Tíminn - 23.03.1977, Blaðsíða 11

Miövikudagur 23. marz 1977
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steingrimur Gisiason.Ritstjórnarskrifstofur I Edduhúsinu
viö Lindargötu, slmar 18300 — 18306: Skrifstofur I Aöal-
stræti 7, simi 26500 — afgreiöslusími 12323 — auglýsingá-
' simi 19523.. Verö i lausasölu kr. 60.00. Askriftargjald kr.
1.100.00 á mánuöi. Blaöaprenth.f.
Norrænn dagur
í dag er haldinn um öll Norðurlönd sérstakur
norrænn dagur i tilefni af þvi, að 25 ár eru liðin
siðan Norðurlandaráð hóf starf sitt. A öðrum stað
i blaðinu eru birt viðtöl við þá Bertil Ohlin, sem
hefur verið einn fremsti stjórnmálaleiðtogi Svia á
þessum tima og mikill áhugamaður um norrænt
samstarf, og Jón Skaftason alþingismann, sem
hefur lengi átt sæti i Norðurlandaráði sem fulltrúi
Framsóknarflokksins og skipað þar margvisleg
trúnaðarstörf. Visast til þessara viðtala um störf
ráðsins á undangengnum aldarfjórðungi.
Þótt benda megi á, að Norðurlandaráð hafi i
verki komið ýmsu góðu til vegar, er hinn sýnilegi
árangur af störfum þess ekki mikilvægastur. Þótt
ýmsum kunni að þykja það undarlega til orða
tekið, er hinn ósýnilegi árangur miklu meiri. Hér
er átt við þau margvislegu áhrif, sem starf
Norðurlandaráðs hefur haft til að efla og auka
norrænan samhug og samstarfsvilja. Norður-
landaráð hefur aukið virðinguna fyrir sameigin-
legum uppruna, sameiginlegum menningarerfð-
um og sameiginlegum hugsjónum norrænna
þjóða. í>að hefur styrkt skilninginn á þvi, að
norrænum þ jóðum er hollt á óvissum timum i við-
sjárverðum heimi að halda sem mest hópinn og
veita hverri annarri styrk þegar þörf krefur og
mögulegt er. Þátttaka i norrænni samvinnu hefur
vafalitið reynzt Finnum mikill styrkur i erfiðri
stöðuþeirra. A sama hátt hefur hún óbeint sporn-
að gegn þvi, að Sögueyjan dragist um of i vestur-
átt, heldur héldi hinni mikilvægu stöðu sinni að
vera „jafnvig á báðar hendur”, eins og Einar
Benediktsson lagði áherzlu á. Alveg sérstaklega
munu þó íslendingar minnast yfirlýsingar sið-
asta þings Norðurlandaráðs um landhelgismálið,
þvi að hún var þeim sannarlega mikill styrkur
bæði inn á við og út á við.
Vegna þess, að menn greina ekki hinn mikla
ósýnilega árangur af störfum Norðurlandaráðs,
gera þeir oft minna úr störfum þess en vera ber.
Þetta gildir raunar um mörg önnur alþjóðleg
samtök, t.d. Sameinuðu þjóðirnar. óhætt er að
fullyrða, að hin miklu ósýnilegu áhrif, sem hlotizt
hafa af starfsemi Sameinuðu þjóðanna, hafa átt
sinn rika þátt i að friðvænlegra er nú i heiminum
en um langt skeið.
Islendingar eru þakklátir fyrir það samstarf,
sem lagður var grundvöllur að með störfum
Norðurlandaráðs, og vilja áfram leggja fram
sinn skerf til þess að það megi eflast og aukast.
Fæðingarorlof
Talsvert hefur verið rætt um fæðingarorlofs-
málin á Alþingi að undanförnu. Tilefnið er það, að
Alþingi samþykkti vorið 1975, að útivinnandi kon-
ur, sem eru i verkalýðsfélögum, skuli fá sérstakt
fæðingarorlof greitt úr Atvinnuleysistrygginga-
sjóði. Áður nutu konur, sem vinna hjá rikinu,
hliðstæðra réttinda. Nokkur smiðisgalli hefur
komið fram á lögunum frá 1975, og er nú verið að
bæta úr honum. í lögunum frá 1975 var sérstakt,
bráðabirgðaákvæði þess efnis, að rikisstjórnin
léti kanna fyrir árslok 1976 hvernig tryggja mætti
öllum konum i landinu sambærilegt fæðingaror-
lof og á hvern hátt væri eðlilegast að afla fjár til
þess. Enn hefur ekki orðið úr framkvæmd á þessu
fyrirmæli Alþingis. öllu lengur ætti það ekki að
dragast, að allar konur sætu hér við sama borð.
Annað er óeðlilegur misréttur.
Þ.Þ.

n
ERLENT YFIRLIT
Hvað tekur við
í Indlandi?
Ósignr Indiru skapar óvissu
Morarji Desai
ekki alveg fullkunn, þegar
þetta er ritaö, viröist það ljóst
aö hinir sameinuöu andstöðu-
flokkar Indiru, hafi fengið
hreinan meirihluta. Sjálf beið
Indira Gandhi mikinn ósigur i
kjördæmi sinu, en ósigur San-
jay varð þó enn meiri. Margir
áhrifarikir ráöherrar Kongr-
essflokksins féllu.
Það var eitt helzta áróðurs-
efni Indiru og fylgismanna
hennar, aö stjórnarandstæð-
ingar ættu ekki nema eitt
sameiginlegt áhugamál. Þetta
áhugamál þeirra væri að fella
Indiru. Þegar þvi sleppti,
væru þeir ósammála um flest
eða allt. Þeir gætu þvl ekki
stjórnað, ef til kæmi. Þaö
kemur nú á daginn, hvort
þetta reynist réttur spádómur.
En margt bendir til , aö hann
eigi við veruleg rök að styðj-
ast. Af þeim ástæðum er lika
ÞAÐ ER nú komiö i ljós, að
Indira Gandhi og Sanjay sonur
hennar hafa misreiknaö sig
illa, þegar þau ákváðu að
ganga til þingkosninga, án
þess að aflétta áður neyðará-
standi þvi sem hún haföi fyrir-
skipað fyrir 19 mánuðum og
gilt hafði siðan.
Aö visu hafði hún slakaði
mjög á framkvæmd þess, svo
að kosningarnar fóru nokkurn
veginn frjálslega fram, eins
og úrslitinbera lika merkium.
Stjórnarandstæðingar gátu
eigi að siður gert afléttingu
neyðarástandsins að aðalmáli
kosninganna. Það er verið að
kjósa um, hvort frelsi eigi að
vera I landinu eða ekki, sögðu
þeir. Indira og Sanjay hafa
bersýnilega staðið i þeirri trú
að kjósendur mætu meira þá
ró og reglu sem neyöará-
standsskipunin hafði skapað i
landinu og virtist hafa mælzt
vel fyrir hjá mörgum. Þegar
til kosninga kom, voru þeir þó
fleiri sem tóku frelsiö fram yf-
ir. Þess vegna má segja, aö ó-
sigur Indiru og flokks hennar
hafi verið sigur fyrir frelsi og
lýðræði.
Það átti svo sinn þátt I Ur-
slitunum, að neyðarástandið
hafði sameinað alla helztu
andstöðuflokka Indiru I eina
fylkingu og þannig nýttist at-
kvæðamagn þeirra miklu bet-
ur en áöur. I þau fimm skipti
sem áöur hefur verið kosiö til
þings I Indlandi eftir aö landiö
hlaut sjálfstæði, hefur Kongr-
essflokkurinn aldrei fengiö
meirihluta greiddra atkvæöa,
þótt hann hlyti meirihluta
þingsætanna. 1 kosningunum
1971 fékk hann ekki nema um
43% greiddra atkvæða, en hins
vegar nær tvo þriðju hluta
þingsætanna. Það var sundr-
ung andstæðinga hans, sem
öðru fremur tryggði honum
sigurinn. Nú naut hann ekki
þess klofnings andstæöing-
anna lengur. Andstæðingarnir
gengu fram sameinaöir. Ind-
ira hafði ekki aðeins sameinað
þá með þvi að viðhalda neyð-
arástandinu, heldur gefið
þeim bezta áróðursvopnið.
Þetta átti mestan þátt I sigri
þeirra og ósigri hennar.
ÞÓTT úrslit kosninganna séu
Jagjivan Ram
erfitt að segja fyrir um, hver
stjórnarstefnan veröur. Likur
benda þó frekar til þess, aö
hún verði ihaldssöm. Flestir
af leiðtogunum eru orðnir
gamlir og tilheyröu áður
hægra armi Kongressflokks-
ins. Þetta gildir t.d. um þá
Desai og Ram, sem þykja lUc-
legir til að veröa einna áhrifa-
mestir fyrst um sinn. Desai
verður sennilega forsætisráð-
herra, en hann er orðinn 81
árs. Ram er aöeins fáum ár-
um yngri.
Liklegasta spáin um stjórn-
málaástandiö I Indlandi i ná-
inni framtið, virðist sú, aö það
verði ótryggt, og ekki liklegt,
að Indland fái þá stjórn, sem
það þarfnast til þess að geta
þróazt eölilega og haldiö hlut
sinum i Asiu við hlið hins kin-
verska keppinauts.
ÞAÐ GETUR svo haft mikil á-
hrif á stjórnmálaþróunina i
Indlandi, hvernig Kongress-
flokkurinn bregzt viö þvi hlut-
verki sinu að vera i stjórnar-
andstöðu. Flokkurinn er i sár-
um eftir ósigurinn. Þvi hefur
oft verið spáð um Kongress-
flokkinn, að hann myndi ekki
þola stjórnarandstöðuna, þar
sem innan hans gætti ólikra
sjónarmiða. Hætta væri á, að
hann gæti þá sundrazt. Þó hef-
ur þetta breytzt nokkuð viö
brottför hinna ihaldssamari
leiötoga úr flokknum. Undir
forystu Indiru hefur flokkur-
innfærztmeira til vinstri. Þaö
getur ráöiö miklu um framtíð
flokksins, hvernig forustu
hans verður háttað, t.d. hvort
Indira dregur sig i hlé eöa
heldur forustunni áfram. Ef
forustu flokksins tekst aö
halda honum saman og hinni
nýju stjórn tekst ekki vel, get-
ur Kongressflokkurinn átt eft-
ir að komast til valda. En um
þetta rikir nú óvissa, eins og
flest annað i indverskum
stjórnmálum. Þvl hefur jafn-
an verið spáð, aö óráðnir tim-
ar myndu hefjast i Indlandi,
þegar Kongressflokkurinn
missti völdin og margt bendir
til að sú spá sé að rætast.
Þ.Þ.