Fréttablaðið - 16.03.2006, Page 52

16. mars 2006 FIMMTUDAGUR36
Söngkonan Inge Mandos-
Friedland fékk áhuga á
gyðingatónlist fyrir fjórum
árum og ferðast nú í annað
skipti til Íslands til þess að
kynna þessa tregablöndnu
en gáskafullu tónlist fyrir
Íslendingum. Hópurinn
hennar heldur þrjá tónleika
nú um helgina, þá fyrstu í
Skálholti í kvöld.
Með í för eru félagar Inge úr tríó-
inu Zimt og íslenskir hljóðfæraleik-
arar sem kalla sig Kol-isha. „Þetta
er svona þýskt-íslenskt samstarfs-
verkefni,“ útskýrir Inge en dagskrá
tónleikanna þriggja er tvískipt.
„Fyrri hlutinn er sefradísk tónlist
sem ég flyt með tríóinu en sú tónlist
á rætur að rekja til spænskumæl-
andi gyðinga sem m.a. fluttu til
Þýskalands,“ segir Inge. Sú tónlist
er flutt á tungumáli sem nefnist
ladino eða djudezmo og er afbrigði
af kastilískri mállýsku með hebr-
eskum orðum. Seinni hlutinn er
síðan helgaður klezmertónlist og þá
er sungið á jiddísku.
Söngkona með sagnfræðiáhuga
Inge Mandos Friedland býr í Ham-
borg, nánar tiltekið í Girndel-
hverfinu sem áður var kallað Litla-
Jerúsalem. Hún starfar einnig
sem sögukennari og þekkir vel
sögu gyðinga og hefur m.a. safnað
þjóðlögum þeirra og flutt söngd-
agskrár með gyðingatónlist í
samkunduhúsum í Norður-Þýska-
landi. „Það hefur orðið mikil vakn-
ing tengd tónlist og menningu gyð-
inga undanfarið,“ segir Inge.
„Kynslóð fórnarlamba helfarar-
innar er orðin mjög aldurhnigin
og nú reynir fólk að safna öllum
þeim upplýsingum sem hægt er til
þess að halda við þessari menn-
ingararfleifð.“ Inge kveðst ánægð
að fá tækifæri til þess að kynna
þessa tónlist og sögu hennar fyrir
Íslendingum.
„Líf gyðinganna var erfitt, ekki
aðeins á helfarartímanum heldur
voru þeir líka fátækir innflytjend-
ur sem ekki voru velkomnir alls
staðar,“ útskýrir Inge og bætir við
að lögin séu tregablandin en mús-
íkin sé líka leikandi. „Þetta er svo
mannleg tónlist,“ segir Inge en
hún kveðst hafa heillast af áleitn-
um hljómi hennar. „Það small eitt-
hvað í hjartanu á mér þegar ég
heyrði hana fyrst.“ Tónlistin sé
tjáningarrík, „dapurleg en um leið
húmorísk,“ áréttar söngkonan.
Tilstand í Skálholti
Hilmar Örn Agnarsson, organisti í
Skálholti, hefur milligöngu um
tónleikahald tríósins en nú ómar
alls kyns músík í Skálholtskirkju.
„Við viljum opna dyrnar fyrir
ýmsum tegundum tónlistar,“
útskýrir Hilmar Örn. „Gyðinga-
tónlist er grunnurinn að kristinni
tónlist, maður heyrir gömlu
kirkjutóntegundirnar og textinn
er oft fenginn úr Biblíunni. Ég
myndi segja að þetta væru
hákirkjulegir tónleikar.“ Á þessu
ári verður fjölskrúðug tónleika-
dagskrá í Skálholti í tilefni þess að
þar hefur verið biskupstóll í 950
ár. Á döfinni er m.a. flutningur á
Brynjólfsmessu eftir Gunnar
Þórðarson.
Tónleikar Zimt og Kol-isha
verða haldnir í Skálholtskirkju í
kvöld kl. 20.30, en um helgina
munu hljómsveitirnar flytja létt-
ari dagskrá með sefradískri tón-
list og klezmermúsík í Rauða hús-
inu á Eyrarbakka, kl. 22.00 og á
laugardaginn á Grand Rokk kl.
21.00. ■
Tregablandin tónlist
INGE MANDOS-FRIEDLAND Syngur gyðingatónlist á þrennum tónleikum. FRÉTTABLAÐIÐ/HARI
Á morgun verður haldin ráðstefna um
tvítyngi í Hátíðarsal Háskóla Íslands þar
sem markmiðið er m.a. að hvetja stjórn-
völd til þess að marka stefnu í málefnum
tvítyngdra og þá sér í lagi þeirra ungu
nemenda sem læra íslensku sem annað
tungumál. Hulda Karen Daníelsdóttir,
kennsluráðgjafi, er einn af skipuleggj-
endum ráðstefnunnar en hún segir hana
tímabæra og bendir á að þetta áríðandi
málefni sé mikið til umræðu um þessar
mundir. „Það hefur orðið um 16 prósenta
aukning meðal barna sem tala annað
móðurmál en íslensku innan grunn-
skólanna og ég ímynda mér að það sé
sambærileg aukning innan leikskólanna,“
segir Hulda Karen en hún vonast eftir
góðri þátttöku stjórnmálamanna á ráð-
stefnunni en hvetur alla til þess að koma
og hlusta og kynna sér málefnið.
„Ef börn hafa
góðan grunn í
móðurmálinu sínu
og honum er vel
við haldið þegar
þau koma hingað
til lands eiga þau
auðveldara með
nám almennt,“
segir Hulda
Karen. „Við viljum að börnum verði gert
kleift að nema á báðum málum svo
þau staðni ekki í námi meðan þau eru
að læra íslensku,“ bætir hún við en á
ráðstefnunni verður m.a. rætt um hvaða
leiðir eru færar til þess að efla kennslu
á öðrum tungumálum innan íslenska
skólakerfisins.
Ókeypis er á ráðstefnuna sem hefst
kl. 13.00 á morgun.
Máttur móðurmála > Ekki missa af...
Barnabókaráðstefnunni Heillandi
heimur í Gerðubergi á laugardaginn. Val-
kyrjur og vættir fyrir börn, sagnaarfurinn
kannaður milli kl. 10.30-13.15.
Morðingjunum, Múgsefjun, Mania
Locus og Skít á Fimmtudagsforleik í
kjallara Hins Hússins kl 20.00 í kvöld.
Kvennakór Vox
Feminae og Diddú
í Kristskirkju á
sunnudaginn
kl. 15.00. Á
dagskránni eru
Maríukvæði
og ljóð ort
guðsmóður til
dýrðar.
Stúdentafélagið Skeptíkus sýnir í
kvöld sjónvarpsþáttinn Root of all
evil? eftir líffræðinginn Richard
Dawkins. Sýningin er ekki síst
hugsuð til þess að vekja frekari
athygli á Dawkins. „Við viljum
kynna Dawkins þar sem hann er
væntanlegur á trúleysisráðstefnu
sem haldin verður á Íslandi í
sumar,“ segir Óli Gneisti Sóleyjar-
son. „Þá vonumst við til að sýning-
in veki athygli íslenskra sjón-
varpsstöðva á þáttunum og við
erum vongóð um að þeir muni
enda í íslensku sjónvarpi.“
Óli bætir því við að félagið ætli
að bjóða Agli Helgasyni sérstak-
lega á sýninguna. „Hann gagnrýndi
þættina án þess að hafa séð þá á
vefsíðu sinni og við teljum að hann
hefði gott af því að kíkja á þá og sjá
hvort gagnrýni hans hafi verið
réttmæt eða fljótfærnisleg.“
Dawkins hefur gengið vasklega
fram í baráttu sinni gegn sköpun-
arsögusinnum sem hafna þróunar-
kenningunni en rök hans þykja
vega einna þyngst í þessum
þrætum í Bandaríkjunum. „Daw-
kins ræðir við múslima og kristna
um þessi mál og við fáum að kynn-
ast öfgum beggja hópa auk þess
sem sjónarmið frjálslyndara trú-
fólks koma fram.“
Þættirnir taka samanlagt um
90 mínútur í sýningu en sýningin
verður í náttúrufræðahúsi Háskóla
Íslands, Öskju, í stofu 132 og hefst
klukkan 20. Aðgangur er ókeypis
og allir eru velkomnir.
Skeptíkus vill Dawkins í sjónvarpið
ÓLI GNEISTI SÓLEYJARSON Hópurinn fékk
sérstakt leyfi hjá höfundinum Richard
Dawkins til að sýna þættina.
��������������������������������� ���������������������������������������������������
�� ����������������������������������������� ���������� ��������������������������
��������������������������������������
����������� �������� ����������
�������������� �� ��������������� ������������������������������������������
������������������������������������������� ������������������
�����������������������������������������������
������������ �������������� �� �����������
��������������������
�������������������������������