Fréttablaðið - 18.03.2007, Blaðsíða 12

É
g lít á starf mitt sem listrænt
uppeldisstarf,“ segir Þorgerð-
ur. „Kennararstarf þar sem
maður tekur á móti ómótuðum
unglingum. Það að ná góðum ár-
angri í tónlistinni er auðvitað
takmarkið og oft tekst með prýði að ná list-
rænum hæðum í starfinu. En hlutverk mitt
byggist líka mikið á því að vera til staðar,
sýna væntumþykju gagnvart einstaklingn-
um sem þú ert að vinna með og manneskju-
legan skilning. Stundum finnst mér eins og
ég hafi hreinlega verið auka mamma fyrir
suma af nemendum mínum. Leyndardómur-
inn er að stilla hljóðfærið sitt, kórinn, svo
vel að það snerti við sálinni,“ svarar Þor-
gerður þegar hún er spurð um hvað starf
hennar snúist. Þeir fjölmörgu sem hlýtt hafa
á söng kóranna hennar Þorgerðar hafa upp-
lifað þann leyndardóm og margir þeir hörð-
ustu staðið sjálfa sig að því að ganga voteyg-
ir út af tónleikum.
Vinnan sem liggur að baki nokkurra mín-
útna lagi eða stuttri tónsmíð er þó meiri en
nokkur gerir sér grein fyrir, þar sem Þor-
gerður hvetur fólkið sitt áfram, dag eftir
dag, kvöld eftir kvöld í vikur og mánuði. Í
hraða og lífsgæðakapphlaupi eiga margir
eflaust erfitt með að skilja hvaða elja liggur
þar að baki, að vinna svo óeigingjarnt starf
sem gefur lítið í aðra hönd. Þorgerður segir
verðmætin ekki liggja í peningum, það sé
mikill misskilningur að lífsgæðin séu bíll
eins og segir í auglýsingunni. „Ég hef alltaf
litið á mig sem þjón tónlistarinnar. Og það
sem mér finnst svo sorglegt er að samfara
því að við nýtum okkur meir og meir alla þá
þjónustu sem í boði er, virðumst við Vestur-
landabúar vera að missa gleðina yfir því að
þjóna og verða öðrum að liði. Of oft er hugs-
unarhátturinn sá að vinnan sé leiðinlegt
fyrirbæri og allt líf eftir að vinnu lýkur sé
skemmtunin sem við bíðum eftir. En hver er
þessi skemmtun? Hér áður var kennt á laug-
ardögum og í þá daga þekktist það vart að
óska náunganum góðrar helgi. Það er vissu-
lega falleg kveðja, að óska einhverjum góðs,
en afhverju ekki bara að óska honum góðs
mánudags eða þriðjudags alveg eins? Við
þurfum að læra aftur að njóta vinnunnar og
hversdagsins.“
Þegar Þorgerður kom til starfa sem kór-
stjóri hjá Menntaskólanum við Hamrahlíð
var hún aðeins litlu eldri en nemendurnir
sjálfir, eða um 23 ára gömul. Engu að síður
vann hún þar frumkvöðlastarf í kórastarfi á
Íslandi því í þá daga var engin hefð fyrir því
að í framhaldsskólum landsins væru kórar
nemenda starfandi. „Þetta var mjög nýstár-
legt og framandi í byrjun. Ég var ung, skildi
ekki alveg hættuna sem var þarna fyrir
hendi og gekk bara inn í þetta á „fjaðra-
skóm“, léttum skrefum. Þetta brautryðj-
endastarf í kórstarfi í menntaskóla sam-
ræmdist vel hugmyndum þessa nýstofnaða
skóla sem var opinn fyrir nýjungum í skóla-
málum og hálfgerður tilraunaskóli á sínum
tíma. Krakkarnir voru sjálfir spenntir fyrir
kórnum enda var þetta eitthvað nýtt um
leið og fyrirbærið kór var líka svolítið gam-
aldags en það var varla til að ungir strákar
syngju í kór. Það hjálpaði mér líka eflaust
að vera nálægt krökkunum í aldri. Ung kona
í stuttu pilsi, nýkomin úr námi í Ameríku
sem þá var svo langt í burtu, að stjórna kór.
Þetta vakti forvitni nemendanna, þeir voru
að velta því fyrir sér hver væri kærastinn
minn og svona hitt og þetta,“ segir Þorgerð-
ur og skellir upp úr. „Þá var ég ekki gamla,
stranga Þorgerður,“ bætir hún við.
Þorgerður segist líka hafa átt góða að. Fjöl-
skyldu og tónlistarkennarana sína. Og í sínu
langa starfi hefur hún alltaf búið að því að
vera treyst. „Mér var treyst fyrir þessu
starfi sem ungri og brothættri manneskju
og það hefur verið mér leiðarljós í mínu
starfi: Að treysta ungu fólki. Og það er ekki
síður mikið þakkarefni að þetta unga fólk
skuli treysta mér í sinni vinnu og verkefn-
um.“ Þorgerður rifjar upp í tilefni þess-
ara umræðna stutt atvik af æfingu nýverið
þegar Atli Heimir Sveinsson kom á æfingu
hjá kórnum. „Þetta mikla tónskáld okkar tal-
aði svo fallega til þeirra sem jafningja að ég
var hreinlega hrærð. Það hefur verið mér
mikil gæfa í þessu starfi að kynnast góðu,
skemmtilegu og heilsteyptu fólki og fá að
upplifa hluti með þeim í þeirra lífi. Auðvitað
þekki ég ekki alla persónulega og náið. En á
fyrstu árum kórsins, kynntist ég öllum mjög
náið og margir kórfélagar eru meðal minna
bestu og nánustu vina. Saman höfum við
deilt sorg og gleði og það er ótrúleg upplif-
un að sjá hve þétt krakkarnir standa saman
í gleði og velgengni en líka í erfiðleikum og
þegar einhver á bágt. Sömuleiðis er gleði
mín mikil að sjá ljós kvikna í augum nem-
enda minna í söngnum, sem hafa ekki haft
það of gott.“
Á hverju hausti gengur Kór Menntaskól-
ans við Hamrahlíð í endurnýjun lífdaga þar
sem nýir og nýir einstaklingar bætast í hóp-
inn og aðrir detta úr. Endurnýjunin er allt-
af mikil í Hamrahlíðarkórnum. Engu að
síður tekst Þorgerði, ár eftir ár, að mynda
sterka heild sem tekst að vera meðal þeirra
fremstu í sínu fagi og eftirsótt er af tón-
skáldum að fá kórinn til að frumflytja verk
sín. Hver er galdurinn? „Góð samvinna,
mikið úthald, þolinmæði, jákvæður agi og
vilji til góðra verka. Ég vil sjálf meina að
krakkarnir geri oft miklu betur en þau hafa
efni á. Það sem einkennir þennan kór er
fyrst og fremst þetta æskuþor, dirfska og
einlægni unga fólksins. Þegar við eldumst
verðum við oft svo hrædd við okkur sjálf en
þetta þekkja þau ekki heldur láta þau kjark-
inn ráða för og gefa svo bara í,“ svarar Þor-
gerður og bætir við að hún hafi lært mikið
af því að horfa sífellt á heiminn með þeirra
ungu augum.
Ferðalög, tónleikar sem opnir eru öllum að
kostnaðarlausu og annað í kringum starf-
ið kostar peninga en þá kemur að sjálfs-
bjargarviðleitninni segir Þorgerður. Það
þýðir lítið að sitja og bíða eftir styrkjum og
slíku. Kórfélagar safna dósum, selja klós-
ettpappír og annað og reyna þannig að ná
saman einhverjum peningum upp í kostnað.
„Þjóðfélagið í dag gerir ekki mikið í því að
ala upp í fólki sjálfsbjargarviðleitnina sem
er svo mikilvæg. Hversdagsleikinn er ein-
hvern veginn að gufa upp og allir dagar eru
orðnir hálfspari. Ef til vill fáum við á Íslandi
of mikið upp í hendurnar fyrirhafnarlaust.
Þetta eyðileggur viljastyrkinn og úthaldið
sem manneskjan þarf á að halda til að tak-
ast á við allt það sem lífinu fylgir . Úthald
er ekki bara eitthvað sem er mælt í líkams-
ræktarstöðvum heldur líka í lífinu sjálfu,”
segir Þorgerður. „Listiðkun er að mestu leyti
mikil vinna, þrotlaus ástundun og agi og það
á líka við um lífið.
Þorgerður segist enn eiga nóg inni og hún
upplifir sig enn unga og þróttmikla og hún
horfir björtum augum á framtíðina. „Ég
vona að ég beri gæfu til að fá að starfa áfram
og þegar minn tími kemur að þetta starf deyi
ekki með mér heldur fái að vaxa og dafna um
ókomna framtíð” segir Þorgerður.
Góð tilfinning að þjóna
Stór hluti þeirra íslensku tónlistarmanna sem notið hafa
farsældar sem listamenn í fagi sínu hafa hlotið eldskírn
sína undir stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur. Í nærri 40 ár
hefur hún leiðbeint fríðum hópi ungmenna í gegnum söng
sem snert hefur hug og hjörtu landsmanna og fyrir það
merka starf var Þorgerður á dögunum útnefnd heiðursverð-
launahafi Samfélagsverðlauna Fréttablaðsins. Júlía Margrét
Alexandersdóttir fékk innsýn í lífsstarf kórstjórans.