Fréttablaðið - 03.12.2006, Page 12

12 3. desember 2006 SUNNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
frá degi til dags
ÚtgáfUfÉlag: 365
ritstJÓrar: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson aÐstOÐarritstJÓrar: Jón Kaldal og Steinunn Stefánsdóttir frÉttastJÓrar:
Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason fUlltrÚar ritstJÓra: Björgvin Guðmundsson og Páll
Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og
þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér
rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
UmræÐan
Skattamál
Stjórnvöld höfðu gefið okkur skatt-greiðendum fögur fyrirheit um að
tekjuskattur einstaklinga yrði lækkaður
um tvö prósent um áramótin. Það var
m.a.s. búið að lögfesta þá lækkun. Í sumar
gaf ríkisstjórnin hinsvegar út þá
yfirlýsingu að skatturinn yrði aðeins
lækkaður um eitt prósent og er nú verið
að keyra þá breytingu í gegnum þingið.
Rökin eru aðeins þau að það þurfi að tryggja þær
efnahagslegu forsendur sem liggja til grundvallar
samkomulagi aðila vinnumarkaðarins, sérstaklega
hvað varðar þróun verðlags. Markmiðið er sem-
sagt að slá á þenslu.
Slík rök eru aðeins fyrirsláttur. Í fyrsta lagi var
ríkisstjórninni full kunnugt um hverslags þensla
yrði hér um þessar mundir, þegar skattalækkun-
unum var lofað. Í öðru lagi er í sama frumvarpi
lagt til að barnabætur, persónuafsláttur, sjómanna-
afsláttur og vaxtabætur verði hækkaðar. Slíkt hlýt-
ur að vera þensluhvetjandi og er því hróplegt inn-
byrðis ósamræmi í rökunum. Í þriðja lagi sýnir
ríkisstjórnin það ekki í öðrum verkum
sínum að henni sé hugað um að sporna
gegn þenslu. Nýverið var hætt við að
hætta við ýmsar framkvæmdir, sem
áttu að vera þensluhvetjandi, vegna
þess að það var ekki lengur talin þörf á
því. Í fjórða lagi slær þetta aðeins á
þenslu ef ríkið leggur auknu tekjurnar
fyrir. Það er ekki að sjá á fjárlagafrum-
varpinu að nægjanlegs aðhalds sé
gætt.
Rannsóknir sýna að skattbyrði á ein-
staklinga hefur aukist undanfarin ár. Er
það vegna þess að tekjuskattsprósentan hefur ekki
lækkað nægjanlega samfara hækkandi tekjum
landsmanna. Stjórnmál á Íslandi snúast í of mikl-
um mæli um hagsmuni fárra. Hérlendis hafa
þrýstihópar sem gæta sérhagsmuna svo mikil áhrif
að ríkisstjórnin gerir sérstaka samninga við þá þar
sem það er tilgreint hvað þeir fái í sinn hlut. En
hver gætir hagsmuna allra? Hags skattgreiðenda?
Engir samningar eru gerðir við skattgreiðendur,
það er ekki einu sinni staðið við loforðin sem þeim
eru gefin.
Höfundur er lögfræðingur Viðskiptaráðs Íslands.
Hver gætir hagsmuna heildarinnar?
davíÐ ÞOrlákssOn
einu sinni er allt fyrst
Meirihlutinn í Árborg sprakk á föstudag
og er þá fyrsti meirihluti sem springur
síðan kosningar fóru fram síðastliðið
vor. Í Árborg mynduðu Framsóknar-
flokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn
meirihluta en nú sakar oddviti
Sjálfstæðisflokksins,
Þórunn Jóna Hauksdóttir,
framsóknarmenn um
að hafa ekki starfað af
heilindum í bæjar-
stjórninni. Ekki leið
heldur á löngu frá því
að meirihlutinn
sprakk þangað
til viðræður
Framsóknar,
Samfylkingar
og VG voru
hafnar. Meiri-
hlutinn í Árborg verður væntanlega
ekki eini meirihlutinn í bæjum eða
sveitarstjórnum sem springur á kjör-
tímabilinu. Þeir verða orðnir nokkrir
áður en því lýkur ef marka má söguna.
enginn fjárskortur
Pétur Gunnarsson, bloggari með
meiru, bendir á að Akureyringar verði
stórtækir í biðlaunagreiðslum næstu
árin til handa fyrrverandi
bæjarstjórum. Kristj-
án Þór Júlíusson fær
biðlaun í sex mánuði
mánuði þegar Sigrún
Björk Jakobsdóttir tekur
við embætti bæjarstjóra.
Hún mun svo eiga rétt
á biðlaunum þegar
hún víkur sæti
fyrir Hermanni
Jóni Tómassyni samfylkingarmanni
sem verður bæjarstjóri síðasta ár
kjörtímabilsins. Pétur leiðir að því
líkur að Hermann eigi svo rétt á
biðlaunum í lok kjörtímabilsins. Það
hljóti að vera hefðin.
kakó við kulda
Líf og fjör var í miðbæ Reykjavíkur í
gær enda stutt í jólin og margir farnir
að huga að undirbúningi þeirra. Þrátt
fyrir hrollkalt veður var margt um
manninn. Stúlkur úr Háteigsskóla létu
kuldann ekki aftra sér frá því að standa
á Lækjartorgi þar sem þær buðu gest-
um og gangandi heitt kakó gegn 250
króna gjaldi. Þær söfnuðu örugg-
lega digrum sjóði enda
vegfarendur fegnir að geta
yljað sér í bæjarferðinni.
sigridur@frettabladid.is
Þórunn Jóna
Hauksdóttir 2. sæti
Stúdentar við Háskóla Íslands hafa þann góða sið að halda
sérstaklega upp á 1. desember. Þá
minnast þeir fullveldis þjóðarinn-
ar, votta minningu þeirra sem
fyrir því börðust virðingu og um
leið staðfesta þeir mikilvægi
Háskóla Íslands fyrir sjálfstæði
þjóðarinnar. Háskólinn var
stofnaður á aldarafmæli Jóns
Sigurðssonar og nú styttist óðum
í aldarafmæli skólans. Við
megum vænta þess að það verði
heilmikið tilstand á afmælinu og
það er mjög við hæfi, tilefnið er
ærið. En við eigum að nota þessi
fimm ár fram að afmælinu til
þess að gera átak í að efla
Háskóla Íslands. Skólinn hefur
verið ein meginstoð þeirrar
lífskjarabyltingar sem við
Íslendingar höfum notið á síðustu
öld. Hann hefur átt drjúgan þátt í
því að Ísland er nú eitt ríkasta
land veraldarinnar.
Forystumenn skólans hafa lýst
því markmiði sínu að Háskóli
Íslands eigi að verða einn af
hundrað bestu skólum heimsins.
Þetta er mjög metnaðarfullt
markmið og það sýnir mikla
dirfsku hjá stjórnendum skólans
að setja það fram. Ég er ekki
endilega viss um að hægt sé að ná
þessu markmiði en nú er búið að
setja viðmið og það er hægt að
mæla hvernig miðar. Ég er samt
mjög hrifinn af þessari ákvörðun
háskólayfirvalda því ég er
sannfærður um að ekki hafi verið
lagt af stað með þetta markmið
nema vilji væri til þess innan
háskólans að taka á skipulagsmál-
um skólans. Skólinn þarf að auka
metnað sinn, bæði á kennslu- og á
rannsóknasviðinu. Það þarf að
auka kröfur til árangurs í kennslu
og halda samkeppni um rann-
sóknafé innan skólans til að
verðlauna afburðafólk og ýta frá
þeim sem litlu afkasta. Jafnframt
þarf að auka fjármuni til skólans.
Háskóli Íslands þarf meira fé ef
hann á að vera í fremstu röð í
heiminum, framhjá þessu verður
ekki litið.
Ísland er nú eitt ríkasta land
heimsins. Við gerum því kröfur til
þess að hjá okkur sé allt fyrsta
flokks. Heilbrigðiskerfið, aðbún-
aður aldraðra og barna, félags-
þjónustan, allt á þetta að standast
samanburð við það sem best
þekkist annars staðar. Til þess að
við verðum áfram í hópi ríkustu
þjóða, til þess að við getum áfram
veitt þá samfélagsþjónustu sem
við viljum og til þess að almenn
lífskjör séu góð, þá verður
hagkerfið að vera öflugt, öflugra
en hjá flestum öðrum þjóðum.
Háskólar landsins eru aflvél
hagkerfisins og mikilvægasti hluti
vélarinnar er Háskóli Íslands. Sú
ríkisstjórn sem nú situr hefur
unnið afrek þegar litið er til
háskólanna, um það þarf ekki að
deila. Fjölgun þeirra og aukin
fjölbreytni í námsframboði hefur
gert það að verkum að Ísland er
nú í fremsta flokki þegar reiknað-
ur er fjöldi háskólanema sem
hlutfall af fólksfjölda.
Á næstu fimm árum þarf að
setja það markmið að fjárframlög
til Háskóla Íslands vaxi jafnt og
þétt þannig að á hundrað ára
afmæli skólans hafi hann það
fjármagn milli handanna sem
dugar til að ná árangri. Á sama
tíma þarf skólinn að efla innviði
sína og auka gæðakröfur sínar.
Þannig á að fara saman aukið
fjármagn og betur skipulagður
skóli. Á næstu fimm árum mun
Háskóli Íslands ekki verða einn af
hundrað bestu háskólum heims.
En við getum, með samstilltu átaki
lagt þann grunn sem dugar til þess
að á aldarafmæli skólans eigi hann
sóknarfæri, möguleika á því að
verða í fremstu röð. Ef háskólinn
á ekki möguleika á því að vera
afburðagóður þá óttast ég mjög að
þjóðin eigi ekki möguleika á því að
halda áfram að vera í hópi ríkustu
þjóða heims. Ríkisvaldið þarf því
að auka framlag sitt á næstu fimm
árum og skólinn sjálfur þarf að
gera upp við sig hvort hann vill
innheimta hóflegt gjald af
nemendum sínum með sama hætti
og aðrir háskólar í landinu gera.
Gjöful fiskimið, ódýr orka,
gríðarleg vinnuharka og menntun
lyftu þjóðinni upp úr fátækt.
Hnattvæðing viðskiptalífsins
hefur breytt samkeppnisaðstæð-
um þannig að framleiðsla sem
þarf á miklu vinnuafli að halda
hefur færst austur á bóginn.
Möguleikar okkar og annarra
Evrópulanda í þeirri samkeppni
felast í starfsemi sem byggir á
háu tæknistigi eða miklu fjár-
magni. Þetta sést glögglega þegar
hlutdeild álfunnar í heimsviðskipt-
um er skoðað. Við Íslendingar
erum á réttri leið í þessum efnum.
Fjármálaviðskipti, líftækni og
aðrar slíkar greinar sem byggja á
hátækni og menntun hafa vaxið
gríðarlega hér á landi. Hver hefði
til dæmis trúað því að á örfáum
árum yrði fjármálastarfsemi sem
hlutfall þjóðarframleiðslu jafn
mikilvæg og sjávarútvegurinn?
Þessi þróun grundvallast meðal
annars á því að háskólar landsins
séu öflugir. Við eigum því að setja
okkur það markmið að búa til
besta grunn- og menntaskóla í
heimi. Á þeim grunni eigum við að
byggja háskólaumhverfi sem
stenst samanburð við það sem best
þekkist. Þar skiptir mestu að
Háskóli Íslands sé í fremstu röð á
alþjóðamælikvarða. Þannig fáum
við staðist þá samkeppni sem
hnattvæðingin hefur í för með sér.
Háskólinn árið 2011
Menntamál
s
amstarf núverandi ríkisstjórnarflokka í þrjú kjörtíma-
bil hefur verið farsælt. Það hefur leitt til framfara og
bættra lífskjara. Með nokkrum sanni má segja að fyrir
utan átökin um náttúruvernd hafi aðeins stuðningur við
Íraksstríðið og svo stríð ríkisstjórnarflokkanna sjálfra
gegn frjálsum fjölmiðlum reynst þeim alvarlega mótdrægt á
svo löngum tíma. Það er í raun ríkur árangur.
Náttúruverndarmálin eru dæmi um hefðbundinn pólitísk-
an árekstur andstæðra hagsmuna. Aðferðafræðin viðvíkjandi
stuðning við Íraksstríðið og hugsunin á bak við stríðið gegn
frjálsum fjölmiðlum bentu á hinn bóginn til þess að þeir sem
línur lögðu á sinni tíð hefðu í sterku ljóskasti valdanna orðið
fyrir augnabliks blindu.
Frumvarpið um Ríkisútvarpið ohf. eru einu leifarnar sem
eftir eru af þeim gamla vanda stjórnarflokkanna. Athyglisvert
er því að þeir hafa ákveðið að færa stjórnarandstöðunni þessar
leifar sem eins konar forgjöf í komandi kosningabaráttu.
Í manntafli lýsir forgjöf að sönnu stórmennsku. En stundum
getur skákin teflst þannig að jafnvel snjöllustu menn hafa ekki
nægjanlegt vald á stöðunni til þess að hafa efni á forgjöf. Það á
einfaldlega eftir að koma í ljós hvort báðir stjórnarflokkarnir
hafa pólitískan styrk til þessarar forgjafar. Kosningarnar skera
úr því.
Stjórnarandstöðuflokkarnir hafa ákveðið að ræða mynd-
un ríkisstjórnar fái þeir til þess nægjanlegt afl eftir kosning-
ar. Fram til þessa hafa þeir helst náð samhljómi um eitt mál
sem fengið hefur almennan hljómgrunn meðal fólksins. Það er
útvarpsmálið.
Ríkisstjórnin er í eðli sínu það sem kalla má hófsama borgara-
lega stjórn. Pólitíska þverstæðan sem hún býr til í Ríkisútvarps-
málinu felst í því að hafna varðstöðu um menningarlega öflugt
opinbert útvarp þar sem jafnframt er virtur réttur markaðarins
til þess að halda uppi almannaþjónustu á því sviði á heiðarlegum
samkeppnisforsendum.
Höfuðmarkmiðið með nýju Ríkisútvarpslögunum er að nota
skattpeninga almennings til að koma hælkróki á þá aðila sem
stunda sams konar almannaþjónustu á markaðsgrundvelli. Það
minnir á gamaldags og úrelt sjónarmið í pólitík sem flestir
vinstrimenn hafa kastað fyrir róða.
Óhætt er að fullyrða að mikill meirihluti landsmanna vill hins
vegar umhverfi þar sem bæði þessi form á almannaþjónustu í
útvarpi og sjónvarpi fá að njóta sín. Ríkisstjórnin hefur nú gefið
vinstriflokkunum tækifæri til þess að ganga til kosninga sem
einu málsvarar hófsamra skynsemissjónarmiða á þessu sviði.
Þeir geta nú hagnýtt sér það.
Fylgishrun Framsóknarflokksins er helsta ástæðan fyrir því
að litlar líkur eru á að stjórnarflokkarnir haldi velli. Formaður
flokksins reyndi fyrir viku að opna dyr fyrir þá sem horfið hafa
annað. Nú hefur hann ákveðið að loka þeim dyrum aftur með því
að standa að Ríkisútvarpsfrumvarpinu efnislega óbreyttu.
Engin önnur þingmál á þessum vetri hafa pólitískt gildi fyrir
Framsóknarflokkinn í þeim tilgangi að kalla til baka þá sem hafa
yfirgefið hann. Vegna veikrar stöðu Framsóknarflokksins er
áræðni hans að nota þetta mál í forgjöf til stjórnarandstöðunnar
því miklu meiri en Sjálfstæðisflokksins sem staðið hefur vel að
vígi undangengið ár.
Einingarmál stjórnarandstöðunnar:
Forgjöf
ÞOrsteinn PálssOn skrifar
Bílabúð Benna - Vagnhöfða 23
s. 590 2000 - www.benni.is
Verð kr. 3.795.000,-
Nýskráður 7.1993
Ekinn 115 þús.
250 hestöfl, 5 gíra beinskiptur, grá leðurinnrétting, topplúga,
klassískur gullmoli.
Porsche 911 Carrera www.porsche.is/notadir
illUgi gUnnarssOn
í dag |