Tíminn - 26.05.1978, Blaðsíða 2

2
Föstudagur 26. maí 1978.
Bretland:
Frjálslyndir hætta samstarf-
inu við Verkamannaflokkinn
Giscard
d’Estaing:
Breyting-
ar á af -
vopnun-
arviðræð
um
Sameinuðu þjóðirnar —
Reuter. Frakkar hvöttu i gær
allar þjóðirnar 35, sem þátt
tóku i öryggisráðstefnunni
1975 i' Heisinki, til að koma
aftur saman til fundar um af-
vopnun á hinu viðlenda svæði
seni nær frá Atlantshafi til
Úralfjalla. Valery Giscard
d’Estaing varð fyrstur
franskra þjóðhöfðingja til að
ávarpa a 11 s h e r ja r þi ng
Sameinuðu þjóðanna og sagði
að evrópsk afvopnunarráð-
stefna væri hluli af áætiunum
Frakka um að stöðva vopna-
kapphlaupið í heiminum.
Einnig er lagt til að i stað 30
þjóða afvopnunarráðstefnu i
Genf, þar sem Bandarikja-
menn og Sovétmenn hafa for-
sæti, komi ráðstefna þar sem
staða allra þátttakenda verði
jöfn og ráðstefnan verði opin
fulitrúum fleiri ríkja.
Frakklandsforseti sagði að
þegar þessum breytingum
hefði verið hrundið i fram-
kvæmd væru Frakkar þess al-
biinir að taka þátt i
afvopnunarviðræðum i Genf,
en það hafa þeir aldrei gert.
Talið er að ræða d’Estaing sé
stefnumarkandi, þó að i henni
kæmi fram hin hefðbundna
andstaða Gaulista við forystu
Bandarikjamanna og Sovét-
manna i þessum efnum.
Forseönn sagði að á degi
hverjum væri eytt einum
milljarði bandarikjadala öl
vopnaframleiðslu en það er
svipuð upphæð og eytt er til
daglegrar heilsugæzlu i heim-
inum. Þeir 400 milljarðar, sem
árlega er eytt i vopn, eru jafn
há upphæð og öll þjóðarfram-
leiðsla i Suður-Ameriku og
helmingi hærri en nemur
heildarþjóðarframleiðslu
Afrikurikja.
London /Reuter . Þingmenn
Frjálslynda fiokksins lýstu þvi
yfir i gær að þeir myndu hætta
stuðningi sinum við stjórn Verka-
mannaflokksins þegar þingið ger-
ir hlé á störfum sínum siðar á
þessuári. Allt bendir þvi tii þess
að boðað verði til þingkosninga I
Bretiandi siðar á þessu ári þvi
Verkamannaflokkinn vantar 10
menn til að vera I meirihluta i
neöri deild þingsins og það yrði
Kinshasa/Reuter. Milli 150 og 300
uppreisnarhermenn voru sagðir
viöbúnir þvi að snúa aftur til
Kolwezi um leið og hermenn út
frönsku útiendingahersveitinni
verða fluttir á brott frá hinum
striðshrjáða námabæ i Suður-
Zaire. Franska varnamálaráðu-
neytið tilkynnti i gær að her-
sveitirnar, sem aðeins hafa misst
fimm menn í bardögunum, muni
verða á brott úr bænum i siðasta
lagi i dag. Að sögn ráðuneytisins
hafa 100 hermenn frá Marokkó
komið til Koiwezi til að veita
Zairehermönnum, er gæta eiga
borgarinnar, lið.
Ferðamenn, sem fóru frá
Kolwezi I gærmorgun, sögðu hins
vegar að engin merki væru sjáan-
leg um komu hermanna frá
Marokkó né virtust frönsku her-
mennirnir vera á faraldsfæti.
afar örðugt fyrir þá að halda um
stjórnartaumana án stuðnings
frjáls lyndra.
Með þvi' að tilkynna að endir sé
bundinn á stuðning við Verka-
m a n n a f 1 o k k i n n reyna
frjálslyndir nú að losa sig Ur öll
um tengslum við flokkinn með
góðum fyrirvara fyrir næstu
kosningar. Stuðningsmenn
Frjálslynda flokksins hafa heldur
Brottflutningur útlendingaher-
sveitanna mun vafalaust auka
óróa meðal hvitra ibúa i nálægum
bæjum i Suður-Zaire sem hugsan-
lega gætu orðið næstu skotmörk
uppreisnarmanna.
Framtið Kolwezi er nú næsta
óviss, en sagt er að útlendinga-
hersveitirnar hafi hvorki haft
menn né þau vopn er þarf til að
vinna sigur á uppreisnarmönnum
er leitað hafa hælis á óbyggðum
svæðum kringum Kolwezi. Yfir-
menn sveitanna telja að um 300
uppreisnarmenn Jiafi fallið eftir
Washington/Reuter. Carter
Bandarikjaforseti hélt I gær af
stað til miðríkja Bandarikjanna
tii að reyna að hressa upp á vin-
sældir sínar sem fara heldur
minnkandi. Nýjustu skoðana-
kannanir i Bandaríkjunum sýna
að hann myndi nú tapa í kosn-
ingum hvort heldur væri gegn
Gerald Ford fyrrum forseta eða
hinum ihaldssama repúblikana
Ronald Regan ef nú færu fram
ekki verið allt of ánægðir með
samstarfið við Verkamanna-
flokkinn sem staðið hefur i
fimmtán mánuði.
Kjörtimabilið rennur ekki Ut
fyrr en eftir rúmt ár og sagði
James Callaghan forsætisráð-
herra i yfirlýsingu að hann myndi
huga að fyrirkomulagi siðasta
starfsárs þingsins á þessu kjör-
timabili fyrripart hausts. Þess
ber þó að gæta að aðeins er til-
að fallhlifahermenn komu til
borgarinnar til að binda endi á
uppreisn sem stóð i átta daga og
kostaði nær 200 Evrópumenn lifið.
Arangurslausar tilraunir hafa
veriðgerðar tilað opna koparnám-
urnar i Kolwezi sem eitt sinn öfl-
uðu þriðjungs gjaldeyristekna
Zaire. Á milli 600-800 tæknimenn
þarf til að starfrækslan geti hafizt
að nýju, en þeir voru nær allir
hvitir Evrópumenn og flestir
þeirra hafa svarið þess dýran eið
að snúa aldrei til baka til borg-
arinnar.
kosningar. Eins og i’ fýrri
skoðanakönnunum kom i Ijós að
þeir sem kjósa Demókrataflokk-
inn myndu flestir fremur kjósa
Edward Kennedy en forsetann.
Aðstoðarmenn forsetans hafa
hvatt hann til að ferðast um land-
ið en fyrr i vor ferðaðist Carter
um riki á Vesturströndinni.
Ferðin var talin vel heppnuö en
hafði Híil sem engin áhrif á niður-
stöður skoðanakannana.
kynnt um kosningar i Bretlandi
með þriggja vikna fyrirvara og
samkvæmt hefðinni mun
Callaghan ekki ræða um kosning-
ar að svo stöddu, þó svo þær ættu
að fara fram i haust.
Samkvæmt skoðanakönnunum
nýtur Verkamannaflokkurinn nú
stuðnings 4,9% fleiri kjósenda en
Ihaldsflokkurinn.
Tító
86 ára
Belgrad/Reuter. Titó
Júgóslaviuforseti virtist við
góða heilsuf gær er hann hélt
upp á 86. afmælisdag sinn.
Æskulýðsdagur Júgóslaviu
var einnig haldinn i gær en
forsetinn misstii fyrsta skipti
af fjöldagöngu sem farin er
árlega i tilefni af deginum.
Sagt var að Titó hefði ekki
getað verið viðstaddur göng-
una vegna mikils vinnuálags
sem á honum hvilir, en nú er
unnið að undirbúningi n.
þings júgóslavneska
Kommúnistaflokksins, er
hefst 22. júni.
Jovanka Broz, kona Titós,
var hvergi nærri á afmælis-
degi eiginmanns sins, en hún
hefur ekki sézt opinberlega
siðan i júni i fyrra. Opinberir
starfsmenn vilja ekki tilgreina
ástæðu fyrir fjarveru forseta-
frúarinnar en segja að hún sé
ekki veik og dveljist i bústað
forsetans i Belgrad.
U tlendingasveitin
á brott frá Kolwezi
Vinsældir Carters
fara dvínandi
N aritaflugvöllur:
Ekki verður aftur snúið
Margar spurningar hafa
vaknað i sambandi við staðar-
val hins nýja alþjóðlega flug-
vallar fyrir Tókyó. Mikil mót-
mælaalda gegn flugvellinum
hefur risið og það þykir furöu
legt aö ástandið skyldi geta
orðið eins slæmt og raun ber
vitni. Hversvegna þarf stjórnin
að kalla til 13 þúsund lögreglu-
menn til að hægt sé að opna
flugvöllinn? Hvers vegna þarf
að hafa tvöfaldar gir ðingar, raf-
magnslæsingar og annan
öryggisútbúnað til að hægt sé að
tryggja öryggi farþeganna.
Vegna þesshvaö flugvöllurinn
lá vel við höggi gátu vinstrisinn-
aðir andstæðingar ihaldssamra
stjórnvalda komið þeim i eina
/erstuklipusiðan 1960 en þá urðu
mótmælaaðgerðir til þess að
Eisenhower forseti varð að
fresta heimsókn sinni til Tókyó.
Fimm hafa látið lifiö og
þúsundir særzt i mótmælaað-
gerðunum, og þær, ásamt
tregðu bænda til að selja land
undir völlinn, hafa orðið til þess
að opnun flugvallarins hefur
verið frestað 13 sinnum frá þvi
að hann var fullgerður árið 1971.
Ekkert samkomulag
Stjórnmæalagagnrýnendur
segja að Naritasé mesta skyssa
ihaldsmanna i Japan frá þvi að
seinni heimsstyrjöldin var háð.
Staðarval fyrir flugvöllinn var
pólitisk ákvörðun sem tekin var
i stjórnartið Eisaku heitins Sato
forsætisrðaherra árið 1966.
Bændur á Naritasvæðinu vissu
ekkert um ákvörðunina fyrr en
að þeir vöknuðu einn morguninn
og lásu um hana i blöðunum.
1 Japan er vaninn að ræða við
sem flesta aðila á svæði þar sem
ákveðið hefur veriö að hefja
stórframkvæmdir, og leggja
þannig grundvöll aö þvi að hægt
verði að ná samkomulagi, en
svo var ekki að þessu sinni. Þaö
var aldrei rætt við bændur um
byggingu flugvallarins og ekki
heldur um lagningu brautar
fyrir hraðlest sem tengja á flug-
völlinn við höfuðborgina.
Eigendur lands, sem fara átti
undir járnbrautina, urðu svo
reiðir að stjórninni hefur ekki
tekizt að kaupa nema einn
hundraðasta af þvi landi sem
þörf var á og framkvæmdunum
hefur þvi verið frestað um
óákveðinn tima.
Ófullkomnar
samgöngur
Afleiðingin er sú að það er
ekki eins erfitt að komast til
neins meiriháttar flugvallar
eins og að komast til Narita.
Narita er 66 kílómetra fyrir
norðaustan Tókyó, og það tekur
farþega tvo klukkutlma aö
komast á hótel i miðborginni, ef
ferðast er með lest og siðan
áætlunarvagni. Enn lengri tima
tekur að ferðast með bil, á
mesta annatimanum. Ferða-
skrifstofur reyna stöðugt að
reikna út hvernig hægt sé að
komast hjá þvi að fljúga um
Narita. Ferðamenn geta flogið
til Osaka eða Fukuoka og siðan
flogið með innanlandsflugi til
Haneda, gamla flugvallarins I
Tókyó en þaðan tekur aðeins 30
minútur aö komast til mið
borgarinnar. Japönsku stjórn-
inni mistókst ekki aðeins
„nemawashi”, sem þýðir að
undirbúa rætur trés fyrir
plöntun en hefur einnig fengið
merkinguna að leita fyrir sér
um samkomulag á þingi, heldur
láðist henni einnig að taka það
með I reikninginn að Japanir
eiga örðugt með að viðurkenna
lýðræði og stjórn meirihlutans,
þegar einkahagsmunir eru ann-
ars vegar.
A árunum 1930 til 1945
predikuðu stjórnvöld að einka-
hagsmunir skyldu vikja fyrir
þvi sem kallað var almanna-
heill. Þessu var i raun auðvelt
að koma inn hjá fólki, en eftir að
lýðræði var komið á eftir strið
varð mikil sveifla yfir á hinn
kantinn og einkahagsmunir
hafnir til hásætis.
Kinko Satolögfræðingur gerði
grein fyrir þessu vandamáli i
blaðagrein og lét þess getið að
enn hefði ekki verið unnt að
bæta samgöngur við Narita,
leggja leiðslur fyrir flugvéla-
elsneyti til vallarins, né leggja
nógu margar flugbrautir til að
mæta mismunandi vindátt. Hún
segir: „Þetta er
útilokað. . .ekki vegna þess að
Japanir hafi ekki efni á þvl, né
vegna þess að tækniþekking sé
ónóg. Megin ástæðan er að ekki
má hrófiahið minnsta við hags-
munum einkaaðila.”
Flestir bændur i Narita
s’eldú þó land sitt með góðum
hagnaði fyrir löngu, og ekki
hefði þurft að koma til óeirða
hefðu sósialistar og öfgamenn
ekki komið til skjalanna. Ljóst
var að stjórnin hafði leikið af
sér og það kom vinstrimönnum
til góða. Sjórninni hafði orðið á I
messunni en var harðákveðin i
að snúa ekki við blaðinu og þar
meðvoru vandræðin á Narita
hafin.
Stjórnin, sem er einkar annt
um að halda andlitinu bæði
heimafyrir og erlendis, beitti
hörku við að ijúka fram-
kvæmdum sem flestir óska nú
að aldreihefðiveriðbyrjað á, að
minnska kosti ekki I Narita.
Andstæðingar Naritaflugvallareyðileggja tækjabúnað flugturpsins.