Tíminn - 05.08.1976, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 5. ágúst 1976.
TÍMINN
7
Útgefandi Framsúknarfiokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Kitstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfuiltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steimgrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhús-
inu viö Lindargötu, simar 18300 —'18306. Skrifstofur I
Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiösluslmi 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Verö i lausasölu kr. 50.00. Áskriftar-
gjald kr. 1000.00 á mánuöi. Blaöaprenth.f. r
Hvað mikið þarf til að
löggjafinn vakni?
Það verður augljósara með ári hverju, að ört
fjölgar tekjuháum og efnuðum mönnum, sem
sleppa að mestu eða öllu við beinar skattagreiðsl-
ur. Fleiri og fleiri læra þá list, að nota sér undan-
þáguákvæði skattalaganna til þess að losna við
skattana. Sá hópur stækkar vafalaust einnig, sem
beinlinis telur rangt fram i trausti þess, að
skattayfirvöld hafa ekki nógu frjálsar hendur til
að áætla þeim skatt, sem þeim yrði að sjálfsögðu
gefið fullt tækifæri til að leiðrétta, ef þeir gætu
það með rökum.
Haldi sliku áfram, verður þess áreiðanlega
ekki langt að biða, að þær kröfur verða öflugar af
hálfu launamanna, að tekjuskatturinn verði af-
numinn með öllu, og neyzluskattar lagðir á i stað-
inn. Þá fengju hátekjumennirnir það fram, sem
þeir stefna að, með hinum villandi framtölum
sinum eins og tapi, sem er tilbúið með ýmsum
hætti. En lágtekjufólkið yrði að greiða hærri
skatta á óbeinan hátt.
Að sjálfsögðu ber að fordæma á hinn harðasta
hátt þá menn, sem þannig nota sér ágalla og
smugur skattalaganna. Það er ljóst að sam-
félagsleg tilfinning þeirra er ekki rik. En þeir eru
ekki einir i sökinni. Sök löggjafans eða rikis-
stjórna og alþi.ngismanna er þyngri.
Undanþágur voru upphaflega settar i góðri trú
og höfðu einnig við viss rök að styðjast. En mörg
undanfarin ár hefur verið ljóst, að þær hafa verið
misnotaðar i sivaxandi mæli, auk þess sem þær
hafa ýtt undir brask og skuldasöfnun. Þetta hefur
löggjafanum verið ljóst, en hann hefur samt ekki
rumskað. Þvert á móti hafa verið gerðar til-
raunir til að auka undanþágurnar, t.d. að gera
hlutabréfagróðann skattfrjálsan, en ólafur
Björnsson prófessor sýndi manna bezt fram á,
hversu auðvelt væri að misnota það. Sumpart
hefur þetta aðgerðaleysi rikisstjórna og Alþingis
verið sprottið af sinnuleysi, en sumpart af ótta
við reiði þeirra manna, sem ekki fengju áfram að
vera skattlausir með þessum hætti. Gunnar
Thoroddsen tapaði vafalitið pólitiskt I fyrstu á
skattalögreglunni, þótt hún hafi aukið álit hans
siðar.
Nú ætti hins vegar að vera nóg komið. ósóminn
hriðmagnast ár frá ári. Meira ætti ekki að þurfa
til þess, að löggjafinn vaknaði eftir langan og
ljótan draum. Það yrði rikisstjórninni til mikils
sóma, ef hún tæki með festu á þessu máli, sem
gæti i senn skapað möguleika fyrir hækkun al-
menna frádráttarins og auknu jafnrétti. En taki
stjórnin ekki forystuna, verða einstakir þing-
menn að hefjast handa og sjá hverju er unnt að
koma fram.
32 biskupar
Það hefðu einhvern tima þótt mikil tiðindi á ís-
landi, ef þar væru komnir saman 32 biskupar. Nú
er ísland komið svo i alfaraleið, að þetta þykir
ekki tiðindum sæta. Það er þó i raun merkur at-
burður, þegar svo margir norrænir kirkjuleið-
togar hittast og ræða málefni og verkefni kirkj-
unnar i heimi samtimans. Þótt kirkjan sé orðin
gömul stofnun og fornfáleg á augum ýmissa,
getur hún enn áorkað miklu, ef hún fylgist með
timanum. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Lætur Giscard
Chirac hætta?
Auknar viðsjár milli Giscards og Gaullista
Giscard.
VAXANDI viösjár viröast
nú milli þeirra flokka, sem
styöja stjórn Giscards forseta
á þinginu og studdu hann i siö-
ari umferö forsetakosning-
anna voriö 1974. Þaö er jafnvel
ekki talið útilokaö, að þessar
viðsjár geti leitt til þess, að
Giscard geri miklar breyting-
ar á rikisstjórninni eöa jafnvel
myndi nýja stjórn áður en
þingiö hefur störf nú i haust.
Viösjár þessar eru ekki nýj-
ar af nálinni, heldur rekja ræt-
ur sinar til forsetakosning-
anna 1974. Gaullistar urðu þá
fyrir þvi áfalli i fyrri umferö
kosninganna, aö frambjóðandi
þeirra fékk færri atkvæði en
Giscard, sem bauð sig fram
fyrir flokk sinn, Óháöa lýö-
veldisflokkinn, en hann haföi
verið i samvinnu við Gaullista
i stjórnartið þeirra de Gaulle
og Pompidou. Þessi úrslit
komu á óvart, þvi að flokkur
Gaullista hafði verið álitinn
miklu stærri en flokkur Gis-
cards, eins og hafði lika sýnt
sig i þingkosningunum árið
áður. 1 siðari umferð forseta-
kosninganna tóku Gaullistar
þaö ráð, þótt það væri þeim
nauðugt, að styðja Giscard,
enda hefði Mitterand, fram-
bjóðandi jafnaöarmanna, sem
var studdur af kommúnistum,
unnið auðveldan sigur ella.
Miöflokkasamsteypan, sem
var undir forystu Jeans Leca-
nuts, studdi Giscard einnig.
Þetta tryggði honum sigurinn.
Eftir kosningarnar myndaði
Giscard samsteypustjórn
þessara þriggja flokka. For-
sætisráðherrann valdi hann úr
flokki Gaullista, sem var eðli-
legt, þar sem hann var stærst-
ur þeirra á þingi. Fyrir valinu
varö einn af yngstu leiðtogum
Gaullista, Jacques Chirac,
sem siðar var kosinn formað-
ur flokks Gaullista. Meðal
eldri leiðtoga I fiokki Gaullista
mæltist þaö misjafnlega fyrir,
að Giscard skyldi fremur
velja Chirac en einhvern
þeirra.
SAMVINNA þeirra Gis-
cards og Chiracs virtist i
fyrstu ganga sæmilega, þótt
hinir eldri leiðtogar Gaullista
væru þeim oft þungir i skauti.
A þinginu i vetur fór vaxandi
ágreiningur að koma i ljós.
Agreiningur þessi var milli
flokks Gaullista annars vegar
og flokks Giscards og mið-
flokkasamsteypunnar hins
vegar. Það ýtti undir þetta, að
sá orðrómur komst á kreik, að
Giscard hefði i tiyggju fyrir
þingkosningarnar, sem eiga
að fara fram 1978, að koma á
samstarfi um framboð milli
flokks sins og miðflokkasam-
steypunnar. Þetta gæti leitt til
þess, að frambjóðandi sliks
kosningabandalags fengi fleiri
atkvæði i fyrri umferð kosn-
inganna en frambjóðandi
Gaullista og yrði hann þá að
draga sig i hlé i siðari umferð-
inni, þegar keppt væri við
sameiginlegan frambjóðanda
jafnaðarmanna og kommún-
ista. Þaö kom svo i kjöl-
far þessa orðróms, að
Giscard hugsaði lengra, þvi að
fyrir honum vekti að koma á
samstarfi eftir kosningarnar
milli jafnaðarmanna og áður-
nefnda kosningabandalagsins
og útiloka þannig bæði Gaull-
ista og kommúnista frá
stjórnarþátttöku. Erfitt er að
dæma um hvað hæft er i þess-
um sögusögnum en hitt er vist,
að þær hafa orðiö til að kæla
sambúðina miili Gaullista og
Giscards, og viröast einnig
hafa orðið til að auka árekstra
hjá þeim Giscard og Chirac,
auk ágreinings um einstök
mál. Chirac er lika sagður
hugsa sér að veröa frambjóð-
andi Gaullista i forsetakosn-
ingunum 1981, þegar kjör-
timabili Giscards lýkur. Gis-
card mun hins vegar ekki hafa
i hyggju að draga sig i hlé,
a.m.k. ekki á þessu stigi.
A SIÐASTA þingi komu upp
ýmis deilumál milli stjórnar-
flokkanna, sem ekki tókst að
leysa fyrir þinglokin. Mest-
um ágreiningi olli tillaga Gis-
cards um nýjan eignaauka-
skatt, sem legðist á við sölu
fasteigna, hlutabréfa og fleiri
eigna. Skattsvik eru mikil i
Frakklandi að þvi talið er, og
hafa verið birtar ýmsar tölur i
þvi sambandi, eins og t.d. að
tekjur rikisins yrðu 12 mill-
jörðum dollara meiri, ef öll
kurl kæmu til grafar. Þetta
hefur leitt til sihækkandi
óbeinna skatta og nema
þeir nú orðið um 63% af tekjum
rikisins. Giscard hefur viljað
stöðva þessa þróun og byggist
tillaga hans um eignaauka-
skattinn m.a. á þvi. Hann
gengur.þó ekki langt, en gert
erráð fyrir, að hann geti num-
iö um 3% af tekjum rikisins.
Tillagan um hann hefur hins
vegar sætt harðri mótspyrnu
meirihluta Gaullista og
stjórnarandstaðan hefur einn-
ig tekiö henni þunglega, Gagn-
rýni hennar byggist ýmist á
þvi að raunverulegir auðmenn
sleppi of vel, en hins vegar sé i
vissum tilfellum gengiö of
nærri millistéttunum t.d. i
sambandi við sölu sumarbú-
staöa. Tillaga Giscards hefur
þvi ekki enn veriö samþykkt,
en gert er ráð fyrir að hann
geri nýja tilraun á næsta þingi
til að fá hana samþykkta.
Margt bendir til þess, að
Giscard hyggist móta á þenn-
an og annan hátt ákveöna um-
bótastefnu, sem kosið verði
um i þingkosningunum 1978.
Hann telji það rétta svarið við
samfylkingu jafnaðarmanna
og kommúnista, en sam-
kvæmt skoðanakönnunum
myndi hún fara með sigur af
hólmi, ef kosið væri nú. Gaull-
istar eru andvigir þessu, en
hægri menn virðast i uppgangi
hjá þeim. Þeir gagnrýna lika
utanrikisstefnu Giscards og
telja hann allt of hlynntan At-
lantshafsbandalaginu og
Efnahagsbandalaginu. Þar
liggja leiðir þeirra og
kommúnista saman, en
jafnaðarmenn virðast hins
vegar eiga þar meira samleið
með Giscard en kommúnist-
um. Þ.Þ.
Chirac.