Tíminn - 05.07.1978, Blaðsíða 7

Miövikudagur 5. júli 1978
&ímm
7
Ctgefandi Framsöknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Slmi
8630«. ,
Kvöldsímar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20.00:
86387. Verð i lausasölu kr. 100.00. Askriftargjald kr. 2.000 á
mánuöi. ... . . . ,
Blaöaprent h.f.
Eru miðflokkarnir
á undanhaldi
Úrslitin i kosningunum 25. júni hafa i Visi og
fleiri blöðum verið túlkuð á þann veg, að mið-
flokksstefnan sé á undanhaldi, og er þá átt við
ósigur Framsóknarflokksins. Menn gæta þess
ekki, þegar þeir halda þessu fram, að Alþýðu-
flokkurinn gekk miklu fremur til kosninganna
sem miðflokkur en vinstri flokkur. Margir helztu
leiðtogar Alþýðuflokksins töldu ,,nýja andlitið” á
flokknum veita honum rétt til að kalla sig „þriðja
aflið”, en það er kjörorð miðflokka. Það er þvi
rétt, sem Þjóðviljinn hefur haldið fram, að sigur
Alþýðuflokksins i þessum kosningum er engan
veginn hægt að túlka sem vinstri sveiflu, heldur
hefur straumurinn miklu fremur beinzt að miðj-
unni. Alþýðuflokkurinn hagnaðist á þvi að þessu
sinni.
Það er ekki heldur hægt að segja, að þróunin
erlendis bendi til hnignandi fylgis þeirra flokka,
sem taldir eru til miðjunnar. Þannig fékk mið-
fylking Giscards forseta góðan byr i þingkosning-
unum i Frakklandi. Frjálslyndi flokkurinn i
Vestur-Þýzkalandi beið að visu nokkurn ósigur i
fylkiskosningunum nýlega, en það stafaði af þvi,
að nýr miðflokkur, sem kenndi sig við umhverfis-
vernd, vann fylgi frá öllum eldri flokkunum. 1
Danmörku hefur gömlu miðflokkunum hnignað,
en það stafar helzt af þvi, að nýir miðflokkar hafa
komið til sögu. Hópur þeirra kjósenda, sem hafn-
ar öfgum til hægri og vinstri, hefur þvi ekki
minnkað.
Annars er það oft villandi að tala um vinstri og
hægri og raunar miðflokka einnig, þvi að viðhorf-
in nú eru orðin allt önnur en þegar þessi hugtök
urðu til. Sósialdemókratar og kommúnistar, sem
enn teljast til vinstri flokka, eiga orðið fátt sam-
eiginlegt. Hægri flokkarnir svonefndu eru einnig
orðnir mjög mismunandi. Sama gildir um þá
flokka, sem eru taldir til miðjunnar. Þeir geta
verið mjög mismunandi langt til vinstri eða
hægri við miðjuna. Framsóknarflokkurinn hefur
fyrst og fremst skilgreint stöðu sina þannig, að
hann væri þjóðlegur umbótaflokkur, sem hafnaði
öfgum til hægri og vinstri, og vildi byggja upp
þjóðfélag á grundvelli samvinnu og lýðræðis.
28 eða 12-13?
Hans Nilsen, blaðamaður hjá Aftenposten i
Oslo, hefur nú staðfest það i viðtölum við blaða-
menn frá þremur islenzkum blöðum (Dagblað-
inu, Timanum og Þjóðviljanum), að hann hafi
áreiðanlegar heimildir fyrir þvi, að Alþýðu-
flokkurinn hafi á undanfömum tveimur árum
fengið tæpar 28 milljónir islenzkra króna fjár-
stuðning frá samherjum sinum á Norðurlöndum.
Benedikt Gröndal hefur hins vegar sagt i viðtali
við Mbl., að þessi upphæð hafi vart numið meira
en 12-13 milljónum króna, en þó hafi hann ekki
nákvæmar tölur um það.
Hér skakkar æði miklu. Hvers vegna leggur Al-
þýðuflokkurinn ekki gögnin á borðið, þar sem
hann segir sig hafa opna reikninga og ekkert að
fela? Hvar eru nú allir rannsóknarblaðamenn
flokksins? Er mjölið i pokahorninu ekki nógu
hreint, þegar til kemur?
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Valkostirnir í sam-
búð risaveldanna
Svar Pravda við Annapolisræðu Carters
ÞESS sjást nú ýmis merki
aö sambúö Sovétrikjanna og
Bandarikjanna hefur heldur
versnaö síöan Carter forseti
kom til valda. Hann hefur
fylgt slökunarstefnunni svo-
nefndu fram meö talsvert öör-
um hætti en Ford geröi< t.d.
gagnrýnt Sovétrikin meira
fyrir skort á mannrétbndum
en valdhafar þeirra tekiö þaö
óstinnt upp. Þá hafa ýmsir
ráöunautar Carters, t.d.
Brzezinski sýnt þess nokkur
merki aö þeir vilji tefla Kin-
verjum gegn Rússum. Þetta
hefur falliö Kremlmönnum
illa i geö. Aukin ihlutun Rússa
i Afriku hefur einnig oröiö til
að auka gegn þeim tortryggni
i Bandaríkjunum. Fyrir
nokkru hélt Carter ræöu i
Annapolis, þar sem hann
ræddi um sambúö rikjanna og
reyndi aö skýra hana en sló
nokkuö úr og i. Þessari ræöu
Carters var siöan svaraö I
langri grein eftir einn þekkt-
asta fréttaskýranda Pravda
og þykir vist aö hann túlki þar
sjónarmiö rússnesku stjórnar-
innar. Þótt ailharöar ádeilur
felist i greininni er hún samt
öllu hógværari en titt er um
slikar greinar i Pravda. Þetta
þykir benda til aö rússneska
stjórnin vilji fara varlega en
raunar einkenndi sú máls-
meöferö einnig ræöu Carters.
Þótt hún væri ákveðin á köfl-
um, hélt hann samt öllum dyr-
um opnum. Hér þykir rétt aö
rifja upp nokkur atriði
greinarinnar i Pravda, þar
sem hún skýrir vafalitiö af-
stööu Sovétmanna til þessara
mála eins og hún er um þessar
mundir.
CARTER tókst aUs ekki i
ræöusinni aö skýra afstööuna
til Sovétrikjanna segir i
Pravdagreininni. ,,Það tókst
ekki af þeirri einföldu ástæöu
að I ræöunni var reynt aö sam-
eirta hluti sem ekki veröa
sameinaöir meö neinu móti:
yfirlýsingar um tryggö viö
hugsjón slökunarstefnunnar
og bættra samskipta við SSSR
annars vegar og hins vegar
óduldar árásir á Sovétrikin.
Ef litiö er á þessa ræöu sem
stefnumarkandi eins og hún
var auglýst fyrirfram verður
aö segjast aö hún eyddi ekki,
heldur miklu fremur jók efa-
semdir manna varöandi
stefnu Bandaríkjanna. Nægir
þar aö minna á yfirlýsingu
Carters þessefnis aöSovétrik-
in veröi aö velja miUi and-
stööu eöa samstarfs og að
Bandaríkjamenn geti valiö
hvorn kostinnsem er. Þessum
oröum er beint i ranga átt.
Sovétmenn hafa fyrir löngu og
endanlega valiö kost friöar og
samstarfs. Sú staöreynd, aö
forseti USA setur máliö upp á
þennanhátt, getur aöeins bent
bl þess, aö Bandarikin eöa
réttara sagt núverandi
Bandarikjastjórn, hafi ekki
tekiö endanlega afstööu til
þessara valkosta.”
I framhaldi af þessu er 1
Pravdagreininni fjallað um
ýmsar aögerðir Bandarikja-
mannaog Bandarikjastjórnar
sem stefni aö þvi aö spilla
sambúö risaveldanna. Haldiö
sé uppi röngum áróöri um aö
Sovétrikin stefni aö hernaöar-
legum yfirburöum afskipti
þeirra i Afriku séu rangtúlkuö
oghlutazt sé til um innanrikis-
mál Sovétrikjanna og blraun-
um, sem ganga i þessa átt val-
in fögur fyrirheit eins og
,,m annréttindi” og
„mannúöarstefna.” Þá sé nýj-
asta makk Bandarikjastjörn-
ar viö Kinverja ekki til þess
fallið aö efla gagnkvæmt
traust miUi Bandarikjanna og
Sovétrik janna. Um þettasegir
m.a. i Pravda-greininni:
„Þaö er útaf fyrir sig ekkert
nýtt' aö bandariskir stjórn-
málamenn reyni aö nota ,,kln-
verska spilið” i hinu hnatt-
ræna spili. Hingaö til haföi þó
litið út fyrir aö leiötogar USA
gerðu sér grein fyrir þvi aö
ekki var hægt að nota þetta
spU án þess aö stefna heims-
friðnum i hættu og þar meö
auövitað eigin hagsmunum,
þjóölegum hagsmunum
Bandaríkjanna.
Samt Utur út fyrir aö sumir
stjórnmálamenn sem gegna
mikilvægum stööum i
Washington séu nú svo gagn-
teknir af andsovézkum til-
finningum aö þeir viröi þessar
hættur aö vettugi. Þessir
stjórnmálamenn loka augun-
um fyrir þvi aö ef þeir gera
bandalag viö Kinverja á and-
sovézkum grundvelli er úti um
möguleikann á samstarfi viö
Sovétrikin, að þvi aö bægja
burt hættunni af kjarnorku-
styrjöld og aö sjálfsögöu aö
þvi aö takmarka vigbúnaö.
Þessir stjórnmálamenn
gleyma þvi lika aö kinversku
leiötogarnir eru hér aö leika
sinn eiginn leik. Bandarlkin og
Natórlkin vilja nota sér þá
erfiöleika sem risiö hafa i
sovézk-kinverskum sam-
skiptum, en kinversku
leiðtogarnir eru aö hugsa um
annað. Þeir vilja spilla sam-
skiptum USA og SSSR eins og
unnt er og notfæra sér þaö
ekki i þágu Bandarikjanna,
heldur sjálfra sin. Mennina i
Peking dreymir um fjandskap
— og helzt striö — milli Sovét-
rikjanna og Bandarikjanna.
Þessu ættu þeir í Washington
aö velta fyrir sér i ró og næöi."
I SIÐARI hluta
Pravda-greinarinnar er reynt
aö rekja orsakirnar til þeirra
stefnubreytingar sem viröist
vera oröin á utanrikisstefnu
Bandarikjanna. Hún stafi frá
mislitum, hávaöasömum hóp-
um, sem séu andvigir
slökunarstefnunni, eins og
fulltrúum hergagnaiönaöar-
ins, hægri sinnuöum öfga-
mönnum og samtökum út-
flytjenda frá Austur-Evrópu.
Enn gæti svo mikilla áhrifa
frá kalda striöinu aö and-
sovézkur áróöur geti alltaf
fundiö jaröveg. Boöorö kalda
stríösins frá timum
McCarthys séu einföld og
þægileg: Maöur þarf ekki aö
hugsa um flókin vandamál og
leita svara viö þeim allt illt
kemur aö utan, frá
kommúnismanum, sem berj-
ast verður gegn meö öllum
ráöum. Þessi einföldun viröist
laöa til sin marga bandariska
stjórnmálamenn. Sumir
þeirra notfærihana i þeirri b-ú
aö beita megi henni um sinn i
stjórnmálabaráttunni innan-
lands en siðar verði hægt aö
takaupphófsamari stefnu.En
þaö geb oröiö of seint, þvl aö
áöur veröi búiö aö hleypa nýju
vígbúnaðarkapphlaupi af
stokkunum.
1 lok Pravda-greinarinnar
segir á þessa leiö:
,,Það er ótækt aö ná árangri
i þeim stefnumálum sem for-
seti Bandarikjanna segist
hafa gert aö sinum: friöi, tak-
mörkun vigbúnaöar og eöli-
legum samskiptum viö SSSR,
og blása upp andsovézka
móöursýki um leiö,reyna að
leysa sin eigin vandamál —
utanrikis, innanlands og jafn-
vel persónuleg vandamál —
meö þvi að ráöast d Sovétrik-
in. Núverandi-stefna USA er
gegnsýröalvarlegum hættum.
Hættum fyrir Bandarikja-
menn sjálfa og allt mannkyn.
Hún stefnir allri þróun alþjóö-
legra samskipta i hættu. Von-
andi fara menn brátt aö skilja
þetta i Washington.”
Viö þessi lokaorö Pravda er
ekki úr vegi aö vitna til for-
ustugreinar um þessi mál er
birtist í Berlingske Tidende
siöastí. sunnudag. Þar segir
að vestanhafs hafi ræöa Cart-
ers yfirleitt veriö skilin sem
sáttatilboö, en Rússar hafi
bersýnilega misskiliö þau orö
hans, að valiö stæöi milli and-
stöðu og samstarfs og tekið
þau sem hótun. Þaö sé galli á
sambúö leiðtoga risaveldanna
að þeir leggi ekki sömu merk-
ingu i orðin sem þeir nota.
óljós stefna Bandarikjanna
auki jafnframt tortryggni
Rússa. Þeir geri sér heldur
ekki grein fyrir þvi að ihlutun
þeirra i Afríku auki torbyggni
gegn þeim vestan hafs. Þrátt
fyrir þetta sé slökunarstefnan
ekki úr sögunni og ýkjur einar
að tala um að kalda striöiö sé
hafiðá ný. Þvert á móti sé von
á nýjum Salt-samningi.
Þ.Þ.