Tíminn - 08.10.1978, Blaðsíða 5

Sunnudagur 8. október 1978
5
LEIKFÉLAG
REYKJAVIKUR
NORRÆNA-HÚSIÐ
ARMAND MIEHE
,/Þekktasti sirkus-
trúðleikari o g
látbragðsleikari á
Norðurlöndum"
önnur hlutverk:
Eda Micheisen/ leikkona
Mats Söderquist/
Peter Furuskov og
Max Miehe
Hlátur i landi alvörunnar
Sambúð hlátursins og menn-
ingarinnar hefur ávallt verið
dálitið stirð á Islandi. Ef hlegið
er i leikhúsi, byrja menn óðara
að efast um hið listræna gildi, og
sannir menningarfrömuðir
verjast hlátrinum i lengstu lög.
Boðskapur trúða og ærslabelgja
nær þvi illa fram i sal, og hlát-
urinn er aldrei leiddur til önd-
vegis á prenti. Islendingar eru
fyrir bragðið döpur þjóö, sem
telur það ekki viðeigandi aö
skemmta sér vel, jafnvel þótt
það sé i boði, það gæti vitnað um
tregar gáfur og takmarkað vit á
stjórnmálum heimsins og bók-
menntum. Lifið er fyrst og
fremst sorg og alvara.
Þetta veldur þvi liklega að við
höfum ekki enn eignast trúða á
leiksviði. Menn verða að sigla til
þess að sjá menn sprauta vatni
á sviði, sigla til þess að sjá
menn fá rjómatertu i andlitið,
eða með öðrum að sigla til þess
að sjá trúða (clowns), sem með
kátbroslegri framkomu sinni á
sviði koma fólki til þess að rifna
af hlátri.
Við eigum meira að segja
varla orð yfir þessa atvinnu-
grein, þvi menningarsjóður seg-
ir okkur að trúöur sé maður sem
leikur fifl, t.d. við hirð konunga.
— og þá fer nú að verða dálitill
vandi að skilgreina stéttina, en
nóg um það.
Erlendis þykja trúðar sjáif-
sagðir annars staðar en i kon-
ungshöllinni. Þeir eru burðarás
sirkusanna og þeir koma fram á
kabarettsýningum stórborg-
anna, og alls staðar vekja þeir
kátinu, a.m.k. hjá fólkisem ekki
ermeð Hfsgátuna alla inni á sér
eins og steinbarn. Og sé betur aö
gáð er oft dýpri eða innri merk-
ing i leikjum trúðanna, þvi i
upphafi skopuðust þeir einkum
að áhorfendunum frammi i sal,
þvi það voru Forn-Grikkir sem
fundu þessa kalla upp á likum
tima og lýðveldið, enda er oft á
litill munur.
Siðan hefur þessi listgrein
borist viöa, og fróðir menn telja
að nútimatrúðurinn sé einkum
og sér i lagi verk italskra höf-
unda á 16. öld. Þá var söguþráð-
urinn (plot) ritaður, en samtöl
eða orðaði textinn var búinn til,
eða „improviseraður” jafnóð-
um, likt og gert er i leiksmiðjum
nútimans, nema að þetta var oft
upphugsað á sviðinu sjálfu i
miðjum ærslunum.
Leikararnir eöa trúðarnir,
voru með grimur eða fast gervi.
Þetta telja fræöimenn undir-
stöðu ærslaleikja siðari tima.
Þar nefna menn Moliére og
ensku comediuna og ótal margt
fleira, þannig að söguleg hefö
trúðleikja er jafnlöng leiklist-
inni sjálfri.
Hingað til lands er kominn
frægur trúður frá Danmörku,
Armand Miehe. Hann hefur ver-
ið i Grænlandi og fer héðan til
Færeyja, en hingað kemur hann
i boði Norræna-hússins og
Leikfélags Reykjavikur.
Armand Miehe og ætt hans er
talinn hafa viðhaldið aldagam-
alli, italskri 16. aldar
leikhúshefð, sem getiö var hér
um að framan — Comedia
dell’arte sem er undirstaða lát-
bragðsleiklistar nútimans.
Miehe er alinn upp við þessa
listgrein, sem forfeður hans
hafa stundað mann fram af
manni til þessa dags.
Með honum koma fram kona
hans, Eda Michelsen, leikkona,
og hljómlistarmennirnir Mats
Söderquist og Peter Furuskov,
en auk þess sonur Armand
Miehe og Edu Michelsen, og þau
hafa hér á landi tvær sýningar
eða þrjár.
Þau hjón munu einnig halda
námskeið, eða kynna trúðlist og
látbragðsleik við Leiklistar-
skóla rikisins.
Sýning Mieheflokksins tekur
rúmlega klukkustund, sem er
langur þáttur fyrir þetta efni, en
sirkusatriði eru yfirleitt styttri
— og miðuð við það. Atriðin eru
þá andstæða við lifsháskann
sem sveiflar sér i rólum hátt
yfir hringsviðinu, andstæða við
dansandi hesta, eldgleypa og
filahjarðir, en öll þessi atriði
eru táknmál sirkussins, hins
ævintýralega heims sem rúm-
ast i tjaldinu og i hinum ótelj-
andi vögnum fyrir utan.
Menn vita að hverju þeir
ganga, og þvi hlýtur það að vera
dálitið erfitt fyrir trúöana að
koma og horfa yfir kirkjubekki
islensku leikhúsanna, þar sem
menn stynja af lifsleiða og sárs-
auka hversdagslifsins. En
Armand Miehe skjátlaöist
hvergi. Hann þurfti aðeins að
sýna sig, þá byrjuöu börnin aö
hlæja og svo komu þeir
lullorönu á eftir, alveg eins og i
nýju fötunum keisarans, og við
áttum skemmtilega, innilega
kvöldstund með hinum dönsku
sirkusmönnum.
Látbragðsleikur Armand
Miehe er mjög sérstæður. Hann
yfirdrifur minna en margir
starfsbræður hans, sem ég hefi
séð, og hann varöveitir sérstæð-
an stil að hverju sem hann
gengur. En fyrst og fremst er
hann i nánu sambandi við áhorf-
endur — veit hvað klukkan slær.
Auðvitaö ristir þetta ekki djúpt,
en það mannlega skin þó ávallt i
gegn, og við þekkjum okkur
sjálf i fjölbreytilegum myndum.
Armand Miehe er auðvitað
aðalpersóna, en Eda Michelsen
hýr einnig yfir miklum hæfileik-
um, einkum þar sem hún hefur
ekki hið „sympatiska” gervi
trúðsins til þess að skýla sér bak
við, og hljóðfæraleikurinn, sem
tók þátt i leiknum náði góðum
árangri, án þess að reyna nokk-
Framhald á bls. 35
leiklist
ÆCORD1979
Þeir sem hafa lagt inn pant-
anir eru vinsamlega beðnir
að hafa samband við umboðið
Nokkrum bílum
óráðstafað
bifreiðar
árgerð
1979
eru komnar
til landsins
Aðeins kr. 3.384
þús. á götuna
CIVK1979
á íslandi
Suðurlandsbraut 20, sími 38772, Reykjavík