Tíminn - 24.09.1978, Qupperneq 22

22
Sunnudagur 24. september 1978
A litilli eyri inni i Svartárdals-
botni stendur Stalnsrétt. llún má
heita umkringd fjöllum og holt-
um, og Svartáin rennur til vesturs
úr Stafusgilinu meöfram Vöku-
hvammi og sunnan viö eyrina og
beygir svo til norðurs vestan
Kéttareyrarinnar, eins og hún er
kölluö nú og hverfur milli ásanna,
sem byrgja sýn út Svartárdalinn.
Vestan árinnar eru Stafnsteigar
en á móti, austan dalsins, er
Svartárdalsfjall þar sem jeppa-
vegur liggur austuryfir áleiöis
,,noröur” I Skagafjörö og kemur
til byggöa nálægt Mælifelli.
Sunnan eyrarinnar, ntilli Stafns-
gils og Fossadals eru Háutúngur
og I Lækjarhliðinni I þeitn vestan-
verðum blöur safniö, meöan
hross eru réttuö. Slðan er þaö
rekiöyfir brú á ánni inn I nátthag-
ann og blöur næsta morguns, aö
fjárréttir hefjist.
I Stafnsrétt er smalað af
Eyvindarstaðaheiði, þar eiga af-
rétt Bólstaðahliöarhreppur i A-
Húnavatnssýslu og Seyluhreppur
og Lýtingsstaðahreppur i Skaga-
firði. Fyrr á öldum var réttin á
Eyvindarstööum i Blöndudal, en
árið 1812 var hafin bygging
Stafnsréttarinnar og henni lokið
árið eftir. Þetta var m.ikil rétt,
hlaðin úr grjóti og stóö þangað til
i sumar að hún var fjariægð og ný
byggð i staðinn. Frá þvi að ég
fyrst heyrði Stafnsrétt nefnda,
hefur nafn hennar verið sam-
hljóma ævintýrinu i huga minum,
og ævintýriö var sú stóðrétt sem
flestir hestamenn vildu sjá og
helst taka þátt i. Fróðir menn
telja að þegar flest hross voru
réttuð þar, hafi þau verið um tólf
hundruð. Nú hafa verið settar
nýjar reglur m gróðurvernd á
Eyvindarstaöaheiði og hross eru
þar óvelkomin, þess vegna voru
nú réttuð þar vei innan við eitt
hundrað hross og sumir álita að
þar veröi aldrei aftur stóðrétt.
Menn segja, að hins vegar hafi
aldrei verið réttað þar jafn margt
fé og nú, eða um tuttugu þúsund
að mati glöggra manna. Það er þó
ekki svo að neinir meinbugir séu
á að rétta hross i hinni nýju rétt,
siður en svo, hún er sterklegt
mannvirki og likleg til að þola
mikil átök og er aö auki falleg.
Réttin
Eins og fyrr sagði stendur rétt-
in á litilli eyri og vegna þrengsla
Þessir höföingjar virtust óaöskiljanlegir, þeir höföu krækt saman hornum. Þegar sllkt skeöur á fjöllum, veröur fátt til bjargar