Tíminn - 14.10.1978, Side 8

Tíminn - 14.10.1978, Side 8
8 Laugardagur 14. október 1978 á víðavangi Bernhöfts- torfa og Víðishús Fyrir nokkrum árum var afhjúpuö grlöarmikil mosaik- mynd á þá nýbyggöu toil- stöövarhúsi viö höfnina I Reykjavik, eftir hina ágætu listakonu Geröi Helgadóttur. Næstu daga á eftir lögöu fjöl- margir borgarar leiö sina I Tryggvagötuna til aö skoöa myndina og þaö var ánægjulegt aö fylgjast meö viöbrögöum fóiks og skoöunum á þessari framkvæmd. Allir virtust á einu máli um aö vel hafi tekist til og fólk talaöi um myndina eins og það ætti ofurlltiö i henni, sem þaö ilka á.Undirritaöur minnist þess ekki aö hafa nokkru sinni heyrt aö þarna hafi fé veriö kastað á glæ, þótt skreytingin hafi að sjálfsögðu kostaö sitt og eykur notagildi hdssins ekki um ferþumlung. Þv I er á þ etta m inn st aö þa rna sýndi opinber aöili viöleitni I þá átt aö gera opinbera byggingu þannig úr garöi aö sómi er aö, og er þaö þvi miöur undan- tekning, þvl undarlegt lánleysi viröist liggja eins og mara á þeim mönnum sem hverju sinni þurfa aö taka ákvarðanir um hvernig hýsa á opinberar stofn- anir. Dæmin eru mýmörg og óþarfi aö tiunda þau, eöa kenna einstökum mönnum um hvernig aö þeim málum hefur veriö staöiö. t nær hvert sinn sem ákvöröun hefur veriö tekin um að reisa einhverja opinbera byggingu á tilteknum staö, er eins og ótal draugar hafi veriö vaktirupp sem finna teikningu, staöarvali eöa guö má vita hverju.allt til foráttu og allar framkvæmdir lenda i skötullki. Um þetta fyrirbæri I Islensku þjóöllfi mætti kannski vikja viö alkunnum vlsupartí. Eru þar flestir illglarnir og aumingjar þeir sem betur mega. Engum til sóma En hvaö veldur? Svariö má væntaniega finna I stofnun Torfusam takanna, en þau viröast hafa það markmið eitt að viðhalda nokkrum kumböldum I brekkunni ofan við Lækjargötu, en láta sér I léítu rúmi liggja hvað þjösnast er á húsum og skipulagi á öörum stööum. Aöur en þessi samtök urðu til heyrðust aö visu hjáróma raddir um aö marg- nefnd hús ætti aö varöveita. Aðrir töldu aö litil eftirsjá væri að þessum „dönsku fúa- spýtum”. Flestir létu sér I léttu rúmi tiggja hvort húsgarmarnir stæöu eða hyrfu. Hugumstór stjórnmálamaöur ákvaö aö þarna skyldi risa stjórnarráös- hús, sem ekki kvaö vera vanþörfá. Enn var lltQl áhugi á Bernhörftstorfu. Þaö var ekki fyrr en eitt dagblaöanna birti teikningu aö fyrirhugaöri stjórnarráösbyggingu þarna I brekkunni aö Torfusam- tökunum óx fiskur um hrygg. Hugmynd húsameistarans, sem verkið vann, um hvernig stjórnarráöshús i hjarta höfuö- borgarinnar ætti aö lita út var álika frjó og aö hann væri aö teikna ibúðarblokk fyrir efna- litið fólk. Sem sagt, stjórnar- ráðiö átti I stórum dráttum aö vera eins og eld spýtustokkur reistur upp á rönd . Flatneskju- legra gat þaö ekki oröiö. Þaö var eins og viö manninn mælt. Svona byggingu vildu Reykvik- ingar ekki á þennan staö. Við þetta situr, húsin á torfunni fúna og brenna smátt og smátt og eru satt að segja engum til sóma eins og þau lita nú út, hvorki þeim sem vilja varövcita þetta eða hinum sem ekki þora aö byggja þarna á nýjan leik. Húsið er ljótt Angi af sama vandamáli eru margumtöluö kaup á Vlöishúsi. Þegar ákveðiö var aö rikiö keypti þaö hús undir mennta- málaráöuneytiö, var flest fundiö þvi ráöslagi tii foráttu. En ávallt er meginundirtónninn I gagnrýni á þá ráöstöfun sá aö húsiö sé Ijótt, og sæmi ekki sem höfuöstöövar fyrir jafn virðu- lega stofnun og sjálft mennta- málaráöuneytiö. Deilt var um kaupveröiö, en ekki var minnst á aö rikið heföi ekki efni á aö kaupa Vlöishús og gera þaö upp, heidur aö þaö kostaði mikið og aö húsiö yröi ljótt eftir sem áöur. Nú er komið I ljós aö rlkiö hefur gert þarna góöan „bisniss” þvi nú getur þaö hagnast á kaupunum eftir verö- bólgulögmálinu góöa, og ekki kvaö standa á kaupendum, sem nýta vilja bygginguna. Ef betur væri að staðið Deilurnar um byggingamál opinberra aöila eru næ'r alltaf fagurfræðilegs eölis. Þaö er ekki deilt um hvort tilteknar stofnanir þurfi hús yfir starf- semi sina né um kostnaöar- hliöina. Það er arkitektúrinn sem deilt er um og þar af leiö- andi staöarvaliö. Þaö er trú þess sem þetta hripar aö heföi ekki verið jafn ólánlega staöiö að hugmyndinni um stjórnar- ráöshús á Bernhöftstorfunni og raun ber vitni væri fyrir löngu risin þar notadrjúgbygging sem talinn væri sómi aö og enginn léti sig varða hvaö oröiö hefði af „dönsku fúaspýtunum” sem verða æ óhrjálegri meö hverju árinu. Einu „monumental” bygg- ingarnar sem reistar eru á tslandi eru kirkjur. Notagildi þeirra er mjög dregiö I efa. Samt eru þær reistar og bygg- ingarnar fjármagnaðar á einhvern hátt, og vei þeim arki- tekt sem léti sér detta i hug aö teikna kirkju eins og hann ætlaöi aö smlöa sápukassa. Þaö mundi ekki nokkur söfnuður liöa sllkt. Skilja hvorki stjórnmála- menn né arkitektar aö viö viljum hafa opinberar bygg- ingar glæsilegar, a.m.k. aö þær skeri sig úr, séu byggöar af reisn? Kostnaður? Er miklu dýrara aö reisa falleg hús en ljót? Hérhefur aðeins veriö minnst á tvö vandræðamál varöandi húsbyggingar hins opinbera, en þau erumargfalt fleiri. Hvað er seölabankabygging búin aö hrekjastá m illi margra lóöa þar til hún lenti loks i grunninum góða, sem úrtölumenn telja aö sé á Arnarhóli. Ráöhús Reykjavikurborgar áttí aö risa viö Tjörnina. Einn úrtölumanna sannaöi i orrahriðinni sem þá varð, að ef byggt yröi fyrir norðanáttina . þar um slóöir dræpust allir fuglar á Tjörninni og þar yrði aldrei llfsneisti meir. Lítiö og tiltölulega ódýrt Borgarleikhús mátti alls ekki rísa viö Tjörnina. A hvaö það átti aö skyggja hefur undir- ritaöur aldrei komist aö, en sú framkvæmd er öll ofan I jöröinni einhvers staöar I Kringlumýri og veröur enn um sinn. OÓ. Sundlaugar — næst er að hrökkva eða stökkva Eftir aö íslendingar áttuöu sig á heita vatninu, voru byggöar sundlaugar um allt land. Sund varö skyldunám i skólum. Allir komust á flot. Þetta er gleðilegt, þviað sunder eigi aðeins heilsu- samleg iþrótt og viöráöanleg öllum lýði, heldur og læknis- dómur sjúkum og eykur öryggi fólks. Við getum veriö stolt af al- mennri sundkunnáttu og raunar einnig af mannvirkjageröi þágu sundsins. Snögg viöbrögð áöur á árum og ýmis glæsileg mann- virki síðari tima eru ekki til aö skammast sin fyrir. Þó má finna brotalöm, og skal ég nefna tvö dæmi. A Grensásdeild fer fram endurhæfing sjúkra, fieiri en viðast annars staöar á landinu. Deildin hefur starfaö allmörg ár. En það hefur farist fyrir að gera sundlaug. A Laugarvatni var stofnaöur skóli fyrir hálfri öld. Jafnskjótt var byggö sundlaug á staönum sniðin eftir þörfum skólans og kröfum þeirra tima. Þar hafa siöan risiö fjórir aörir skólar, þar á meöal Iþróttakennara- skóli Islands. Laugarvatn varö skólabær. A heitu vatni er ekki hörgull. En ibúar þessa skóla- bæjar búa enn viö litlu, gömlu laugina — eftir hálfa öld. I báðum þessum tilvikum hafa framkvæmdir veriö undir- búnar. Næst er aö hrökkva eöa stökka^ Þessi tvö tilvik eru ólík i eöli sinu, en bæöi neyöarleg. A báö- um stöum er gnægö af heitu vatni. A Laugarvatni hefur dregist I hálfa öld aö bæta sund aðstööu fyrir herskara af ungu fólki, m .a. verðandi leiötoga um likamsrækt. Og viö Grensás er gerð aöstaða til endurhæfingar sjúkra án þess aö nýta eitt hiö kunnasta hjálparmeðal sem þekkist. Mér finnst sérstök ástæða til að vekja athygli á þessu nú, þegar allir jarma I kór um aukna „einkaneyslu”. Og hef þessar linur ekki fleiri. VILHJÁLMUR HJÁLMARSSON

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.