Tíminn - 28.10.1977, Qupperneq 15

Föstudagur 28. október 1977
15
harmoniusveit Berlinar
leika Hörpukonsert i e-moll
op. 182 eftir Carl Reinecke,
Ernst Marzendorfer stj.
Wilhelm Kempff leikur
Impromptu nr. 1-4 eftir
Chopin.
15.45 Lesin dagskrá næstu
viku.
16.00 Fréttir. Tilkynningar.
(16.15 Veðurfregnir).
16.20 Popp
17.30 Við norðurbrún Vatna-
jökuls Daniel Bruun segir
frá rannsóknum sinum á
Austurlandi 1901. Sigurður
Óskar Pálsson skólastjóri
les fyrsta hluta frásögunnar
i þýðingu sinni.
18.00 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 Byrgjum brunninn.
Grétar Marinósson og Guð-
finna Eydal sálfræðingar
fjalla um velferð skóla-
barna og tryggingu hennar:
— siðari þáttur.
20.00 Pianókonsert i g-moll op.
58 eftir Ignaz Mascheles
Michael Ponti leikur með
Ungversku filharmoniu-
hljómsveitinni :Othmar
Maga stjórnar.
20.30 Spjali frá Noregi Ingólf-
ur Margeirsson ræðir við
'þrjá félaga Alþýðuleikhúss-
ins á för um Norðurlönd.
21.00 Tónlist eftir Ralph
Vaughan Williams og
Frederick Delius Enska
kammersveitin leikur:
Daniel Barenboim stjórnar.
Pinchas Zukerman leikur á
fiðlu.
21.30 Útvarpssagan: „Vikur-
samfélagið” eftir Guð-
laug Arason
Sverrir Hólmarsson les
(18).
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir Kvöldsag-
an: „Dægradvöl” eftir
Benedikt Gröndal Flosi
Ólafsson les (23).
22.40 Afangar Tónlistarþáttur
i umsjá Asmundar Jónsson-
ar og Guðna Rúnar Agnars-
sonar.
23.30 Fréttir. Dagskrárlok.
sjónvarp
Föstudagur
20.00 Fréttir og veður
20.25 Auglýsingar og dagskrá
20.30 Kengúran „Kengúran er
kyndug skepna. Hún hvorki
gengur né hleypur. Þegar
hún sest, stendur hún upp.”
Þannig var kengúrum lýst á
nitjándu öld. Hlegið var að
fyrstu teikningunum af
þessu dýri, þegar þær bár-
ust til Evrópu frá Ástralfu,
og margirstaðhæfðu, að slik
dýr væru ekki til. Og enn er
deilt um kengúruna. Sam-
kvæmt lögum er hún rétt-
dræp, þvl að hún spillir upp-
skeru bænda. í þessari
bresku fræöslumynd eru
sýnd ýmis afbrigði
kengúruættarinnar, og lýst
er lífsferli dýranna. Þýð-
andi og þulur Guðbjörn
Björgófsson.
21.20 Kastljós (L) Þáttur um
innlend málefni. Umsjónar-
maður Guðjón Einarsson.
22.20 Bleiki kafbáturinn
(Operation Petticoat)
Bandarisk gamanmynd frá
árinu 1959. Leikstjóri Blake
Edwards. Aðalhlutverk
Cary Grant og Tony Curtis.
Sagan gerist i heimsstyrj-
öldinni siðari. Bandariskur
kafbátur verður að leita
vars við litla Kyrrahafs-
eyju, stórskemmdur eftir
árásir óvinarins. Þar neyð-
ast kafbátsmenn til að taka
farþega, fimm skipreika
hjúkrunarkonur. Þýðándi
Óskar Ingimarsson.
00.15 Dagskrárlok
SÚSANNA LENOX
skiliö, hvað maðurinn var að fara með þessari sögu.
Fjólu var dillað. ,,Sjáið þið sakleysið sjálft", sagði hún.
,,Þegiðu, Fjóla", svaraði Konnemora. „Það þýddi ekki
f yrir okkur að reyna að vera annað en það, sem við er-
um. En láttu þessa telpu í friði".
,,Já — láttu hana í friði", sagði Burlingham.
„Hún samlagast okkur nógu fljótt" hélt Konnemora
áf ram, „svo að þú þarft ekki nú henni upp úr sóðaskapn-
um".
„Hvað?" sagði Súsanna og vildi ekki láta ónotað þetta
tækifæri til þess að sýna vinsemd sina og bróðurþel.
„Svei", sagði Burlingham þurrlega. „Og spurðu ekki
fleiri spurninga".
Þegar konurnar höfðu tekið af borðinu og komið
diskunum fyrir í einum af hinum mörgu felustöðum bak
við káetuþilið, lögðust karlmennirnir til svefns. Súsönnu
fannst kyndugt að sjá þá draga út úr þilinu þrjá bedda,
er felldir voru inn í það, og leggja þá þvert yfir bökin á
bekkjunum. Hún sá nú, að þarna voru fimm slíkir bedd-
ar, og í loftinu voru stálþræðir og tjöld, sem hægt var að
draga þannigtil, að hver beddi væri algerlega tjaldaður
af. Henni fannst helzt, að káetan væri mynd í ævintýra-
bók, sem hefði allt í einu fengið líf. Hún tók upp úr poka
sínum og hristi ullarkjðlinn sinn. Fjóla bauðst til þess að
draga á hann og vildi endilega fá að gera það, þótt Sú-
sanna segði, að hún gæti sem bezt gert þetta sjálf.
„Þú verður að hafa hann til þess að fara í, þegar við
komum til Sutherland", sagði Mabel Konnemora.
„Nei", sagði Súsanna kvíðafull. „Ég fer ekki i hann
fyrr en á morgun".
Hún sá undrunina skína úr allra augum, er þeir sáu
þennan kjól, sem var svo gerólíkur léreftsdulunni, sem
hún var i. Mabel leiddi hana út á f ramþil jurnar, þar sem
hressandi golan lék lausum hala og segl var til þess að
skýla sér fyrir sólskininu. Þar settust þær. Mabel lét
móðan mása. Súsanna starfði hugfangin út yfir fljótið
og fIjótsbakkann og á leikkonuna og hlustaði á frásögn
hennar eins og hún væri að segja heillandi ævintýr. Hún
rakti allt, sem hafði fyrir hana borið síðan hún yfirgaf
foreldrahúsin í Kolumbía í Suður-Karólínu fyrir tíu ár-
um.
„Segðu nú mér eitthvað um þig", sagði Mabel, er hún
hafði sagt sögu sína til enda.
„Það skal ég einhvern tíma gera", sagði Súsanna, sem
alltaf hafði átt von á þessu. ,, En ég get það ekki — ekki
núna".
„Mér sýnist þú vera svo saklaus", sagði Mabel, „og þó
virðist mér, að þú haf ir hlotið gott uppeldi. Ég hlaut líka
gott uppeldi. Ég vildi óska, að móðir mín hefði f rætt mig
um sitthvað. En, nei — það gerði hún ekki".
„Hvað áttu við?" spurði Súsanna.
Mabel langaði til þessað prófa sakleysi ungu stúlkunn-
ar — sjá hvað hún vissi og hvað hún vissi ekki. Það var
langt síðan Kennemora hafði skemmt sér svona vel.
„Já", sagði hún loks. „Ég hefði aldrei trúað því að lífið
væri svona — þóað ég viti það núna. Og nú skal ég kenna
þér nokkuð.Skírlífi er gott handa þessu virðulega kven-
fólki, sem ætlar aðgiftast og stofna heimili og fær góðan
mann til að hugsa um sig. En það er ótækt að vera að
burðast með slíkt — alveg ótækt, stúlka mín — fyrir
kvenfólk, sem verður að bjarga sér sjálft og mæta karl-
mönnunum á þeirra vettvangi, og sætta sig við þá kosti,
sem þeir setja. Það er erfitt að sjá sér farborða, skaltu
vita. Ef það mistekst, erum við troðnar undir fótum og
eigum okkur ekki uppreisnar von".
„ Já — mig langar einmitt svo mikið til þess að læra",
sagði Súsanna áköf. „Mig langar til þess að vita allt".
„Þú ætlar ekki að snúa aftur?" Mabel benti á hús, sem
stóð í brekku, skammt frá f Ijótsbakkanum. Kona sat á
dyraþrepinu með sauma, og börn léku sér fyrir framan
húsið. „Snúa aftur til þessa?"
„Nei", sagði Súsanna. „Ég hef ekki að neinu að
hverfa".
„Þvættingur".
„Engu", endurtók Súsanna. „Ég er útskúfuð".
Tárin komu undir eins fram í drungaleg augu Mabel-
ar. Súsanna sagði þetta ósjálfrátt á svo átakanlegan
hátt. ,,Þá skal ég kenna þér ofurlítið. Vertu bara ekki
hrædd eða reið við mig. En verðirðu það samt sem áður,
þá minnztu þó þess, að það var ekki Mabel Konnemora,
heldur guð, sem skapaði heiminn. Svo er að minnsta
kosti sagt, þótt mér virðist það nú sanni nær, að djöfull-
inn ráði lögum og lof um, og hinn eini guð, sem til er, sé í
okkur, þessum vesalingum, sem erum að berjast við að
halda sæmd okkar. Ég skal segja þér: fólkið er ekki vont
í eðli sínu — ekki mjög andskoti vont — fyrirgefðu orð-
bragðið.En því er gjarnt að hrasa.Nei þar er það sem
því ber að höndum, eða það er hrætt um, að því muni
bera að böndum — það er það, sem neyðir það til þess að
vera vont og kemur því til að hata og Ijúga og gera hvað
sem vera skal".
Bátinn rak hægt fyrir straumnum niður breitt Ohio-
fljótið. Stundum nálgaðist hann vinstri bakkann, stund-
um þann hægri, allt eftir því, hvernig straumurinn lá við
nes og odda. Súsanna sat í skugganum bak við sólseglið
og hlustaði á frásagnir þær, er fæddust á hinum fallegu,
grófgerðu vörum Mabelar, um orsakir og afleiðingar
hinna eilífu átaka, sem háð eru milli kynjanna. Til þess
að gera orð sírí ennþá áhrif ameiri, tók hún ýmis dæmi úr
lífi sjálfrar sín, allt frá æskuárunum til þessa dags, og
skeytti þeim inn í frásögnina. Og hún gleymdi ekki auka-
atriðum, sem gátu gefið lífsspeki hennar aukið gildi.
Fyrir fám dögum myndi Súsanna ekki hafa trúað henni
og ekki hafa skilið hana. En nú gerði hún vort tveggja —
að skilja hana og trúa henni.
„Þú virðist ekki vera neitt smeyk", sagði Mabel.
Súsanna hristi höfuðið „Nei" sagði hún „Mér líður—
mér liður einhvern veginn betur".
Mabel starði forviða á hana — hana grunaði, að þessi
stúlka byggi yfir einhverju sársaukafullu leyndarmáli.
En hún þorði ekki að spyrja um það. Hún mælti: ,, Betur?
Það er skrýtið. Þú lítur allt öðru vísi á þefta heldur en ég
hafði búizt við".
Súsanna svaraði: „Ég var hér um bil farin að trúa því,
aðallt væri þrungið af mannvonzku. Nú sé ég, að þetta er
ef til vill ekki rétt".
„O-o, heimurinn er að mörgu leyti ekki svo vondur.
Það er margra ánægjustundanna að njóta, ef maður lítur
ekki allt of hátíðlegum augum á sjálfan sig og aðra. Ég
vildi óska til guðs, að ég hefði haft einhvern til þess að
kenna mér að þekkja lifið, svo að ég hefði ekki þurft að
stafa mig fram úr hverju smáatriði sjálf. Ég lief aðeins
tvö góð ráð að gefa þér". Hún þagnaði og leit yfir til
fIjótsbakkans, og augun í henni voru eins og hún ætlaði
að reka hæðirnar í gegn með þeim.
„Gerðu það", sagði Súsanna, þegar henni fór að finn-
ast þögn Mabelar löng.
„Já—tvö ráð Annað er: drekktu ekki. Það er ekkert
upp úr því að hafa, og lífið verður þér hreint helvíti —
fyrirgefðu orðbragðið — og það mun ræna þig heilsunni
og útlitinu og gera þig úrræðalausa, þegar þér ríður mest
á að hugsa skýrt. Drekktu ekki — það er annað ráðið".
„Það skal ég ekki gera", sagði Súsanna.
Þú hefur rétt fyrir þér. Þaö ER
erfitt aö Imynda sér aö þú hafir
veriö jafngamall mér einhvern
timann.
DENNI
DÆMALAUSI
« C Cfc