Tíminn - 15.06.1976, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 15. júni 1976
TÍMINN
11
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steimgrlmur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhús-
inu við Lindargötu, slmar 18300 — 18306. Skrifstofur I
Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusimi 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Verð i iausasölu kr. 50.00. Áskriftar-
gjald kr. 1000.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
Margir kostir
Nýlega birtist hér i blaðinu grein eftir Vilhjálm
Hjálmarsson menntamálaráðherra um Oslóar-
samninginn. Vilhjálmur Hjálmarsson bendir þar
fyrst á þann meginávinning samningsins, að Bretar
lofa að virða 200 milna fiskveiðilögsöguna eftir 1.
des. En fleiri kostir fylgja samkomulaginu og þá
rekur Vilhjálmur Hjálmarsson á eftirfarandi hátt:
„Bundinn er endir á alvarlegt hættuástand á
fiskimiðunum og þungri ábyrgð létt af islenzkum
stjórnvöldum. Friðun svæða verður virt og ungfiski
þyrmt i samræmi við islenzkar reglur, eins og þær
eruogkunnaaðverða.Sókn Breta næstu 6 mánuði
minnkar um meira en helming miðað við togara-
fjölda júni-nóvember s.l. ár, og um tugi þúsunda
smálesta hvernig sem á málið er litið. Veiðisvæði
Breta minnkar frá þvi sem var fyrir útfærsluna
vegna miklu stærri friðunarsvæða og vegna breyt-
inganna lúr 12 i 20 og 20 i 30 sjómilur. Útlegð inn-
lendra fiskiskipa af Austfjarðamiðum er lokið og
íslendingar fá frið til að veiða á öðrum heimiluðum
veiðisvæðum. Unnt er að hefja viðgerðir á varð-
skipunum og efla landhelgisgæzluna á annan hátt til
almenns eftirlits og gæzlu i fiskveiðilögsögu
íslands. Tollar lækka og hagkvæmari viðskipti fást i
löndum EBE. íslenzk-brezk viðskipti á mörgum
sviðum ná aftur að þróast eðlilega. Gifurlegu álagi
er létt af ýmsum islenzkum aðilum, þar á meðal
Alþingi og rikisstjórn, sem nú geta beitt sér af
auknum þunga að lausn aðkallandi viðfangsefna á
sviði efnahagsmála, atvinnurekstrar, orkuöflunar
o.s.frv.”
Þá hrekur Vilhjálmur Hjálmarsson þá fullyrð-
ingu, að varðskipsmenn hafi barizt til einskis. Hann
segir: ,,Enn bera menn sér það i munn, að til einsk-
is hafi skipshafnir varðskipanna háð hetjulega
baráttu við ofurefli fyrst nú sé samið. Þetta er
endaleysa þvi samningur til stutts tima með svo
skertri sókn sem þessi greinir, og fulla viður-
kenningu á 200 milunum hefir aldrei fyrr staðið til
boða, og hefði ekki fengizt nú án undanfarandi
baráttu. Þvi ber að þakka landhelgisgæzlunni allt
frá yngsta skipverjanum til æðsta yfirmanns i landi
um leið og þakka ber forystu utanrikisráðherra og
ómetanlega störf þeirra fjölmörgu manna, sem
unnið hafa málstað íslands gagn á hafréttarráð-
stefnunni og við samningaborðið.”
Þáttur Nató
Menntamálaráðherra vikur að þvi i áðurnefndri
grein sinni, hver sé þáttur Nato I þeirri lausn, sem
náðist i Osló. Hann segir: „Mönnum hefur að von-
um orðið tiðrætt um hvort íslendingum hafi orðið lið
að Nato i landhelgisdeilunni við Breta. Herskip
bandalagsins skárust ekki i leikinn á fiskimiðunum.
Og er ég ekki sannfærður um, að það hafi verið vilji
íslendinga að þau gerðu það. Við viljum i lengstu
lög vinna sjálfir löggæzlustörfin á landi og i land-
helginni. Hins vegar mun Atlantshafsbandalagið
hafa beitt Breta miklum þrýstingi um að draga her-
skipin út og ganga til samninga. Aðstoð i þvi formi
gátum við þegið. örðugt er að segja með vissu á
þessari stundu, hvern þátt það hefir átt i skjótum
árangri við samningaborðið i Osló. Og aldrei verður
vitað, hver staða okkar hefði orðið i deilunni við
Breta án aðildar að Nato. Þar verða menn að spá i
eyður og draga ályktanir af likum”.
Rétt er að geta þess, að þegar Crosland gerði
grein fyrir Oslóarsamningnum i brezka þinginu,
færði hann það sem rök fyrir honum, að Bretar
myndu hafa sætt vaxandi þrýstingi af hálfu
Atlantshafsbandalagsins, ef samningurinn hefði
ekki verið gerður. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Reagan getur
enn sigrað Ford
AAikill ósigur Fords í AAissouri
Reagan berst tii þrautar.
SENNILEGA verður það ekki
útkljáð fyrr en á flokksþingi
republikana, sem hefst 16.
ágúst I Kansas City, hver
verður frambjóðandi þeirra i
forsetakosningunum, sem
fara fram 2. nóvember I haust.
Hinn 8. þ.m. lauk prófkosning-
um i þeim 30 rikjum, þar sem
prófkosningar fara fram.
Prófkosningar fara ekki fram
i 20 rikjum. Fulltrúar þar eru
kosnir af flokkssamtökum
með ýmsum hætti. Þegar
prófkjörum lauk hinn 8. þ.m.,
var ókosið i eliefu þessara
rikja hjá republikönum.
í sumum þeirra hafði þó
nokkur hluti fulltrúanna verið
kjörnir, þannig var það t.d. I
Missouri, þar var búið að
kjósa meirihluta fulltrúanna i
kjördæmafélögunum, en ó-
kjörnir voru 19 fulltrúar, sem
kosnir voru af flokksþingi
republikana i rikinu. Það kjör
fór fram siðast liðinn laugar-
dag og þykir hafa orðið sögu-
legt.
Þegar prófkjörum lauk 8.
þ.m. var staðan þannig, að
Ford hafði fengiö 957 fulltrúa
kjörna, Reagan 861, en 162
höfðu ekki tekið endanlega af-
stöðu. Eftir var að kjósa um
280 fulltrúa i áðurnefndum 11
rikjum og verður kjöri þeirra
ekki endanlega lokið fyrr en
eftir sex vikur. Baráttan
verður hörð I þessum rikjum,
þar sem það getur ráðið úrslit-
um á flokksþinginu hvorum
þeirra Ford eða Reagan full-
trúarnir þaðan fylgja að mál-
um.
FYRSTA orrustan um þessa
fulltrúa var háð i Springfield i
Missouri á laugardaginn var,
en þar var þá háð flokksþing
republikana i fylkinu. Þangað
komu þeir Ford og Reagan
báðir og létu ljós sitt skina.
Ford og fylgismaður hans
lögðu aðaláherzlu á þann á-
róður, að Ford væri miklu
sigurvænlegri frambjóðandi
en Reagan. Republikanir
myndu biða álika afhroð I for-
setakosningunum i haust ef
Reagan yrði I kjöri,og þegar
hægri öflin fengu þvi fram-
gengt 1964, að Goldwater var I
kjöri. Þessar röksemdir virð-
MEÐAN baráttan helzt þann-
ig áfram hjá republikönum
virðist fullur friður vera að
komast á hjá demókrötum.
Bersýnilegt er að Carter mun
hljóta útnefningu sem fram-
bjóðandi demókrata strax I
fyrstu atkvæðagreiðslu á
flokksþingi þeirra, sem hefst
12. júli i New York. Upphaf-
lega höfðu blaöamenn spáð, að
friður og ró myndi rikja um
Ford á flokksþingi repu-
blikána, en algert ósamkomu-
lag yrði á flokksþingi demó-
krata. Þetta sýnir að erfitt er
að treysta spádómum hversu
sennilegir, sem þeir virðast.
Þ.Þ.
Ford brosir enn.
ast þóekki hafa bitiö á fundar-
menn, þvi að eftir að hafa
hlýtt á mál þeirra beggja,
urðu úrslitin i kosningunum
þau, að Reagan fékk 18 full-
trúa kjörna, en Ford aðeins
einn.
Þetta er talinn mikill ósigur
fyrir Ford, Hann var talinn
hafa möguleika á að fá flesta
fulltrúa I Missouri kosna og
þótti það liklegt til að styrkja
stöðu hans i þeim 10 rikjum,
þar sem enn er ókosiö. Af þvi
veitti ekki heldur, þvi að
flokkssamtökin i flestum þess-
ara rikja eru i höndum hægri
manna, þannig er það t.d. i
New Mexico, Colorado, Mont-
ana, Iowa, Utah og Norður-
Dakota. Eftir úrslitin i Miss-
ouri, þykir Reagan liklegur til
að sigra I öllum þessara rikja.
Hins vegar ætti Ford að hafa
möguleika til að sigra i
Connecticut, Delaware og
Washington. Hins vegar þykir
tvisýnt um úrslitin i Minne-
sota. Eftir kosningarnar i
Missouri hefur Ford 958 full-
trúa, en Reagan 879, svo aö
ekki munar nú nema um 80
fulltrúum. Þaö þykir ekki ólik-
legt, að Reagan takizt að jafna
þennan mun i þeim kosning-
um, sem eftir eru og komast
jafnvel upp fyrir Ford i tölu
yfirlýstra flokksþingsfulltrúa.
Úrslitin verða þá i höndum
þeirra 160fulltrúa, sem segja
sig enn óháða. Þaö ‘er'
von fylgismanna Fords,
að flestir þeirra muni
snúa á sveif með Ford,
þegar til alvörunnar kem-
ur, en þó er það engan
veginn vist. Allt bendir til, að
barátta þeirra Fords og Reag-
ans haldi áfram meö fullri
hörku þá tvo mánuöi, sem
eftir eru til flokksþings i Kans-
as City og úrslitin verði ekki
ráðin fyrr en við atkvæða-
greiðslu þar. Líkurnar fyrir
þvi, að Ford sigri aö lokum,
virðast þó heldur meiri, en
Reagan getur þakkað það ó-
venjulegum áróöurshæfileik-
um, að hann hefur reynzt Ford
miklu erfiðari keppinautur en
liklegt þótti i upphafi.
Þess má geta, aö rétt fyrir
flokksþing republikana i Miss-
ouri, fór þar fram skoðana-
könnun, sem leiddi 1 ljós, aö
Carter myndi auðveldlega
sigra þá Reagan og Ford, ef
þá hafi verið kosið i Missouri.
Carter hefði sigrað Ford með
44% gegn 39%, en Reagan með
49% gegn 1%.