Tíminn - 28.09.1977, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 28. september 1977
9
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Stein-
grimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmda-
stjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Simi 86300.
Kvöldsimar bíaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verð i lausasölu kr. 80.00. Áskriftargjald kr. 1.500 á
mánuði.
Blaðaprent h.f.
Iðnkynning
Undan farið ár hafa forráðamenn islenzks
iðnaðar staðið fyrir margháttaðri kynningu þeirra
viðfangsefna sem iðnfyrirtæki landsmanna fást
við og þeirra vandamála sem þau eiga við að
glima. Ohikað má segja að islenzk iðnkynning hafi
vel tekizt og verið mjög þarft og timabært frum-
kvæði.
Um það er engum blöðum að fletta að blómlegur
og vaxandi iðnaður er forsenda þess að islenzka
þjóðin geti búið við góð og batnandi lifskjör á
næstu áratugum. Það liggur fyrir að iðnaðurinn á-
samt ýmsum tengdum þjónustugreinum er sú at-
vinnugrein sem ein er fær um að taka við þeirri
mannfjölgun sem i landinu verður i framtiðinni.
Þá er það og alveg vafalaust að framþróun
iðnaðarins er þjóðinni brýnt nauðsynjamál til að
auka ;fjölbreytni atvinnulifsins og verja það betur
gegn ófyrirsjáanlegum sveiflum vegna ástands á
erlendum mörkuðum og vegna veðurfars og gæfta
sem svo mjög hamla stöðugleika annarra undir-
stöðugreina þjóðarbúsins.
En þvi má ekki gleyma að aukin fjölbreytni at-
vinnulifsins felur i sér fjölbreytilegri verkefni
fyrir fólkið i landinu, aukin og fleiri tækifæri fyrir
einstaklingana að fá að njóta sin við verkefni við
hæfi hvers og eins. Fjölbreytilegt athafnalif gefur
meiri valkosti.meira frelsi fyrir fólkið i landinu en
einhæf og fábrotin atvinna megnar. Eins og nú
standa sakir er blómi iðnaðarins þannig beinlinis
leiðin til að opna ungu fólki ný tækifæri,nýja kosti
til að velja sér lifsbraut.
Af sjálfu leiðir að fjölbreytilegt athafnalif
verður undirstaða gróandi þjóðlifs á fjölmörgum
sviðum og aflvaki blómlegrar þjóðmenningar.
En til þess að þetta geti orðið verður iðnaðurinn
að standa á eigin fótum. Fyrirtækin verða að hafa
bolmagn til vaxtar og til þess að geta goldið fólk-
inu hátt kaup. Og iðnaðurinn verður að vera is-
lenzkur en ekki selstaða erlendra auðhringa.
Svo virðist sem iðnaðinum hafi ekki verið búin
þau skilyrði til aðlögunar að samkeppni við er-
lenda aðila sem ákveðið hafði verið að gera þegar
íslendingar gerðust þátttakendur i Friverzlunar-
samtökum Evrópu. í annan stað fer það ekki á
milli mála að iðnaðinum hafa verið búin mjög
óhagstæð skilyrði til vaxtar og framþróunar með
þeim ójafnaði sem hann býr við á lánamarkaðin-
um innan lands.
Það hlýtur að vera einföld sanngirniskrafa að
iðnaðurinn sitji við sama borð og aðrar atvinnu-
greinar um lánsfjármagn það sem til ráðstöfunar
er i landinu. Það hlýtur að vera augljóst mál að is-
lenzkur iðnaður njóti að minnsta kosti sömu kjara
og erlent fjármagn sem til landsins leitar. Hér er
ekki um það að ræða að þrengja kosti annarra
undirstöðugreina, heldur einfaldlega að viður-
kenna mikilvægi iðnaðarins og þörf þjóðarinnar
fyrir öfluga framþróun hans nú á næstu árum.
Þetta eru ekki kröfur iðnrekendanna fyrst og
fremst. Þetta eru um fram allt kröfur launþeg-
anna og allra þeirra sem munu bætast á vinnu-
markaðinn á næstu árum og áratugum, þeirra sem
nú eru að vaxa úr grasi i landinu. Og þetta eru
einnig eðlilegar kröfur fólksins úti um land sem
óskar öflugrar framleiðslu- og byggðastefnu. Þátt-
taka iðnverkafólks hefur einmitt verið gleðilegur
vottur um réttan skilning þess á þessum mikils-
verðu málum.
Siðast en ekki sizt er þetta krafa allra þeirra
sem vilja velja islenzkar vörur til daglegra þarfa.
JS
ERLENT YFIRLIT
Ferdalag Carters boðar
nýjar starfsaðferðir
Er Brzezinski búinn að skáka Vance?
Carter hyggst heimsækja átta lönd I fjórum heimsálfum á
ellefu dögum.
ÞAÐ kom fréttamönnum i
Washington algerlega á
óvænt, þegar Zbigniew
Brzezinski, aðalráðunautur
Carters i öryggis- og alþjóða-
málum, boðaði til blaða-
mannafundar siðastl. föstu-
dag og tilkynnti að Carter for-
seti myndi fara i ellefu daga
ferðalag i fjórum heimsálfum
á þessum tima. Aður fyrr
hefur það yfirleitt hlerazt út,
þegar forsetar hafa undirbúið
utanlandsferðir, þvi að leyni-
þræðir fjölmiðla ná inn á
flestar stjórnarskrifstofur,
einnig i Hvita húsinu. í þetta
sinn hafði undirbúningur
staðið i rúman mánuð, án þess
að nokkuð hafi fregnazt af
honum. Sumir fjölmiðlar telja
þetta stafa af þvi, að ætlunin
hafi verið að draga það meira
á langinn að tilkynna ferðalag
forsetans og þá hefði borizt út
fréttir um það fyrirfram, likt
og venjulega hefur gerzt. í
þetta sinn hafi forsetinn og
ráðunautur hansgripið til þess
ráðs, að tilkynna ferðalagið
jafn óvænt og snögglega til
þess að draga athygli frá
Lance-málinu svonefnda, en
Lance fjárlagastjóri baðst
lausnar tveimur dögum áður,
eftir að ljóst var orðið, að
sæmileg samvinna milli hans
og þingmanna var úr sögunni,
og það myndi torvelda veru-
lega samstarfið milli Carters
og þingsins ef Lance sæti
áfram. Engar beinar sakir
höfðu sannazt á Lance, en
fyrri f jármálastörf hans voru
þannig, að margir þingmenn
töldu hann óhæfan til starfs-
ins. Allar umræður um
Lance-málið eru heldur
óþægilegar fyrir Carter, og
þvi gat verið heppilegt að
draga athyglina að einhverju
öðru, eins og fyrirhuguðu
hnattferðalagi hans.
SAMKVÆMT ferðaáætlun
þeirri.semBrzezinski kynnti á
blaðamannafundinum, mun
Carter fara frá Washington 22.
nóvember og fljúga sama dag
til Caracas i Venezuela, þar
sem hann mun ræða við Carlos
Andrés Perez forseta. Venezu-
ela er ekki aðeins helzta olíu-
framleiðslulandið i Suður-
Ameriku, heldur einnig það
Suður-Amerikurikið, þar sem
lýðræðisstjórn stendur nú
föstustum fótum. Þetta hvort
tveggja gerir það skiljanlegt,
að Carter byrjar ferðalag sitt
með þvi að heimsækja
Venezuela. Þaðan heldur hann
næsta dag eða 23. nóvember til
Brazilia, höfuðborgar
Brasiliu. Sambúðin milli
Bandarikjanna og Brasiliu
hefur mjög versnað siðan
Carter varð forseti og.veldur
þvi einkum tvennt. Annað er
það, að Bandarikin hafa beitt
sér gegn þvi, að Vestur-Þjóð-
verjar létu Brasiliumenn fá
kjarnorkuofna, og er það i
samræmi við þá stefnu
Carters að útiloka sem mest
alla hugsanlega möguleika til
þess, að fleiri riki geti fram-
leitt kjarnorkuvopn en þau,
sem þegar gera það. Hitt er
það, að mannréttindabarátta
Carters hefur farið mjög i
taugarnar á valdhöfum
Brasiliu, sem telja hana á
vissan hátt beinast gegn sér.
Frá Brasiliu heldur Carter
svo næsta dag eða 24. nóvem-
ber til Lagos i Nigeriu, en
Bandarikjaforseti hefur ekki
heimsótt Afriku siðan Roose-
velt var i opinberri heimsókn I
Liberiu 1943. Frá Lagos heldur
Carter svo til New Delhi 26.
nóv. ogdvelstþaryfir helgina.
Sam(búð Bandarikjanna og
Indlands hefur heldur verið
kuldaleg á siðari árum, en nú
er komin ný stjórn þar, sem
vill vafalitið vingast meira við
Bandarikin, en þó ekki eiga
frumkvæðið. Frá New Delhi
flýgur Carter til Teheran 29.
nóv. og ræðir þar við Irans-
keisara. Iran er mikilvægt
oliuframleiðsluland, sem
Bandarikin þurfa að eiga góð
skipti við, en transkeisari
hefur likt og Brasiliustjórn
látið sérfáttfinnast um mann-
réttindabaráttu Carters.
Carter hefur örstutta viðdvöl i
Teheran, þvi að kvöldi sama
dags og hann kemur þangað,
flýgur hann til Parisar og
ræðir við Giscard forseta.
Giscard er sá maður, sem
hefur einna mest gagnrýnt
starfsaðferðir Carters i sam-
bandi við mannréttindabar-
áttu hans, en Carter hyggst
bersýnilega ekki erfa það,
enda mun hann meta meira að
styðja Giscard með tilliti til
væntanlegra þingkosninga i
Frakklandi. Heimsókn
Carters er góð auglýsing fyrir
Giscard. Frá Paris heldur
Carter til Varsjár 1. desember
og ræðir þar við forustumenn
Pólverja. Carter vill bersýni-
lega ekki hafa kommúnista-
rikin út undan, þótt hann hafi
gegnrýnt skipulag þeirra. Frá
Varsjá heldur hann svo heim-
leiðis 2. desember með við-
komu i Bríissel, þar sem hann
ræðir við ráðamenn Nato og
Efnahagsbandalags Evrópu.
ÞAÐ VEKUR nokkra at-
hygli, að það er Brzezir^ki,
sem undirbýr þetta ferðalag
forsetans, en ekki Vance utan-
rikisráðherra. Þvi er nú rætt
meira um það en áður, hvort
Brzezinski sé að verða nýr
Kissinger. Kissinger byrjaði
sem ráðgjafi Nixons i öryggis-
málum, en þokaði Rogers
utanrikisráðherra til hliðar.
Það ýtir undir þann orðróm,
að Vance minni að ýmsu leyti
á Rogers. Sumir fréttaskýr-
endur telja, að það sé vegna
áhrifa frá Brzezinski, að
Carter heimsækir Pólland, en
Brzezinski er af pólskum
ættum. Talið er, að
Brzezinski hafi verið helzti
ráðunautur Carters við mótun
mannréttindastefnu hans, en
báðum sé nú orðið ljóst, að
haga verði henni þannig, að
hún verði ekki andstæð hags-
munum Bandarikjanna. Þetta
er m.a. dregið af því, að
Carter heimsækir riki eins og
Brasiliu, Iran og Pólland.Þ.Þ.
Brzezinski