Fréttablaðið - 17.02.2007, Síða 24

Samráðsmálinu
gegn olíufurstunum
þremur var vísað
frá í dag. Forstjórar
virðast ekki vera
sakhæfir fyrir glæpi
sem þeir fremja í nafni fyrirtækja
svo að ekki er seinna vænna fyrir
þá sem hyggja á lögbrot að skrá
sig sem hlutafélög og láta hluta-
félagið síðan fremja glæpinn.
Sama gildir væntanlega um
syndir. Nú þyrfti einhver rann-
sóknarblaðamaður að spyrja bisk-
upinn hvort einstaklingar komist
til Himnaríkis ef þeir hafa ein-
vörðungu syndgað í nafni fyrir-
tækja.
Á morgun verð ég
grasekkjumaður.
Frú Sólveig ætlar
loksins að láta verða
af því að dveljast
um hríð á Reykja-
lundi sér til heilsubótar. Hún
hefur nokkrar áhyggjur af því að
skilja mig einan eftir með börnin
eða kannski af því að skilja börnin
eftir ein hjá mér.
Ég hef fengið nákvæm fyrir-
mæli um allt sem gera þarf. Frú
Sólveig veit að hún er því miður
ómissandi og tortryggir mig
þegar ég reyni að sannfæra hana
um að þrátt fyrir allt verði hægt
að komast af án hennar í nokkra
daga.
Allir fjölmiðlar flóa
nú í tárum út af svo-
nefndu Breiðavíkur-
máli. Það mál kemur
mér ekki tiltakanlega
á óvart – fremur en
öðrum sem muna
aðra tíma en þá sem við lifum nú.
Fyrir einum mannsaldri eða svo
var það útbreitt viðhorf í þjóðfélag-
inu að þau börn sem voru vistuð á
opinberum stofnunum hefðu gott af
því að vera undir heraga og hefðu
jafnvel unnið til fangavistar með
ögrandi framkomu eða þrjósku við
að læra.
Þá – eins og nú – var sú frum-
stæða afstaða til lífsins algeng að
hver og einn skyldi treysta á mátt
sinn og megin. Sem leiðir til þeirrar
niðurstöðu að þeir sem ekki kunna
fótum sínum forráð séu aumingjar
og minna virði en þeir sem eru
heppnari með genamengi og klókari
að bjarga sér.
Sem dæmi um hversu hin forn-
eskjulegu viðhorf eru lífseig meðal
okkar þá taldi sjálfur forsætisráð-
herra okkar við hæfi að leiða getum
að því að þær stúlkur sem urðu
óléttar eftir geðvillinginn og félaga
hans í Byrginu hefðu allt eins getað
orðið óléttar þótt þær hefðu aldrei
farið í meðferð.
Með sömu þursarökfræði mætti
allt eins halda því fram að það taki
því ekki að gera uppistand út af því
þótt einhver sé myrtur því að við-
komandi hefði allt eins getað orðið
fyrir bíl - og allir þurfi að deyja
hvort eð er.
Það er meira talað um mannúð nú
á dögum en hér á árum áður. Þó er
mér mjög til efs að náungakærleik-
urinn hafi vaxið í sama hlutfalli og
mannúðartalið. Ég veit vel að sá sem
hallmælir græðginni er umsvifa-
laust afgreiddur sem óábyrgur
draumóramaður sem telur að hægt
sé að lifa á loftinu. Ég er þó ekki
meiri draumóramaður en svo að ég
rak fyrirtæki við erfiðar markaðs-
aðstæður í aldarfjórðung án þess að
fara á hausinn. Af lífsreynslu minni
tel ég mig hafa vissu fyrir því að
neyslunjálgur valdi sálarkláða sem
gerir fólk að friðlausum sjúklingum
þrátt fyrir efnislegar allsnægtir í
þjóðfélagi sem leggur megin áherslu
á umgjörð lífsins en vanrækir inni-
hald þess og kjarna.
Varðandi Breiðavíkurmálið þá
reyndi ég að lýsa andrúmsloftinu á
Breiðavíkurhælum landsins í skáld-
sögu sem ég skrifaði fyrir nokkrum
árum og heitir „Dauðans óvissi
tími“.
Þar segir frá því að ungum dreng
er nauðgað og með aðstoð félaga síns
verður hann kvalara sínum að bana.
Lögreglan kemur sunnan úr Reykja-
vík og Víkingur Gunnarsson kemur
við sögu í sínu fyrsta morðmáli.
Það þurfti hvorki rannsóknar-
blaðamennsku né skyggnigáfu til að
vita að á upptökuheimilum hafa
verið framdir hryllilegir glæpir –
sem eru ennþá óhugnanlegri en ella
vegna þess að fórnarlömbin hafa
verið varnarlaus börn sem áttu
„ríkið“ fyrir verndara. Sá verndari
brást.
Það eru því miður mörg dæmi
þess að íslenska ríkið – fyrir hönd
okkar allra - hefur brugðist skjól-
stæðingum sínum. Breiðavík, Byrg-
ið, Bjarg, Geirfinnsmál og þannig
má telja stafrófið á enda. Við þess-
um dapurlegu mistökum er aðeins
tvennt að gera, reyna að bæta fyrir
fyrri misgjörðir og gæta þess að
læra af reynslunni. Sennilega hefur
veröldinni farið fram síðan á sjö-
unda áratug síðustu aldar – en fram-
farirnar mættu vera töluvert meiri.
Eitthvert mikið átak
gegn veggjakroti er
loksins komið í gang.
Það er hið besta mál.
Töluvert vantar samt
upp á að Reykjavík
verði snyrtileg borg.
Til dæmis sjást tvær
starfsstéttir aldrei hérna í Grjóta-
þorpinu en það eru lögregluþjónar
og götusóparar. Að vísu getur verið
að óeinkennisklæddir lögreglu-
menn séu hér á vappi en ég hef
enga trú á því að við séum undir
handarjaðri óeinkennisklæddra
götusópara.
Til að sýna framfaravilja mætti
hreinsunardeild borgarinnar fara
að huga að því að hirða hérna af
götunum dauð jólatré sem hafa
fokið hér á milli húsa síðan á þrett-
ándanum.
Missti af frönsku-
námskeiðinu mínu í
dag. Litla Sól var
greinilega orðin mjög
þreytt þegar ég sótti
hana í leikskólann og lét dólgslega
og hafði í hótunum við mig út af
engu. Svo valt hún út af steinsofandi
í bílnum á leiðinni heim.
Ég bar hana inn í rúm og sú litla
rumskaði ekki. Þá hringdi ég í Sylvíu
vinkonu mína og tilkynnti forföll en
hún hafði ætlað að leyfa litlu Sól að
vera hjá sér meðan ég væri á nám-
skeiðinu.
Skömmu eftir að ég var búinn að
afboða komu okkar vaknaði sú
stutta og hvessti ásakandi á mig
augun og sagði: Ég vil ekki sofa
lengur – rétt eins og hún hefði ein-
göngu gert það fyrir minn bæna-
stað að fá sér þessa löngu kríu.
Það er langur vinnudagur hjá
börnum sem þurfa að vakna fyrir
klukkan átta á morgnana og eru
ekki komin heim til sín aftur fyrr en
milli fjögur og fimm, jafnvel
seinna.
Þetta er kannski ekki alveg sam-
bærilegt við barnaþrælkun eins og
hún gerist verst í fátækustu löndum
heims. En hér er það ekki sár fátækt
sem veldur þessum langa vinnudegi
barna heldur eingöngu sú staðreynd
að hagsmunir og líðan barna teljast
ekki til forgangsmála í okkar sam-
félagi. Mikilvægi barna má til dæmis
reikna út með því að bera saman
launakjör þeirra sem vinna í fjár-
málastofnunum og þeirra sem vinna
við barnakennslu eða barnfóstur.
Ég sé í anda Kastljóss- og
Kompáss-fólk næstu aldar taka and-
köf af grátbólginni samúð yfir
bernskuminningum einhvers sem
útskrifaðist af leikskóla fyrir 100
árum.
Mér sýnist á frétt-
um að meira að
segja dómaranum
hafi loksins blöskr-
að fíflagangur ákær-
andans í Baugsmál-
inu og bundið enda á
spurningaleikinn við Jón Ásgeir.
Ákæruvaldinu hefur tekist hið
ómögulega: Sem sé að fá allan
almenning til að sárvorkenna rík-
ustu mönnum landsins. Það er
sannarlega kraftaverk!
Um þursarökfræði, neyslunjálg og kraftaverk
Í Dagbók Þráins Bertelssonar er spurt hvort ein-
staklingar geti svindlað sér inn í Himnaríki með því
að kenna fyrirtækjum um syndir sínar. Þá er vikið að
þursarökfræði, neyslunjálgi, veggjakroti og jólatrjám og
minnst á það einstæða afrek ákæruvaldsins að breyta
milljarðamæringum í píslarvotta.
Kæra
Dagbók
Þráinn Bertelsson skrifar