Tíminn - 01.12.1976, Qupperneq 11

MiOvikudagur 1. desember 1976
11
Kristján Friðriksson:
Ábending um
aðeins
eitt
atriði
Kristján Friðriksson
Hvatinn aö þessum greinar-
stúf eru umræður, sem fram
fóru á fundi i fulltrúaráði
Framsóknarfélaganna i Rvik
þar sem skattamál voru tekin
tilimeðferðar. Ég hef fengið til-
'mæli um aö gera nánari grein
fyrir þeim skoðunum, sem ég
setti þar fram.
Arðgreiðsla af hlutafé
Eins og málum er nú háttað er
aðeins leyfilegt að greiða eitt-
hvað um 10% sem arð af nafn-
verði hlutabréfa (nema þvi að-
eins að fyrirtækið greiði fyrst
skatta af arðgreiðslunni, og svo
er sama upphæð auðvitað lika
sköttuð hjá þeim, sem arðinn
fær i tekjur — þannig að sama
sem ekkert verður eftir).
Þetta verkar sama sem bann
við þvi að fólk almennt léggi fé i
nýjan atvinnurekstur — nema
þá af hugsjónaástæðum, eða i
atvinnuskyni i smáatvinnu-
rekstri.
öllum ætti að vera Ijóst, að
einmitt nú stendur þjóðin á
þeim timamótum, að sérstök
þörf er fyrir nýmyndun i at-
vinnurekstri, m.a. i nýjum
iðnaði — þar sem siður er knýj-
andi þörf fyrir aukningu i sum-
um þeim atvinnurekstri, sem
mest hefur kveðið að á undan-
förnum áratugum.
Ef þetta „bann” við almennri
þátttöku i iðnrekstri verður látið
haldast — leiðir það til þess, að
öll ný starfræksla veröur að
byggja svo til eingöngu á lánsfé,
sem að sjálfsögðu er takmörk-
um háð, hversu auðfengið er,
eða þá öll nýmyndun i at-
vinnurekstri lendir i höndum:
a) hins opinbera, bæjarfélaga,
sveitafélaga og rikisins. b) i
höndum erlendra auðhringa.
Hinum erléndu auðhringum
verður gerður leikurinn sérlega
auðveldur — þvi byggðarlögin
neyðast til þess að taka við þeim
til þess að fá þar atvinnu, þar
sem þetta vitlausa ákvæði um
arðgreiðslur af innlendu hlutafé
lokar leiðinni fyrir félagslegum
átökum landsmanna sjálfra um
atvinnu-uppbyggingu. (En er-
lendu fyrirtækin krefjast jafnan
skatt- og tollfriðinda).
Áhættufé á að njóta
betri kjara en sparifé
Augljóst ætti að vera, að þeg-
ar menn leggja fé sitt i hlutafé-
lag, þá er engin trygging fyrir
þvi að féð gefi arð, né heldur að
það fáist endurgreitt. Þar af
leiðandi eru bréfin heldur engin
venjuleg verzlunarvara, þó
sama aðila kynni að liggja á að
nota þetta sama fé siðar til ann-
arra þarfa.
Þetta tvennt lokar leiðinni til
þátttöku almennings i hinni
þjóðhagslega þörfu þátttöku al-
mennings i nýrri iðnaðar-
uppbyggingu.
Þess vegna er það tillaga mín,
að leyfilegt verði að greiöa arð
af hlutafé eins og hvert fyrir-
tæki hefur efni á, og sé sú arð-
gjöf skattfrjáls hjá þeim sem
arðinn tekur — upp að einh verju
vissu marki.
Mætti þar t.d. miða við, að
hlutafjárarður, sem einn aðili
fær, væri aðeins skattfrjáls
meðan hann ekki nemur meira
en svo sem 50% meðallauna i
landinu — en það sem þar yrði
umfram, yrði skattlagt eins og
aðrar tekjur.
Almenn þátttaka i at-
vinnurekstri er mikil-
væg
Ef þessi leið yrði valin um
skáttlagningu arðs af hlutafé,
mundi það m.a. hafa eftir-
greinda kosti i för með sér.
1) Stofnun innlendra
fyrirtækja með háu hlutfalli
eigin fjár yrði gerð möguleg.
2) "Hátt eiginfjár-hlutfall
auoveldaöi lánasjóðum framlög
til nýmyndunár i atvinnu-
rekstri.
3) Leið yrði opnuð fyrir mikið
fjármagn fjölda manna inn i at-
vinnureksturinn. Fjármagn,
sem annars færi e.t.v. i eyðslu,
(utanferðir, bilakaup, óhófshús-
næði, óhófsneyzlu) Þvi það er
einmitt fjármagn hinna mörgu
smáu, sem farveg vantar fyrir
inn i uppbygginguna.
4) tslendingar hafa gaman af
að vera með i uppbyggingu.
Hafa lika gaman af að taka
áhættu — það sýnir m.a. hin
stórfellda verzlun i happdrætt-
um. En auðvitað yrðu menn
miklu fúsari til að leggja fram-
lög i atvinnurekstur heldur en
happdrætti — ef arðsvon er ein-
hver, og ef menn sjá jafnframt
að þeir eru að efla uppbyggingu
i byggðarlögum sinum með
framlögunum.
5) Með þvi fyrirkomulagi,
sem hér er stungið upp á, yröu
hlutabréfin seljanleg —
auðvitað á misháu verði eftir
arðgjafarvon — en það þýddi að
menn gætu hvenær sem væri
náð út framlögum sinum i þeim
mæli sem efni stæðu til, með
sölu bréfanna til nýrra aöila.
6) Abyrg þátttaka sem
flestra i atvinnurekstri er
menningaratriði og mikilvægt
atriði i hinni eilifu sjálfstæðis-
baráttu hverrar þjóðar og hvers
einstaklings.
7) Sem almennust þátttaka,
með sem beinastri ábyrgð ein-
staklinganna — er i eöli sinu
stjórnmálalegt stórmál. Allir
sannirframsóknarmenn ættu að
skilja að með þessu stækkar
millistéttin. Mönnum með hina
ábyrgu afstöðu „bóndans”
fjölgar. Það er meginatriði i
stefnu miðflokka.
Auðvitað er þetta andstætt
stefnu kommúnista, sem vilja
hafa allan atvinnurekstur i
höndum hins opinbera — og það
er lika andstætt stefnu þeirra
ihaldsafla, sem vilja greiða götu
erlendra auðhringa. Lika and-
stætt hagsmunum hinna
skammsýnustu ihaldsafla, sem
vilja islenzka iðnaðaruppbygg-
ingu feiga — til þess að geta
grætt á innflutningi sem flestra
iðnaðarvara — (og fengið
kommisjón.)
Ég skora á alla góða fram-
sóknarmenn og alla frjálslynda
og velviljaða sjálfstæðismenn
að taka þessar bendingar til at-
hugunar — nú þegar skattalög-
gjöfin er i endurskoðun hvort
sem er.
Ég hef heyrt þau barnalegu
„rök” gegn uppástungunni um
rýmri arðsúthlutun af hlutafé,
að arðgreiðslan mundi veikja
fjárhagsstöðu fyrirtækjanna.
Þetta er auðvitað alveg öfugt,
þvi féð leitar einmitt þangað,
sem arðsvon er af þvi.
Þessi breyting mundi lika
hafa i för með sér aukið eftirlit
hluthafanna með hlutafélögun-
um — og með þvi hindra bruðl
og tilraunir til undanskots frá
skatti og draga úr tilhneigingu
til þess að koma kostnaðarliðum
yfir á fyrirtækin með vafasöm-
um hætti.
En svo verður lika að hafa i
huga, að sá sem sparar, sá sem
frestar neyzlu — með þvi að
leggja fé sitt i uppbyggingu og
áhættu, sem þvi fylgir — hann á
betra skilið af þjóðfélagsins
hálfu heldur en hinn, sem öllu
eyðir jafnharðan, eða leggur fé
sitt i þjóðhagslega óarðbæra
fjárfestingu.
Almenna
bókafélagið:
Þrjár
nýjar
Ijóða-
bækur
ALMENNA bókafélagiö hcfur
sent frá sér þrjár ijóðabækur.
ELFARNIÐ eftir Þórunni Elfu,
og tvær fyrstu bækur kornungra
höfunda, KOPAR Magneu
Matthiasdóttur og í SKUGGA
MANNSINS eftir Sveinbjörn
Baldvinsson.
Elfarniður er að visu fyrsta
ljóðabók Þórunnar Elfu, en mun
vera tuttugasta og önnur bókin,
sem hún sendir frá sér, hinar
bækurnar eru eins og kunnugt er
skáldsögur og tvö smásagnasöfn.
Auk þess hefur hún samið leikrit
fyrir útvarp og ritað fjölda
greina, sem birzt hafa víðs vegar.
Ljóðin iElfarnið eru frá nokkuö
löngum tima og i margs konar
formi, rimuð og órimuð og mjög
persónuleg. Þórunn Elfa skiptir
bók sinni i fimm kafla, sem hún
nefnir: Vor, Ungt lif Konan, Heit-
urhyr,MarquisdeSade, I skugga
skálmaldar og Milli vonar og
ótta.
Alls eru 32ljóð i bókinni, sem er
76 bls. að stærð, prentuð i prent-
verki Akraness.
Magnea Matthiasdóttir
Kopar eftir Magneu Matthias-
dóttur. Höfundurinn hefur verið
við sálfræðinám i Kaupmanna-
höfn, en er nú kennari i Grundar-
firði. Magnea hefur áður birt eftir
sig nokkur ljóð, m.a. i Nýjum
Gretti, Samvinnunni og Lesbók
Morgunblaðsins. Hún skiptir bók-
inni i tvo hluta, Ný lif og gömul,
alls 29 ljóð, og ljóðaflokkinn Til
mannanna minna.
Bókin er kilja, 62 bls. að stærð,
prentuð i Alþýðuprentsmiðjunni.
1 skuggamannsins-eftir Svein-
björn Baldvinsson. Höfundurinn
er aðeins 19 ára að aldri, Reyk-
vikingur, nemandi i siðasta bekk
menntaskóla. Hann hefur birt áð-
ur ljóð i Lesbók Morgunblaðsins
og skólablöðum. Ljóðin i bókinni
Sveinbjörn Baldvinsson
eru alls 33 að tölu. Bókiri er kilja,
64 bls. að stærð, prentuð i Alþýðu-
prentsmiðjunni.
Þakkar-
óvarp
Beztu þakkir votta ég öllum
þeim sem sýndu mér vinsemd
og viröingu á fimmtugs
afmæli minu.
Jón Skaftason.
Hannes Pétursson
Ný bók eftir
Hannes
Pétursson
Komin er út á vegum Iðunnar
ný bók eftir Hannes Pétursson, er
nefnist úr hugskoti og geymir
bæði kvæði og laust mál. Bókin
flytur fjölþælt efni, sem orðið hef-
ur til á árunum 1969-1976.
Ekki þarf að kynna Hannes
Pétursson sem ljóðskáld, þvf að
allt frá þvi að fyrstu ljóð hans
birtust á prenti hefur hverrar
nýrrar ljóðabókar frá hans hendi
veriö beðið meö óþreyju. Einnig
er flestum kunnugt, að honum
lætur ekki siöur að tjá sig i lausu
máli en bundnu. Nægir i þvi sam-
bandi að minna á hinn eftirminni-
lega söguþátt hans, Rauðamyrk-
ur, sem út kom fyrir þremur ár-
um.
Arið 1974 hlaut Hannes bók-
menntaverðlaun dagblaðanna,
Silfurhestinn, fyrir bókina Ljóða-
bréf. Og árið 1975 var hann sæmd-
ur hinum viröulegu þýzku bók-
menntaverðlaunum, Henrik-
Steffens-Preis.
Hin nýja bók Hannesar er 144
bls. að stærð, prentuð i Setbergi
og bundin i bókbandi prentsmiðj-,
unnar Eddu hf.
Úr hugskoti