Tíminn - 19.05.1977, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 19. mai 1977
n
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Auglýs-
ingastjóri: Steingrfmur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur f
Edduhúsinu við Lindargötu, slmar 18300 — 18306. Skrif-
stofur I Aðalstræti 7, slmi 26500 — afgreiðsluslmi 12323 —
auglýsingaslmi 19523. Verð i lausasölu kr. 70.00. Askriftar-
gjald kr. 1.300.00 á mánuði.
Blaðaprenth.f.
ERLENT YFIRLIT
Begin rák Breta
frá Palestínu
Saxnkomulagshorfur
öll ástæða er til að ætla, að i fyrradag hafi
mjög þokað til samkomulags i kjaradeilunni, þar
sem rikisstjórnin lagði fyrst fram tillögur um
ráðstafanir til að greiða fyrir lausn deilunnar, en
sáttanefndin lagði siðan fram tillögur um hækkun
launa. Aðalefnið i tillögum sáttanefndarinnar er
á þessa leið:
öll laun hækki nú þegar um 15 þúsund krónur á
mánuði og 1. janúar næstkomandi um 6 þúsund
krónur. Ný visitala taki gildi hinn 1. september
næstkomandi og verði fyrst i stað 850 krónur fyrir
hverja visitöluprósentu, en breytist siðan i pró-
sentuhækkun 1. marz 1978. Hinn 1. desember
næstk. komi sérstök verðuppbót eftir á, ef mán-
aðarlegar verðhækkanir sýna, að launþegar hafa
ekki náð fullum verðbótum, og munurinn er meiri
en 2% á þriggja mánaða timabili. Ekki er gert
ráð fyrir sérstökum búvörufrádrætti i hinni nýju
visitölu og verður hún að þvi leyti hagstæðari
launþegum en sú, sem nú gildir. Sérkröfur verði
afgreiddar með launahækkun, sem svarar til 2
1/2%. Hinir nýju kjarasamningar gildi til 1.
nóvember 1978.
Samkvæmt þessu myndu grunnlaun, sem nú
eru 70 þús. krónur á mánuði, vera orðin 91 þús.
krónur um áramótin, en við það bætist svo 2-3%
kaupmáttaraukning, sem rikisstjómin lofar að
beita sér fyrir með lækkun skatta og verðlags. Þá
heitir rikisstjórnin þvi að beita sér fyrir margvis
legum ráðstöfunum á sviði lifeyrismála, verð-
lagsmála, húsnæðismála og dagvistunarmála,
sem allar horfa almenningi til hagsbóta, en þó
mest þeim, sem lakast eru settir. Umrædd fyrir-
heit rikisstjórnarinnar em bundin þvi skilyrði, að
væntanlegar launabreytingar hafi ekki i för með
sér meiri almenna kaupmáttaraukningu milli ár-
anna 1976 og 1977 en 6-7% i heild og ámóta aukn-
ingu milli 1977 og 1978. Þetta er gert til að koma i
veg fyrir launabreytingar, sem myndu leiða til
stórfelldrar verðbólgu. Við þessa 6-7% kaupmátt-
araukningu myndu svo bætast 2-3% kaupmáttar-
aukning af völdum ráðstafana rikisstjórnarinn-
ar. Samkvæmt tillögum sáttanefndar og rikis-
stjórnar myndi þessi almenna kaupmáttaraukn-
ing dreifast þannig, að hún kæmi aðallega lág-
launafólkinu til góða, en yrði i reynd sáralitil hjá
þeim, sem hæst laun taka.
1 fyrstu virðist hafa gætt nokkurs misskilnings
hjá fulltrúum Alþýðusambandsins um tillögur
rikisstjórnarinnar og þær verið skildar á þann
veg, að almenn launahækkun mætti ékki nema
meira en 4% kaupmáttaraukningu. Þetta orsak-
aði harðari gagnrýni af hálfu þeirra en ella.
Það liggur i augum uppi, að sú launahækkun,
sem felst i tillögum sáttanefndar, verður mikil
byrði fyrir atvinnuvegina, en margar greinar
þeirra standa ekki of vel. Þó ganga tillögur sátta-
nefndar ekki eins langt og margir launþ. hefðu
kosið, en hér verður að taka tillit til þess, að laun-
þegar græða ekki á kauphækkun, sem leiðir til
verðbólgu og atvinnuleysis. Hér verður að reyna
að brúa bilið og taka tillit til allra aðstæðna,
erfiðleika atvinnuveganna og verðbólguhættunn-
ar annars vegar og örðugra kjara láglauna-
manna hins vegar. Þetta hefur sáttanefndin
reynt að gera og rikisstjórnin einnig. Þvi hefur
málum nú þokað svo áleiðis, að hægt ætti að vera
að fara að gera sér vonir um lausn deilunnar, án
þess að til verkfalla komi, sem myndu verða til
tjóns fyrir alla úr þessu.
Mótmælir nú leiðsögn Bandarikjanna
ÞEGAR þetta er ritaö, eru úr-
slit þingkosninganna i Israel
ekki endanlega kunn, en þaö
er hins vegar ljóst, aö Likud-
flokkurinn, sem hefur veriö
andstæöastur samningum viö
Araba, veröur stærsti flokkur-
inn og aö formaöur hans,
Menachem Begin, veröur
næsti forsætisráöherra Isra-
els. Hann hefir lýst yfir þvi, að
hann ætli að beita sér fyrir
samsteypustjórn allra flokka,
nema kommúnista. Taliö er
hæpiö, að Verkamannaflokk-
urinn, sem hefur verið stærsti
stjórnmálaflokkurinn i tsrael
til þessa og farið með stjórn-
arforustuna frá upphafi, fall-
istá aö taka þátt i stjórn undir
forustu Begins, en sennilegt er
aö Begin takist samt aö
mynda meirhlutastjórn, en
þaö getur þó orðiö erfiöleikum
bundiö.
Margir munu telja, að eftir
þessi úrslit horfi verr um
friðarsamninga milli Israels-
manna og Araba, en Likud-
flokkurinn hefur t.d. lýst sig
ófúsan til aö láta af hendi
landsvæðið vestan Jordanár,
sem Israelsmenn hertóku
1967. En menn geta breytt um
afstööu, þegar þeir þurfa aö
bera ábyrgö. Sennilega á sigur
flokksins heldur ekki rætur aö
rekja tilþessarar stefnu hans,
nema aö takmörkuöu leyti,
heldur miklu fremur til
óánægju meö Verkamanna-
flokkinn, en haröar innan-
flokksdeilur þar og spillingar-
mál veiktu mjög stööu hans.
Kjósendur hafa þvi viljað fá
breytingu og talið þaö likleg-
asta ráöið aö fela Begin for-
ustuna.
ÞÓTT Israelsmenn deili nú
hart á skæruliöasamtök Pal-
esti'nu-Araba, má meö mikl-
um rétti segja, aö þau séu eftir
liking af þeim skæruliðasam-
tökum Gyðinga, sem hröktu
Breta frá Palestinu á fyrstu
árunum eftir siðari heims-
styrjöldina og lögðu grund-
völlinnaö stofnun ísraelsrikis.
Þessi samtök, sem gengu und-
ir nafninu Irgun beittu hinun
mestu hermdarverkum gegn
brezka hernum i Palestinu.
Foringi þeirra var sá maður,
sem nú tekur stjórnartaum-
ana i ísrael.
BEGIN f æddist 13. ágúst 1913 i
Brest-Litovsk. Hann var strax
á barnsaldri frægur fyrir
mælsku. Hann er sagöur hafa
verið 12 ára gamall, þegar
hann flutti ræðu á 5000 manna
Gjaideyrismái Rabih-hjónanna veikti Verkamanna-
flokkinn
BEGIN hefur veriö hjartaveill
að undanförnu og var lengst-
um rúmfastur meðan á
kosningabaráttunni stóö. Þó
tókst honum einstaka sinnum
aö láta heyra til sin, einkum
siðustu dagana fyrir kosning-
arnar. Það hefur bersýnilega
haft áhrif.
1 kosningabaráttunni lagöi
Begin ekki sizt áherzlu á, aö
Israel léti ekki Bandarikin
segja sér fyrir verkum. Eitt
helzta vigorð hans var: Svör-
um Bandarikjunum meö nei
(Say no to America) Eftir þvi
að dæma, getur sambúö hans
og Carters orðið erfiö. Ekki er
ósennilegt, aö þaö hafi styrkt
stöðu Begins, aö Carter hefur
átt vinsamlegar viöræöur við
ýmsa Arabaleiötoga aö
undanförnu, m.a. farið alla
leið til Genf til viöræöna viö
Assad Sýrlandsforseta.
Þ.Þ.
Begin
útifundi og hlaut mikiö lof fyr-
ir. Hann var fimmtán ára aö
aldri, þegar hann gekk I her-
ská æskulýðssamtök pólskra
Gyöinga, sem m.a. höföu
vopnaburö um hönd. Rússum
þótti hann þvi tortryggilegur,
þegar þeir hertóku Pólland
1939. Þeirlétu taka hann hönd-
um, og var hann siðar sendur
tilSiberiu. Kona hansfór þá til
Palestinu, og hefur verið þar
siöan. Ariö 1941, eöa eftir aö
Þjóöverjar höföu ráöizt inn i
Rússland, samdi Stalin viö
pólsku útlagastjórnina i Lond-
on um aö láta alla pölska
fanga lausa, og var Begin einn
þeirra. Hann gekk þá i útlaga-
her Pólverja, en áöur haföi
honum tekizt að finna systur
sina, og voru þau hin einu
stórrar fjölskyldu, sem ekki
létu lifið i gasklefum Þjóö-
verja. Begin fór á vegum út-
lagahersins til Irans, og siöar
tilPalestinu. Hann hefur veriö
búsettur þar siöan. Hann
gerðist þar brátt leiðtogi i
leynisamtökum Gyðinga, er
siöar beittu hryöjuverkum
gegn brezka hernum þar, þeg-
ar þeim þóttu Bretar ætla aö
veröa of þaulsetnir. Bretar
urðu fyrir svo miklu mann-
tjóni af völdum hryöjuverka-
manna, aö segja má meö viss-
um rétti, að þeir hafi flúiö frá
Palestinu. A þessum árum var
hið versta samkomulag milli
Bens Gurions, sem var leiö-
togi hinna opinberu samtaka
Gyöinga, og Begins, sem var
leiötogi hryöjuverkasamtak-
anna. Begin fór ekki dult meö
þá skoöun, aö Ben Gurion væri
hreinnsvikari, þegarhann var
aö semja viö brezk yfirvöld.
Ósamkomulag þeirra hélt á-
fram, eftir aö Begin var kos-
inn á þing 1949, en þar hefur
hann átt sæti siöan. Hann hef-
ur allan þennan tima veriö
helzti talsmaöur stjórnarand-
stööunnar þar, nema á árun-
um 1967-1970, en þá átti hann
sæti i rikisstjórninni, sem ráö-
herra án sérstakrar stjórnar-
deildar. Hann tók sæti i stjórn-
inni 1967, þegar styrjöld viö
Araba vofði yfir, en fór úr
henni 1970, þegar Golda Meir
hafði lýst stuöningi viö friöar-
tilraunir, sem Rogers utan-
rikisráöherra Bandarikjanna
beitti sér fyrir. Begin hefur
getið sér þann oröstir aö vera
snjallasti ræöumaöur, sem átt
hefur sæti á þingi Israels.
Hann flytur oftast rökfastar
ræður i þinginu, þar sem hann
skirskotar meira til skynsemi
þingmanna en tilfinninga. A
fjöldafundum er hann yfirleitt
i allt öðrum ham, þvi aö þar
leikur hann á tilfinningar á-
heyrenda sinna.
Begin er grannur vexti,
enda jafnan veriö hófsamur á
mat og drykk. Þó vikur hann i
ýmsu frá ströngustu venjum
Gyöinga. Hann er jafnan vel
klæddur, en berst litiö á I
lifnaöarháttum aö ööru leyti.
Hann býr enn i sömu litlu
ibúðinni, sem er hálfgerö
kjallaraibúö, og hann bjó i,
þegar hann var skæruliðafor-
ingi og fór huldu höföi.

Þ.Þ.