Tíminn - 01.12.1976, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 1. desember 1976
13
19.35 Fullveldisspjall. Gisli
Jónsson menntaskólakenn-
ari á Akureyri flytur.
20.10 Kvöldvaka. a. Einsöng-
ur: Guðrún Tómasdóttir
syngur lög eftir Sigursvein
D. Kristinsson við ljóð eftir
Þorstein Erlingsson. Ólafur
Vignir Albertsson leikur á
pianó. b. Bóndinn á Brún-
um. Sverrir Kristjánsson
sagnfræðingur flytur fjórða
hluta frásögu sinnar. c.
„Svo frjáls vertu, móðir”.
Guðrún Guðlaugsdóttir les
ættjarðarljóð eftir nokkur
skáld. d. Lögberg. Helgi
Haraldsson á Hrafnkels-
stöðum hvetur til óyggjandi
ályktunar um þingstaðinn.
Agúst Vigfússon flytur er-
indið. e. Sungið og kveðið.
Þáttur um þjóölög og al-
þýðutónlist i umsjá Njáls
Sigurðssonar. f. Hestur og
hestamaður. Asgeir Jóns-
son frá Gottorp segir frá
ferðalagi á Blesa sinum.
Baldur Pálmason les úr
„Horfnum góðhestum”. g.
Kórsöngur: Tónlistarfé-
lagskórinn syngur þætti úr
Alþingishátiðarkantötu
Páls Isólfssonar við ljóð
Daviðs Stefánssonar frá
Fagraskógi. Sinfóníuhljóm-
sveit íslands leikur með.
Stjórnandi: Dr. Victor Ur-
bancic. Einsöngvari: Sig-
urður Skagfield.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Kvöldsag-
an: „Minningabók Þorvalds
Thoroddsens”. Sveinn
Skorri Höskuldsson les (17).
22.40 Danslög.
23.55 Fréttir. Dagskrárlok.
sjonvarp
MIÐVIKUDAGUR
1. desember
18.00 Þúsunddyrahúsið Norsk
myndasaga. Lokaþáttur.
Frú Pigaiopp er söm við sig.
Þýðandi Gréta Sigfúsdóttir.
Sögumaður Þórhallur Sig-
urðsson. (Nordvision —
Norska sjónvarpið)
18.20 Dagúr i sovéskum skól-
um Mynd um barnaskóla á
ýmsum stöðum i Sovétrikj-
unum. Fylgst er með bók-
legri og verklegri kennslu i
mörgum greinum. Þýðandi
og þulur hallveig Thor-
lacius.
Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.30 Auglýsingar og dagskrá
20.40 Vaka Dagskrá um bók-
menntir og listir á liðandi
stund. Umsjónarmaður
Magdalena Schram. Stjórn
upptöku Andrés Indriðason.
21.25 Magnús og baunasteikin
Bresk fræðslumynd um til-
raunir visindamanna til
fljótvirkari matvælafram-
ieiðsiu en nú þekkist. Mat-
vælafræðingurinn Magnus
Pyke kynnir ýmsar leiðir,
sem kunna að opnast i
framtiðinni til að metta
hungrað mannkyn. Þýðandi
og þulúr Ellert Sigurbjörns-
son.
21.50 Undir Pólstjörnunni
Finnskur framhaldsmynda-
flokkur byggður á sögu eftir
VainöLinna. 2. þáttur. Efni
fyrsta þáttar: Jussi Koskela
er vinnumaður á prests-
setri. Presturinn leyfir hon-
um að brjóta landskika til
ræktunar. Vinir og vanda-
menn hjálpa Jussa og ölmu
konu hans að reisa hús, og
loks rennur sú stund upp, að f
hann getur gerst leiguliði.
Gamli presturinn deyr, og
eftirmaður hans setur Jussa
mun harðari leiguskilmála.
Arið 1905 skellur á alls-
herjarverkfall i Finnlandi,
sem verður til þess að
Halme klæðskeri stofnar
verkalýðssamtök. Þýðandi
Kristin Mantyla.
22.40 Dagskrárlok
Hinrik
konungu
konur hans
Eftir Paul Rival
ríkir. Frakkakonungur vildi verða keisari, það vildi Eng-
landskonungur líka, en ákafastur var Spánarkonungur,
Karl var einkaerfingi Maximillians, hann taldi því arf-
leifð sína vera Austurríki og Týról ásamt öllu landi
Habsborgara. Þýzku kjörfurstarnir komu saman til
fundar, þá urðu Hinrik og Wolsey að gera sér Ijóst að
þeir þýzku létu ekki kaupa sig. Karl lofaði Wolsey að
hann skyldi sjá um að Wolsey yrði páfi, við næsta páfa-
kjör. Hinrik afsalaði sér keisaradæminu, til þess að
ónýta valdadrauma hins alltof gæfusama Frakkakon-
ungs. Hinrik beitti sér því fyrir því að Karl hreppti
hnossið. Margrét, frænka Karls útvegaði sér lán hjá hin-
um þýzku bankamönnum og lét þá haf a Antwerpen, sem
tryggingu. Belgíumenn vorþ ósparir á fé, til handa þeim
er áttu að kjósa keisarann. Karl hlaut kosningu og varð
Karl V, og eignaðist þar með næstum alla Evrópu, að
undanskildu Frakklandi, Englandi og nokkrum sviss-
neskum héruðum, ásamt slitrum af (talíu.
í raun og veru hefði Hinrik átt að verða skefldur, við
þessi málalok og gera bandalag við Frakkakonung, en
Hinrik hræddist Karl ekki, Karl var smávaxinn,
langleitur og raunamæddur á svip. Karl fyrirleit burt-
reiðar og hann var lítið gefinn fyrir konur. Þar að auki
var hann systursonur Katrínar og hafði lofað Wolsey
páfadómi og að lokum þá stafaði Frakklandi hætta af
honum og allir Englendingar hötuðu Frakka.
Fransis skrifaði Hinrik, að hann óskaði eindregið eftir
að hitta hann, hann taldi að honum tækist að vinna
vináttu Hinriks, með því að sýna honum viðhöf n og virð-
ingu, en þar skjátlaðist Frakkakonungi. Hinrik svaraði
bréfinu, og sagðist mundi koma til Frakklands, en hann
virtist ekki ætla að flýta sér. Fransis lagði fast að
Hinrik, sem svaraði að hann mundi ekki skera skegg sitt
fyrr en þeir hefðu hitzt. Þá lét Fransis sér vaxa skegg,
það var vel gerandi, þar sem skegg var þá að komast i
tízku. Skegg Hinriks var rautt og alltof mikið það varð til
þess að kjálkar Hinriks sáust betur, í stað þess að skýla
þeim. Katrín vissi að þetta skegg táknaði væntanlegt
bandalag við Frakka, hún lék hina feimnu og duttlunga-
fullu eiginkonu og kvartaði undan skeggbroddunum,
sem hún sagði særa sitt viðkvæma hörund, þegar Hinrik
heiðraði hana með blíðu sinni. Hinrik rakaði sig þá, en
Fransis hélt sínu skeggi og sagði að raksturinn væri
Hinriki til skammar. Það fór nú að hvarf la að Hinrik að
fólk héldi að hann veigraði sér við að standa andspænis
hinum fríða Fransis.
„Það verðurbráðum fariðaðlíta á mig, sem asna, eða
þá hermann, sem kaf nar undir naf ni, eða jaf nvel nirf il."
Hinrik samþykkti þvi að fara yf ir sundið, hann skipaði
aðalsmönnum sínum að klæðast hinu fegursta skarti,
þeir leituðu því í fatakostum sínum, hinir fátækari urðu
að veðsetja landeignir sínar, til að geta verið nógu
skrautbúnir. Frakkarnir seldu líka jarðeignir og korn-
myllur, í sama augnamiði. Á milli Guines og Ardres, á
landamærum hins enska léns, Calais, voru reistar tvenn-
ar tjaldbúðir, tveir bæir, tjaldaðir gullklæði.
Völlurinn, sem var tjaldaður gulli
í júnímánuði, þegar Hinrik var á leiðinni til Dover,
steig Karl V, á enska grund og hélt áf ram til Canterbury.
Erindi hans var að faðma Hinrik og hina ágætu móður-
systur sína Katrínu, hann ætlaði sér líka að ræða við
Wolsey um páfadóminn. Karl virtist vera feiminn og
laus við valdaf íkn, framkoma hans var þannig að menn
hefðu mátt halda hann lénsmann Englandskonungs.
Hinrik komst við, er hann sá hve mjög hann skaraði
fram úr þessum þungbúna og skuggalega manni. Hinrik
lofaði honum að gera enga samninga við Frakkakonung,
og að heimsækja hann strax að loknum fundi sínum við
Fransis.
Þegar svo Hinrik komst að lokum til hinnar drottin-
hollu borgar sinnar, Calais, settist hann um kyrrt, hann
var staðráðinn í að hvílast, nokkra daga. Hann ætlaði sér
að líta eins vel út og kostur var, þegar hann hitti Fransis
og hinar hræsnisfullu frönsku hirðmeyjar. Hinrik var
einnig ákveðinn í að hætta sér ekki of langt frá yf irráða-
svæði sínu, nú mörkum þessa litla enska virkis.
Wolsey hafði útbúið mikla höll, þegar á völlunum, höll
þessi var reist af viði, en allt tréverk var tjaldað
atlasksilki, rósofnum veggtjöldum og glitvefnaði, í
kring um þessa höll reistu svo aðalsmennirnir tjöld sín,
sem voru næsta furðuleg útlits.
Svo kom að því að Hinrik lagði af stað frá Calais, við
mikla viðhöfn, sólin skein ,úðrar voru þeyttir og á eftir
konungi riðu hirðmenn hans, á f jörmiklum gæðingum og
öflugar varðmannasveitir umkringdu konung. Næst
konungi reið Katrín og hirðmeyjar hennar, þær voru með
slegið hár, þar næst komu átta hundruð hermenn, með
blaktandi f jaðraskúfa, á eftir þeim kom svo f jöldi presta
i viðhafnarskrúða en skrautbúnastar voru þó hersveitir
aðalsmannanna, þarna voru einnig f immtíu þingþjónar,
síðastur reið Wolsey, hann hafði brett upp kardinálakáp-
una, vegna þess mátti sjá hversu rauðklæddir kálfar
hans þrýstu þétt að síðum reiðskjótans, Wolsey hafði
skrautlegan kardinálahattinn aftur á hnakka.
Ekki stóð skrúðf ylking Frakkanna hinni ensku að baki,
þar sem hún birtist í júnísólinni. Fransis þeysti fram, til
móts við Hinrik, þeir stigu báðir af baki og föðmuðust.
Fransis sýndi Hinrik svo mikla athygli og vinsemd að
það jaðraði við hroka, en Hinrik hafði ekki augun af fót-
leggjum Fransis, þeir voru óneitanlega grannir. En ekki
er allt fengið með grönnum fótleggjum. Þessi hávaxni
drengur var allur á iði af eldlegum ákafa og það var
einmitt þess vegna, sem hann gékk svo mjög í augun á
konum, hirðmeyjar Katrínar urðu sem bergnumdar af
hrifningu og Hinrik fann að hann roðnaði, vegna feimni
sinnar og frumstæðu ævintýra.
Englendingarnir voru nokkrum þumlungum hærri en
Frakkarnir, en þeim fannst þeir vera stirðir og klaufa-
legir, samanborið við þessa bölvuðu litlu hörundsdökku
menn, sem voru svo leikandi í stimamýkt sinni og
snérust brosandi í kring um kvenfólk sitt og fengu það til
að skilja sig með allskyns merkjum. Þeir slógu kon-
un um óspart gullhamra, jaf nvel þó þeim f yndist lítið til
þeirra koma. Vinir Hinriks voru óánægðir, þeir ráðlögðu
varúð. Frakkar áttu það til að reynast svikulir, þeir gætu
lagt snörur fyrir Hinrik og flutt hann með sér fanginn,
sliku var auðvelt að láta Hinrik trúa. Hann fór aðeins í
viðhafnarheimsóknir til Fransis og gætti þess vel að
hafa meðsér nógu marga varðmenn. Þegar hann kom úr
þessum heimsóknum, fór hann huldu höfði og skipti
jafnvel um föt við fylgismenn sína, minnsti hávaði olli
honum áhyggjum.
Fransis sýndi enga slika varúð, einn fagran morgun
kom hann einn til hinna ensku tjaldbúða, hann óð inn í
svefnskála Hinriks, sem var ekki kominn á fætur, hann
kyssti hann og hrópaði: „Hér hefur þú mig, ég er fangi
þinn".
Hinrik trúði varla sínum eigin augum, hann var enn
þrútinn eftir svefninn, hann néri augun, en Fransis
heimtaði að fá að þjóna honum, hann dró hann fram úr
rúminu og færði hann í skyrtuna. Hinrik reyndi að sýna
Fransis stórlæti sitt, hann sló yfir herðar sér stórkost-
„Vertu ekki svona prúð.... þvi þá
litur út fyrir að við hin séum ein-
hverjir óþekktarormar.”
DENNI
DÆMALAUSI