Fréttablaðið - 02.03.2006, Blaðsíða 35

FIMMTUDAGUR 2. mars 2006
Í GARÐINUM HEIMA
HAFSTEINN HAFLIÐASON SKRIFAR UM POTTAPLÖNTUR
Hortensía
Hydrangea macrophylla
Notkun: Blómstrandi planta. Góð í
gróðurskála.
Birta: Mikil birta en ekki sterkt sólskin
á pottinn.
Hiti: 18-24°C vor og sumar. 15-18°C
haust og vetur. Þolir ekki frost, en ef
vetrarhitinn er lægri en 15°C bitnar
það á blómguninni, sem verður rýrari.
Vökvun: Haldið moldinni síblautri
meðan plantan er í vexti, vökvið
minna á veturna.
Umpottun: Eftir þörfum í stærri pott.
Notið ókalkaða (kalksnauða) mold.
Áburður: Gefið daufa blöndu vikulega
á sumrin.
Hortensían hefur líka verið kölluð
hindarblóm á íslensku, en ég sé ekki
ástæðu til að gera því nafni hátt undir
höfði því hortensíunafnið á sér tengsl
við ákveðna persónu og örlög hennar.
Sú persónusaga er hluti af Evrópusög-
unni og þar með hluti af okkar eigin
sögu. Hortensíunafnið var plöntunni
gefið til að heiðra Hortense de
Beauharnais. Hortense þessi var dóttir
Jósefínu fyrri konu Napóleons Frakka-
keisara. Napóleon gerði Hortense að
kjördóttur sinni
og gifti hana
síðan bróður
sínum Louis
(Lúðvík Bonap-
arte) sem hann
svo aftur gerði
að kóngi yfir
Hollandi sem
þá var undir
stjórn Frakka.
En Louis átti við margt að stríða. Í
fyrsta lagi var hið þvingaða hjónaband
þeirra Hortensu enginn dans á rósum
– þótt tvö eignuðust þau saman
börnin. Og í öðru lagi svall Louis
móður við að leiðrétta hag Hollend-
inga og gætti lítt að hvað bróðir hans
ætlaðist fyrir. Það líkaði Napóleoni illa
og svipti bróður sinn hinum hollenska
konungdómi. Þá hörfaði Louis til Ítalíu,
þar sem hann bar svo beinin. En þessi
umskipti urðu til þess að hjónaband
þeirra Hortensu fjaraði út og hún sneri
sér að öðrum, líklega skemmtilegri,
mönnum og átti eitt barn til viðbótar.
En þessi stutti drottningardómur
Hortensu (1806-1811) varð þó til þess
að hollenskir garðyrkjumenn heiðruðu
hana með því að nota nafn hennar á
þessa fallegu plöntu þegar hún kom
fyrst á markað. Þá eins og nú hafði gott
„lógó“ sitt að segja í markaðssetningu
og Hydrangea macrophylla var alls
ekki söluvænt nafn. Vísindaheitið þýðir
reyndar „þorstlát með stórum blöðum“.
Upphaflega hafði sænski grasafræð-
ingurinn Carl Peter Thunberg komist yfir
nokkrar plöntur í þeim japönsku sveitum
þar sem nú er borgin Tókýó í leiðangri
sem hann fór á vegum Hollendinga
nokkrum árum fyrr. Japanir voru þá
búnir að rækta og kynbæta tegundina
í margar aldir. Það voru þessi ræktuðu
afbrigði sem bárust til Hollands undir lok
átjándu aldar. Hollenskir garðyrkjumenn
tóku fagnandi við og voru búnir að læra
á hana í þann mund sem Hortense
settist í hið hollenska hásæti.
Hortensían er í eðli sínu fjölær runni
sem dafnar ekki inni í stofum nema
rétt á meðan hún blómstar. Á öðrum
tímum árs er hún betur sett í frostfríum
gróðurskála, og þá gjarna sem runni
í víðu keri. Ef rækta á plöntuna áfram
þarf að stytta allar greinar um helming
eftir blómgun og setja hana í 5-7 lítra
pott eða stærra ílát. Hortensíur þurfa
kalksnauða mold og mikla vökvun
meðan þær bera lauf. Í gróðurskálanum
þarf hún að fá áburðarvatn vikulega til
að vöxtur haldist kröftugur. Á haustin er
plöntunum eðlilegast að fella öll lauf og
fara í vetrardvala. Blómbrumin þroskast
á haustin og þá er áríðandi að halda
um 18°C hita á plöntunum til að hafa
blómskúfana myndarlega að vori. Þegar
brum byrja að þrútna og vöxtur hefst
að nýju á vorin má taka hortensíuna
inn í glugga aftur. Þar blómgast hún
um það bil mánuði síðar og stendur
mjög lengi í blóma. Hortensíur eru
merkilegar fyrir það að blómlitur þeirra
breytist eftir ástandi jarðvegs. Hinn
eðlilegi litur þeirra er frá grænhvítu og
yfir í skærbleikt. En með því að vökva
bleiku afbrigðin með efnasamböndum
sem sýra moldina á sérstakan hátt geta
garðyrkjumenn kallað fram ýmsa tóna
af bláu. Í blómabúðunum er til sérstakur
„súr“ áburður sem hentar ef óskað er
eftir bláum blómum. ■
Vorboðinn ljúfi -
óhamingjusöm drottning
C M Y CM MY CY CMY K
550 5000
AUGLÝSINGASÍMI
Verið velkomin að Dalvegi 18.
Gallerí Húsgögn
Sími 554 5333
Útsölulok
um helgina
Allt að 70%
afslátturútsala
útsalaútsa
la
út
sa
la