Tíminn - 01.12.1976, Blaðsíða 10

10
Miðvikudagur 1. desember 1976
r
Úr sovézkri klakstöð, þar sein tilraunir og rannsóknir fara fram með fullkomnum biinaði.
Mikahaíl Tsjernisjof (APN)
Fiskrækt og fiskræktar-
hugmyndir í Sovétríkjunum
A siðari árum hafa auknar fisk-
veiðar um heim allan valdið of-
veiði á ýmsum fisktegundum.
Sovézkir sérfræðingar telja
lausnina á þessu vandamáli fel-
ast i uinfangsmeiri og nákvæm-
ari rannsóknum á auðæfum
hafsins, svo og því, að tekin
verði upp fiskrækt i stórum stil
þannig að unnt verði að auka
bæði magn og gæði fisktegund-
anna.
Um þessar mundir eru starf-
rækt i Sovétrikjunum 9000 fisk-
ræktarbú og 350 sérhæfð rikisbú
áþessu sviði. Samanlagt flatar-
mál þessara búa er 190 þúsund
hektarar. Notaðar eru sérlega
smiðaðar gervitjarnir, mógraf-
ir og stifluvötn. Tegundirnar
sem ræktaðar eru, eru fyrst og
fremst vatnakarfi, silungur, lax
og styrja og ýmis afbrigði af
þeim.
Sovézkir visindamenn stunda
umfangsmiklar rannsóknir á_
sviði fiskræktar. A tilraunastöð-
inni i Kúrsk hefur náðst góður
árangur i klaki fiskteg. af
suðrænum uppruna og ná
þærgóöum þroska. A árinu 1976
hafa fengizt að meðaltali 60 kg
af söluhæfum fiski af hverjum
fermetra gervitjarnanna þar,
og gert er ráð fyrir að þessi tala
verði 2,5-3 sinnum hærri i lok
fimmáraáætlunarinnar.
Góöir möguleikar eru einnig á
rækt nýrra tegunda á þessari
tilraunstöð, t.d. amerisku
tegundinni buffalo. Hrygning
haiyí fer fram á sama hátt og
hjá vatnakarfanum, en buffalo-
fiskarnir eru fjórum sinnum
fljótari að bæta við sig þyngd.
1 Tjúmen-héraði er starfrækt
tilraunastöð, sem framleiðir
vatnakarfa og er þetta fyrsta og
eina stöð sinnar tegundar, enn
sem komið er. Stöðin er ólik öör-
um aö þvi leyti, að hún viöhefur
fjöldaframleiöslu á vatnakarfa i
vatni, sem kemur úr 100 metra
djúpum borholum. Jarð-
fræðingar staðhæfa að geysi-
stórt neöanjarðarhaf liggi undir
öllusvæðinu frá Salehard til Al-
tai og að öll Vestur-Sfberia
„syndi” á yfirboröi þess.
1 venjulegum tjörnum er veið-
iná einum hektara u.þ.b. 1 tonn
af fiski að meðaltali. Meö þvi að
halda vatninu heitu allan ársins
hring er vatnakarfinn vakinn af
vetrardvala og við það örvast
vöxtur hans.
Klakstöðvar eru rúmlega 140
talsins i Sovétrikjunum. Þar eru
framleiddar yfir 40 verðmætar
fisktegundir. í fyrra náðist i
fyrsta sinn sá árangur að fram-
leiða yfir 100 milljónir seiða i
klakstöðvunum i Kaspia- og
Azov-hafi. Hér er verið að vinna
fyrir framtiðina, þvi að sumar
þessar tegunda hrygna ekki
fyrren eftir 12-20 ár. Við eðlileg
skilyrði getur eitt af hverjum
Hrognamergöin er mikil. Viðkoman er þviháó,aöhrognin klekist út og seiöin veröi ekki fyrir miklum skakkaföllum á meöan
þau eru litt fær aö bjarga sér.
10.000 seiðum haldið lifsbarátt-
unni áfram. Lifsmöguleikar
þeirra seiða, sem fæðast i klak-
stöðvunum eru mun meiri: 2-
3%. Seiðin eru aö visu mjög við-
kvæm, en þau eru samt sterk-
byggðari en hin, sem eru til
komin við eðlilega hrygningu.
Styrjuseiðin vega aðeins þrjú
grömm, en seinna á lifsleiðinni
geturstyrjan vegiðalltupp i eitt
tonn.
Starf það, sem sovézkir
visindamenn hafa innt af hendi
til að endurnýja styrjustofninn,
á sér enga hliðstæöu i heimin-
um. Upp á siðkastiö hefur þessi
stofn verið styrktur mjög, en
hann var á hraöri niðurleið.
Mikið starf er einnig unnið á
Kyrrahafsströndum Sovétrikj-
anna. Þar er staðsettur fimmti
hluti allra klakstööva i landinu,
sem vinna að endurnýjun dýr-
mætra fiskstofna, sem eru siðan
veiddir af sovézkum og
japönskum sjómönnum. A eynni
Sakhalin nemur ársframleiðsla
klakstöðvanna hálfum milljarði
fiska.
Loftslagsaðlögun er einnig
stór liður i endurnýjun verð-
mætra fiskstofna. Einnig á
þessu sviði standa Sovétmenn
mjög framarlega. Milljónir
seiða eru flutt árlega milli
vatna. Sérstakar stofnanir ann-
ast strangt eftirlit með þessu
starfi. Arið 1968 var gérð áætlun
um loftslagsaðlögun fiskseiða
fyrir árin 1970-1980, og er nú
verið aðframkvæma hana með
góðum árangri.
Sovézku sérfræðingarnir hafa
náð góðum árangri i loftslags-
aðlögun Kyrrahafslaxins i
Barentshafi og Hvitahafi. Hnúð-
lax hefur veiðzt i stórum stil við
Noregsstrendur og á svæð-
inu frá Kirkjunesi til
Tromsö var hann 2% af
öllum laxi, sem veiddist.
Norskir sjómenn kalla hnúðlax-’
inn „rússneska laxinn”. Frá ár-
inu 1970 hafa fisktegundir frá
austasta hluta Sovétrikjanna,
hnúðlax og siberiulax, tekið sér
bólfestu i Eystrasalti. í fisk-
tjörnum við Eystrasalt og
Hvítahaf er verið að rækta
silung og lax.
Við Barentshaf og Hvítahaf
eru 8 klakstöðvar, sem á ári
hverju framleiða 2,2 milljónir
laxaseiða. Við Eystrasalt eru 6
slikar stöðvar starfræktar, og
Styrjurannsóknir — styrjan sem er Irússnesku fljótunum er afar
verömætur fiskur vegna hrognanna.
framleiða 1 milljón laxaseiða á
ári.
Vandamál fiskveiða og fiski-
ræktar eru mjög ofarlega á
baugi við Eystrasalt. Eystrasalt
geturekki staðið af sér nýtizku-
lega flota margra rikja. Slld-
veiöar hafa minnkað að undan-
förnu i norður- og austurhluta
Eystrasalts.
I byrjun sjötta áratugsins
ákváðu Sovétrikin hámarksafla
i Rigaflóa, og 1972 einnig i
Finnska flóanum. Einnig voru
settar strangari reglur um
leyfilegar sild- og þorskveiðar,
svo og möskvastærð netanna.
SjávarútVegsmálaráðuneytið
hefursett sérstaka nefnd, sem á
að fylgjast með verndun fisk-
stofnanna. En til þess að raun-
verulegur árangur náist á þessu
sviði verður að koma náið sam-
starfallra þeirra rikja sem land
eiga að Eystrasalti.