Tíminn - 22.12.1976, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 22. desember 1976
?
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Htjstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steingrfmur Gisíason.Ritstjórnarskrifstofur I Edduhúsinu
viö Lindargötu, slmar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aöai-
stræti 7, simi 26500 — afgreiöslusimi 12323 — auglýsinga-
simi 19523. Verö i lausasölu kr. 60.00. Askriftargjald kr.
1.100.00 á mánuöi. Blaðaprenth.f.,
Heimur þversagnanna
Jarðarbúar eru taldir vera sem næst fjögur þús-
und milljónir. Upp undir fimm hundruð milljónir
búa við sifelldan eða timabundinn matarskort. Um
hundrað þúsund börn missa árlega sjónina vegna
fjörefnaskorts. Nokkur hundruð þeirra eru að tapa
af siðustu ljósglætunni þessa sömu daga og við er-
um að kaupa góðgætið i jólasteikina — rjúpumar,
hambrogarhryggina, svinakjötið. Aðrir sjúkdómar,
sem stafa af vannæringu, eru að slökkva liftóruna i
öðrum hópum eða gera þá að kararaumingjum.
Samtimis eru hundruð milljóna, sem eiga við
annað vandamál að striða. Þeir éta og drekka sér til
heilsutjóns og dómsáfellis og sóa auðæfum jarðar á
ótimabæran hátt — taka ekki aðeins út á reikning
hinna snauðu og soltnu, sem nú hjara, heldur einnig
allra óborinna kynslóða, sem i mannsmynd munu
fæðast. Þetta er þversögnin mikla. Þetta er hinn
ægilegi dómur um kunnáttuleysi, getuleysi eða
viljaleysi stjórnspekinganna, sem stöðugt er verið
að hampa i f jölmiðlum — vanmátt og umkomuleysi
alþjóðaþinga og ráðstefna, þar sem pappirs-
haugarnir flæða um öll borð og orðin glymja veggja
á milli, en verkin verða hvorki fugl né fiskur, og allt
i skásta lagi veilt og hálft.
í þessum heimi þversagnanna er möndull athafn-
anna tilbeiðsla þeirra, sem nóg hafa, á hænunni,
sem verpir gulleggjum, og kapphlaup hinna ofur-
riku um meiri ofsagróða, sem ekki á annan tilgang
en gróðann sjálfan, bankainnstæðurnar og völdin,
sem auðæfin veita. í þessum heimi þversagnanna
er þó mestri orku fórnað til togstreitunnar á milli
stórveldanna, sem ekki vilja sjálf aðeins drottna og
deila, heldur einnig láta sem flesta aðra deila út að
þeim mörkum, sem þeim eru þénanleg. Mestu fé og
frumgæðum jarðar er ausið i herbúnað og
hernaðarbandalög og visindalegar rannsóknir á
hrikalegri drápstækni og vanþróaðar þjóðir meira
fóðraðar á vélbyssum og skriðdrekum en einhverju
þvi, sem gæti létt raunverulega nauð þeirra. Færri
virðast aftur á móti þeir, sem leiða hugann að þvi,
yfir hverju hinir vopnaglöðu hershöfðingjar og
stjórnmálamenn ætla að drottna, þegar gengið hef-
ur verið til fulls fram af getu jarðarinnar til þess að
standa undir brauki þeirra — hverjir þá eiga að
taka i gikkina og styðja á hnappana og ákveða hvað
sprengja skal og leggja i rúst.
Þvi er spáð, að um næstu aldamót,eftir tuttugu og
þrjú ár, verði jarðarbúar orðnir sex eða sjö millj-
arðar, svo fremi að lögmál sjálfrar náttúrunnar
taki ekki fyrr i taumana eða vopnabændurnir hafi
sig upp i það að eyða hálfum heiminum. Fjölgunin,
tveir eða þrir milljarðar, mun mestöll verða i lönd-
um, þar sem neyðin er annað tveggja daglegt brauð
nú þegar eða stendur i dyragáttinni svo að segja. í
sumum Evrópulöndum eru barnsfæðingar aftur á
móti orðnar svo fáar hlutfallslega, að ekki gerir
stórum meira en vega á móti dánartölunni. I nokkr-
um rikum löndum, eins og til dæmis Vestur-Þýzka-
landi, fer fólki jafnvel fækkandi.
Þetta stafar þó ekki af áhyggjum, sem tengjast
þvi, að jörðin, sem er ábýh okkar allra, sé ofsetin,
likt og ofbeittur hagi eða urin fiskimið. Þetta stafar
yfirleitt ekki af neinni dyggð, heldur sjálfshyggju og
sérhlifni, sem er fylgifiskur auðs og allsnægta —
óbeit á þvi að binda sér bagga og stofna til fyrir-
hafnar, sem ekki gefur af sér peninga til þess að
fullnægja fleiri og meiri gerviþörfum. Áður hvöttu
digurmæltir pótintátar til mannfjölgunar, svo að
þeir hefðu nóg fallbyssufóður. En nú hefur tækni i
striðsrekstri leyst þá hugsun af hólmi.
Og svo höldum við jól i dýrlegum fagnaði — við,
sem ekki erum börn hungurlandanna. Betlehems-
stjaman er slegin gulli. Kannski gerist kvöldsett á
Vesturlöndum. —JH
ERLENT YFIRLIT
Brésnjef meðal
nýrra leiðtoga
Hvernig semur honum við Carter og Hua?
Brésnjef að undirrita Helsinkisáttmálann.
LEONID Brésnjef leiðtogi
rússneskra kommúnista, átti
sjötugsafmæli á sunnudaginn
var. Þess var minnzt meö
mikilli athöfn i Kreml og var
henni sjónvarpað um gervöll
Sovétrikin. Honum var veitt
tvö æðstu heiðursmerki Sovét-
rikjanna og fært sverð að gjöf
og sýndur margvislegur annar
virðingarvottur af hálfu flokks
og stjórnar. Sverðið fékk hann
sem viðurkenningu fyrir þann
þátt, sem hann hefði átt i þvi
að styrkja varnir Sovétrikj-
anna. Allir kommúnistaleið-
togar Austur-Evrópurikja
voru viðstaddir athöfnina.
Brésnjef bárust heillaóskir frá
forsetum eða forsætisráðherr-
um flestra rikja, m.a. frá Geir
Hallgrimssyni. Rússnesku
blöðin komu út i viðhafnarút-
gáfu og fluttar langar greinar
um Brésnjef ásamt stórum
myndum af honum.
Brésnjef er þriðji leiðtogi
Sovétrikjanna, sem nær
sjötugsaldri meðan hann
gegnir flokksforystunni. Mest
lofið hlaut Stalin, þegar hann
varð sjötugur, en hann lézt
fjórum árum siöar. Sjötugsaf-
mælis Krustjoffs var einnig
veglega minnzt, en honum þó
ekki sungið slikt lof og Stalin.
Honum var steypt af stóli
fáum mánuðum siðar. Segja
máum afmælisathöfnina, sem
fórfram i Kreml á sunnudag-
inn var, að hún hafi farið bil
beggja. Brésnjef var ekki
hylltur eins og Stalin en hins
vegar lofaður meira en
Krustjoff.
BRÉSNJEF hefur á
sjötugsafmælinu getað horft
til baka yfir valdaferil, sem
hefur á margan hátt verið far-
sæll. Aðeins Stalin einn hefur
farið lengur með stjórn I
Sovétrikjunum en hann. Rétt
12 ár eru liðin siöan Brésnjef
tók við forystunni, þegar
Krustjoff var steypt af stóli,
og hefur hann veriö valda-
mesti leiðtogi Sovétrikjanna
siðan. Hann hefur ekki verið
byltingarmaður eins og Stalfn
eða breytingamaður eins og
Brésnjef sem langafi.
Krustjoff. Stefna Brésnjefs
hefur markazt af þvi að halda
i horfinu, forðast stórbreyt-
ingar og láta málin þróast
hægtog hægt. Þess vegna telja
nú margir þeirra, sem eru
lengsttil vinstri.að stjórnarfar
Sovétrikjanna sé að verða
ihaldssamt. Brésnjef hefur
sennilega gert sér ljóst, að
kerfið er ekki það sterkt, að
það þoli miklar breytingar.
Hann hefur þvi taliö hyggi-
legast að fara varlega, slaka
aldrei mikið á taumunum, en
reyna að gera kerfið vinsælla
með bættum lifskjörum. Hann
hefur ekki verið fylgismaður
hinna stöðugu byltinga eins og
Mao, heldur lagt kapp á
öryggi og hægar breytingar.
Óneitanlega hafa orðið miklar
framfarir I Sovétrikjunum I
stjórnartið hans og lifskjör
batnað, en frjálsræöi hefur
ekki aukizt að ráði. Þó hefur
heldur stefnt i þá átt og raunar
hefur breyting orðið mikil,
þegar Stalinstiminn er hafður
i huga. Það er þvi næsta lik-
legt að Brésnjef eigi eftir að
hljóta þann vitnisburð, að
yfirleitt hafi hann verið far-
sæll forystumaður og Sovét-
rikin hafi styrkt stööu sfna og
áhrif undir leiðsögu hans.
SIÐUSTU árin hefur
Brésnjef látið alþjóðamál taka
til sin i siauknum mæli. Hann
hefur verið talsmaður þess, að
reynt væri að minnka spennu
og tortryggni i sambúð þjóð-
anna. Ýmsir fjölmiðlar utan
Sovétrikjanna hafa dregið i
efa einlægan ásetning hans og
talið hann hugsa mest um
hvernig Rússar gætu komið
sér bezt fyrir. óneitanlega
hefur þó heldur stefnt til
spennuslökunar siðustu árin
en það er að visu ekki meira
verk Brésnjefs en stjórnar-
leiðtoga vestan tjalds. Ber i
þvi sambandi ekki sizt að
nefna Willy Brandt. Sennilega
ernú að skapast tækifæri, sem
getur veittBrésnjef aöstöðu til
að sýna hvort hugur fylgir
máli. A þessu ári hefur nýr
maður komizt til valda i Kina
og i byrjun næsta árs tekur
nýr maður við stjórnar-
taumum i Washington. Mjög
verður fylgzt með þvi næstu
misserin hvernig Brésnjef
tekst að vinna með þessum
mönnum, sem báðir eru
óreyndari en hann. Reynir
hann að nota sér reynsluleysi
þeirra eða áhuga þeirra á
bættri sambúð þjóöanna?
Þannig er nú spurt viða.
Athöfnin i Kreml á sunnudag-
inn virtist benda til þess, að
Brésnjef væri enn við góða
heilsu öfugt viö þann orðróm,
sem gekk um heilsufar hans
fyrir nokkrum misserum.
Flest bendir þvi til að hinum
sögulega ferli hans sé ekki
lokið, heldur geti hann jafnvel
átt sögulegasta þáttinn eftir.
Þ.Þ.