Tíminn - 10.09.1977, Síða 9

Laugardagur 10. september 1977
9
Otgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og
auglýsingar Siðumúla 15. Simi 86300. Verö I lausasölu kr.
70.00. Askriftargjald kr. 1.300 i mánuði.
Blaðaprenth.f.
Út úr
vítahringnum
Verðbólga i hóflegum mæli getur verið vaxtar-
verkir efnahagskerfis i örri framþróun, en óða-
verðbólgan á íslandi á ekkert skylt við eðlilega
hargræna starfsemi. Hún er vitahringur sem þjóð-
in verður að brjóta af sér.
Allir vita að óðaverðbólgan brýtur niður við-
skiptasiðgæðið i landinu og að hún leiðir af sér
miklar og ranglátar eignatilfærslur. Margir vita
hverjar meginástæður hennar eru, og þótt menn
vilji sjaldnast viðurkenna það, opinberlega a.m.k.,
þá er það á almannavitorði að hagsmunasamtökin
i landinu hafa tekið þátt i verðbólgukapphlaupinu,
studd af stjórnarandstöðunni, enda þótt vitað sé að
stundarhagnaður verður skaði til lengdar.
Unga kynslóðin hefur neyðzt til að taka þátt i
kapphlaupinu vegna húsnæðismálanna, og fyrir-
tæki i eðlilegri uppbyggingu sömuleiðis. Þvi miður
hafa ýmsir af þessum aðilum farið að trúa á óða-
verðbólguna að hún muni skila þeim aftur út úr
kvörn sinni óhultum, en það er mikill misskilning-
ur. Nú er fyrir mestu að allir geri sér ljóst að eng-
inn getur grætt á verðbólgu, nema skuldakóngar,
braskarar og óráðsiupésar.
Allt vinnandi, hagsýnt og heiðarlegt ráðdeildar-
fólk tapar á verðbólgu. Það er þjóðfélagslega hag-
kvæmara að auka lán til íbúðabygginga og hafa
þau til lengri tima en nú erjheldur en að hafa öll
hús landsins i björtu verðbólgubáli ár eftir ár.
Á það er einnig rétt að benda að óðaverðbólgan
tefur og hindrar þjóðfélagslegar framfarir.
Meðan hún æðir yfir tekur það megintima stjórn-
valda að verja þjóðina áföllum hennar vegna i
stað þess að geta á eðlilegan hátt helgað sig fram-
faramálum og umbótum i þjóðfélaginu.
Núverandi rikisstjórn hefur gert það að megin-
viðfangsefni sinu að vinna bug á þessum vágesti.
Hún hefur náð miklum árangri, en það er engum
ljósara en rikisstjórninni sjálfri, að mikilsverðir
áfangar eru enn fram undan. Það er þvi fyrir
miklu að ekki verði undan látið i sókninni gegn
óðaverðbólgunni.
Vitaskuld eru það ekki lýðræðislegir kostir, ef
þjóðin á að velja á milli óraunsærra skýjaborga
sósialista annars vegar og afturhaldsdraumsýna
hörðustu ihaldsmannanna hins vegar. Auðvitað er
það fráleitt að þjóðin hafi ekki aðra kosti en mis-
jafnlega mikla óðaverðbólgu.
Og þjóðin á að eiga betri kosti, og þeir eru fyrir
hendi. í þjóðfélaginu er fyllilega svigrúm fyrir
ólikar skoðanir og ólik viðhorf þótt þau hvili jafn-
framt á heilbrigðum efnahagslegum grundvelli.
Allt uppgjafartal vegna óðaverðbólgunnar á að
fordæma, en menn verða þá jafnframt að treysta
sér til þess að standa við það fordæmi sem rikis-
stjórnin hefur gefið um jafna, stöðuga og sigandi
sókn i viðskiptamálunum gegn vágestinum.
öfgar sósialista til vinstri og órar harðlinu-
manna til hægri leiða þjóðina ekki út úr vandan-
um, heldur ábyrg og þjóðholl umbótastefna. Þessa
stefnu ber þvi að styrkja á öllum sviðum þjóð-
lifsins.
JS
ERLENT YFIRLIT
Bandaríkin og Kína
deila um Taiwan
Taiwanbúar eiga sjálfir að ráða málum sinum
ÞRIÐJI valdamesti maöur
kinversku stjórnarinnar, Teng
Hsiao-ping, hefur látiö i ljós
viö bandaríska blaöamenn, aö
Pekingför Vance utanrikis-
ráöherra hafi frekar markaö
spor aftur á bak en áfram i
sambúö Kina og Bandarikj-
anna. Ford forseti hafi lofaö
þvi, þegar hann heimsótti
Peking i desember 1975, aö
rjúfa stjórnmálasambandiö
við stjórnina á Taiwan og taka
upp fullt stjórnmálasamband
við Kina, ef hann ynni i for-
setakosningunum 1976. Hins
vegar heföi Vance ekki viljað
slita stjórnmálasambandið
við Taiwan til fulls, heldur
hafa þar áfram ræðismanns-
skrifstofu, ef Bandarikin opn-
uöu sendiráð i Peking. Tals-
maður Bandarikjanna hefur
ekki boríð á móti þessu, en
heldur ekki staðfest það. Hins
vegar hefur hann sagt, aö
Bandarikin stefni að þvi, aö
taka upp fullt stjórnmálasam-
band við Kina.
Sé frásögn Tengs rétt, hafa
Bandaríkin ætlað að fara
krókaleiö til að halda dipló-
matisku sambandi bæði viö
stjórnina i Kina og stjórnina á
Taiwan. Pekingsstjórnin tel-
ur, að Taiwan sé hluti Kina og
samkvæmt þvi væri formlega
hægt fyrir Bandarikin aö hafa
ræðismann á Taiwan og telja
hann tilheyra sendiráði sinu i
Peking. Sá galli er hins vegar
á þessu, að ræöismaöurinn á
Taiwan myndi hafa samband
viö stjórnina þar og vera þvi
óbeint eins konar sendiherra
Bandarikjanna þar. Eðlilega
gat kinverska stjórnin ekki
fallizt á þessa lausn.
EINS OG dæmið stendur i dag,
eiga Bandarikin þess ekki kost
að koma á stjórnmálasam-
bandi viö Kina, nema þau sliti
alveg tengslin við Tai-
wan-stjórnina. Sú afstaöa
Kina er ekki óeðlileg. Hitt er
jafn skiljanlegt, aö Bandarik-
in hvorki vilja né geta þessu
stigi greitt stjórnmálasam-
bandiö viö Kina þessu verði.
Vegna hins nána sambands,
sem veriö hefur milli Banda-
rikjanna og Taiwan um nær
þrjátiu ára skeiö, geta Banda-
rikin ekki slitiö tengslin við
Taiwan og viðurkennt hana
sem hluta hins kommúnistiska
Kina, þar sem Pekingstjórnin
gæti þá farið fram eins og
henni sýndist, án allrar ihlut-
unar af hálfu Bandarikjanna.
Þetta myndi sæta slikri mót-
spyrnu i Bandarikjunum, aö
engri stjórn þar yrðu stætt á
þessu, eins og málin standa
nú, og þó sizt eftir allar mann-
Chiang Chung-kuo
réttindayfirlýsingar Carters.
Þaö, sem Bandankin fengu i
staöinn, væri aöeins formleg
viöurkenning á stjórnmála-
sambandi viö Kina, sem er i
reynd þegar komiö á, þótt það
sé ekki nefnt þvi nafni.Allar
likur benda til, aö þaö ástand
muni vara nokkra hriö enn,
eða þangað til að Kinverjar
slaka eitthvaö til eöa breyting
'veröur á almenningsálitinu i
Bandarikjunum. Eins og er
rekur ekki heldur neitt á eftir
Bandarikjunum i þessum efn-
um. Meðanm Kinverjar og
Rússar eiga i deilum og Kin
verjar halda áfram sam-
bandinu við Bandarikin, hvort
sem þaö verður talið óform-
legt eða formlegt.
RÉTTLATASTA lausnin á
málefnum Taiwan væri að
sjálfsögðu sú, að íbúarnir þar
fengju að ráða þvi sjálfir,
hvort Taiwan sameinaðist
Kina eða væri áfram sjálfstætt
riki. Taiwan tilheyröi að visu
Kinaveldi fyrr á öldum, en þó
voru ibúarnir þar á ýmsan
hátt frábrugðnir Kinverjum.
Japanir hertóku svo Taiwan
um aldamótin siðustu og var
hún nýlenda þeirra þangað til
siðari heimsstyrjöldinni lauk.
Þá var hún aftur lögð undir
Kina vegna yfirgangsstefnu
Chiang Kaisheks, er siðar not-
aði svo tækifærið til að flýja
þangað með leifarnar af her
sinum, þegar hann hfði tapað
striöinu við kommúnista.
Siðan hafa flóttamennirnir fra
meginlandinu ráðið lögum og
lofum á Taiwan, fyrst undir
einræðisstjórn Chiangs en
siöan hann lézt 1975, undir ein-
ræðisstjórn sonar hans,
Chiang Ching-kuo, sem raunar
hafði orðið ráðið mestu siðustu
valdaárfööursins.Taliö er, að
flóttamennirnir frá Kina og
afkomendur þeirra séu nú um
15% fbúanna á Taiwan, en alls
eru ibúarnir þar 16-17 milljón-
ir. Miklar efnahagslegar
framfarir hafa oröið á Taiwan
siðan heimssyrjöldinni siöari
lauk og munu þær ekki hafa
orðið meiri annars staðar i As-
iu, þegar Japan er undanskil-
ið. Bandarikin hafa veitt Tai-
wan mikla efnahagslega að-
stoð og þeir höfðu þar fjöl-
mennt setulið um skeið, en nú
hefur það verið flutt burtu að
mestu. Taiwan hefur eflt mik-
inn her og er m.a. talið, að
flugherinn þar sé fullkomnari
og betur búinn tækjun en kin-
verski flugherinn. Að sjálf-
sögðu áþetta eftir að breytast
þvi að Pekingsstjórnin hefur
nú ákveðið að efla her sinn og
tæknivæða hann miklu meira
en hingað til. Það er nokkurt
dæmi um þann árangur, sem
Taiwanbúar hafa náð á sviði
iðnaðar og útflutnings, aö
verzlunarviðskipti Bandarikj-
anna og Taiwans eru fjórtán
sinnum meiri en verzlunarvið-
skipti Bandarikjanna og Kina,
en þau hafa lika dregizt
saman siðustu árin. Taiwan-
búar flytja út margvislegan
iðnvarning til fjölmargra
landa.
Eins og áður segir, væri það
æskilegasta lausnin, að Tai-
wanbúar fengju að ráða mál-
um sinum sjálfir. Þá væri ekki
óliklegt, að brátt tækjust
skipti milli þeirra og Kin-
verjar og þessar þjóðir gætu
þá leyst sambúðarmál sin af
fúsum og frjálsum vilja. Til
þess að sú þróun verði, þarf
tima og þvi er sennilega bezta
lausnin, að óbreytt ástand eða
lítið breytt ástand haldist enn
um sinn. Þ.Þ.
Teng Hsiao-ping
I