Tíminn - 02.09.1979, Blaðsíða 8
8
Sunnudagur 26. ágúst 1979.
V,
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson og Jón Sigurðsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur Ólafsson. Fréttastjóri: Kjartan Jónasson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðumúla 15 simi
86300. — Kvöldsimar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö i lausasölu kr. 180.00. Áskriftargjald kr.
3.500á mánuði. Blaðaprent.
Erlent yfirlit
Tekst Palme að ná
völdum aftur?
Kjarnorkan er honum óþægur ljáx i þúfu
Ómerkilegt yfirboö
Þvi var að vonum fagnað, þegar Morgunblaðið
fór að birta skeleggar forustugreinar um Jan
Mayen-málið. En um það gildir nú orðið, eins og
margir óttuðust, að Adam var ekki lengi i Paradis.
1 forustugrein Mbl. á föstudaginn var, er ráðizt
harðlega á Ólaf Jóhannesson forsætisráðherra og
„vinnubrögð hans sögð með endemum” i Jan
Mayen-málinu. Þá er forsætisráðherra sakaður
um að vera „uppi með ómerkileg yfirboð.”
Hver eru þessi „endemislegu vinnubrögð,” sem
Mbl. á við, og hver eru þessi „ómerkilegu yfir-
boð,” sem Mbl. er að dylgja um?
Það sem Morgunblaðið á við, er sú afstaða ólafs
Jóhannessonar, að ekki komi til mála að semja við
Norðmenn um helmingaskipti á landgrunninu
milli Islands og Jan Mayen utan efnahagslögsögu
íslands, en sú fáránlega tillaga hafði skotið upp
kolli i landhelgisnefnd og virtist um skeið likleg til
að fá stuðning tveggja flokka, sem hafa meirihluta
á Alþingi.
Annar þessara tlokka, Alþýðubandalagið, hefur
nú horfið frá henni að þvi er Þjóðviljinn segir. Hins
vegar er afstaða Sjálfstæðisflokksins óljós eftir
þessa árás Mbl. á forsætisráðherra.
Sjálfstæðisflokkurinn verður eftir þessi skrif
Mbl. að gera fulla grein fyrir afstöðu sinni. Er
hann reiðubúinn til að semja við Norðmenn um
helmingaskipti á umræddu landgrunnssvæði og að
viðurkenna efnahagslögsögu við Jan Mayen á
þeim grundvelli? Telur hann það „endemisleg
vinnubrögð” og „ómerkileg yfirboð” að halda
fastara á rétti Islands en þetta?
Forustumenn Sjálfstæðisflokksins ættu að kynna
sér grein færasta fræðimannsins, sem flokkurinn
hefur á að skipa á þessum vettvangi, Gunnars G.
Schram prófessors, en hún birtist i Mbl. 15. ágúst
siðastliðinn. Augu þeirra ættu þá að geta opnazt
fyrir þvi hvilik fjarstæða þessi helmingaskipta-
regla er varðandi umrætt landgrunn.
1 lengstu lög verður að vona, að forustumenn
Sjálfstæðisflokksins opni augun áður en það er of
seint.
Verðbólga og vextir
Þjóðviljinn ónotast um þessar mundir út i verð-
tryggingarákvæði efnahagslaganna, sem sett voru
siðastl. vor. Alþýðubandalagið ber þó fulla ábyrgð
á þeim ekki siður en hinir stjórnarflokkarnir. Al-
þýðubandalagið viðurkenndi þá réttilega, að ekki
væri lengur hægt að arðræna sparif járeigendur á
þann hátt, sem gert hafði verið.
Þjóðviljinn kennir nú verðtryggingarákvæðum
efnahagslaganna um, að vextimir hafa hækkað.
Þetta er ekki rétt. Vextirnir hafa hækkað vegna
þess, að rikisstjórninni hefur ekki tekizt að halda
verðbólgunni i skefjum. Þvi valda ýmsar ástæður,
bæði óviðráðanlegar og viðráðanlegar.
Vissulega eru vaxtahækkanir annað en æskileg-
ar. En til þess að stöðva þær og lækka siðan vext-
ina, er ekki nema ein leið. Hún er að draga úr
verðbólgunni. Þvi þarf nú að hef jast handa um öfl-
ugar aðgerðir i þá átt. Vonandi skortir þá ekki
stuðning Alþýðubandalagsins.
Þ.Þ.
Karin Söder, fyrrv. utanrikisráðherra, hefur veriö nefnd sem eitt af
forsætisráðherraefnum borgaralegu flokkanna. Hún er I Miöflokkn-
um.
UM MIÐJAN þennan mánuð
fara fram kosningar I Svlþjóð og
Noregi, þingkosningar I Sviþjóð
og sveitarstjórnakosningar I
Noregi. Veruleg athygli beinist
að þessum kosningum, en þó að
sjálfsögöu miklu meiri að þing-
kosningunum I Sviþjóð.
1 Svlþjóð hefur kosningabar-
áttan nú annan svip enum langt
skeið. Astæöan er sú, að sóslal-
demókratar hafa veriö I
stjórnarandstöðu á kjörtlmabil-
inu, sem er að ljúka, eftir að
hafa setið á valdastólunum
næstum óslitið I meira en hálfa
öld.Þeir geranú itrustu tilraun,
sem næstum ber örvæntingar-
svip til þessað ná völdum aftur.
Skoðanakannanir gefa til
kynna, að vafasamt sé að þeim
takist það en flestum kemur þó
saman um, að erfitt sé að spá
fyrirfram um úrslitin.
Eftir ósigur sóslaldemókrata I
kosningunum 1976 mynduðu
borgaralegu flokkarnir þrlr,
Miðflokkurinn, Frjálslyndi
flokkurinn og Ihaldsflokkurinn
stjórn saman, en hún rofnaöi á
siðastl.ári vegna ágreiningsum
smíði kjarnorkuvera. Mið-
flokkurinn hefur beitt sér ein-
dregið gegn þeim, ásamt
Kommúnistaftokknum, en aörir
flokkar verið fylgjandi þeim.
Eftir nokkurt þóf myndaöi
Frjálslyndi flokkurinn minni-
hlutastjórn undir forustu Oles
Ullsten og hefur henni farnazt
öllu betur en spáð var.
LIKLEGT þykir, að borgara-
legu ftokkarnir hafi með sér
samstarf eftir kosningarnar nú
en óráðiö er með hvaða hætti
það verður. Einnig er óráðiö
hver veröur forsætisráöherra,
ef flokkarnir vinna saman, en
þaömun fara eftir fylgi þeirra 1
kosningunum. Sóslaldemókrat-
ar reyna aö nota sér það I
kosningabaráttunni, aö þetta sé
óvlst, en hins vegar sé enginn
vafi á þvl, að Olof Palme verði
forsætisráðherra aö nýju, ef
sósialdemókratar bera sigur úr
býtum.
Sósialdemókratar reyna að
sjálfsögðu að byggja áróður
sinn á þvl að sitthvað hafi fariö
úrskeiöis hjá borgaralegu
flokkunum og gildi það þó ekki
sízt um efnahagsmálin. Þessi
áróður þeirra virðist fá tak-
markaðan hljómgrunn, enda
eiga sóslaldemókratar erfitt
með að benda á, að stjórnar-
stefnanhefði oröið verulega frá-
brugðin, þótt þeir hefðu farið
meö völd. Borgaralegu
flokkarnir hafa á flestan hátt
stjórnaö llkt og sóslaldemókrat-
ar gerðu og jafnvel verið fram-
sæknari ásumum sviðum. Eftir
erfiöleika undangenginna miss-
era, virðast nú sjást ýms bata-
merki á sviði atvinnumála og
styrkir þaö stöðu borgaralegu
flokkanna, ekki sízt Frjálslynda
flokksins.
Það háir borgaralegu
flokkunum nokkuö að þeir reyna
að marka sér sérstöðu án þess
að útiloka samvinnu þeirra eftir
kosningarnar. Mest eru þeir
ósammála um skattamálin.
Ihaldsflokkurinn lofar skatta-
lækkun, en bæöi Miðflokkurinn
og Frjálslyndi flokkurinn telja
það ábyrgðarlaust hjal.
ÞVl HAFÐI verið spáð að
deilan um kjarnorkuverin
myndi ekki blandast að ráði inn
I kosningabaráttuna. Mið-
flokkurinn hafði beitt sér fyrir
þjóðaratkvæðagreiðslu um,
hvort smiði þeirra skyldi haldið
áfram, en aðrir flokkar hafnað
þvi. Eftir bilun kjarnorkuvers-
ins hjá Harrisburg i Banda-
rlkjunum breyttu sóslaldemó-
kratar skyndilega um stefnu og
lýstu yfir fylgi sinu við þjóöar-
atkvæðagreiðslu um málið. Það
hefur nú verið samþykkt að efna
til sérstakrar þjóðaratkvæða-
greiðslu um það. En málið hefur
eigi að siöur dregizt inn I
kosningabaráttuna og orðið
sósialdemókrötum tilóþæginda,
þvl að fylgismenn þeirra eru
skiptir um það. Bæði Mið-
flokkurinn og Kommúnista-
flokkurinn hafa krafizt sagna
um afstöðu sósialdemókrata og
hvernig þeir hyggjast beita sér I
sambandi við þjóðaratkvæða-
greiðsluna. Til viðbótar hafa
svo risið upp ýms óháð samtök
og beitt sér fyrir mótmælafund-
um og mótmælagöngum gegn
kjarnorkuverum. Einkum hafa
konur staðið framarlega I þeirri
baráttu.
I þingkosningunum 1976 fengu
sóslaldemókratar 152 þingmenn
og 42,7% greiddra atkvæða,
Miðflokkurinn fékk 86 þingmenn
og 24,1% greiddra atkvæða,
íhaldsftokkurinn fékk 55 þing-
menn og 15,6% greiddra at-
kvæða, Frjálslyndi flokkurinn
39 þingmenn og 11,1% greiddra
atkvæða og kommúnistar 17
þingmenn og 4,8%. Nú er þvi
spáð að Miðflokkurinn geti
misst fylgi til Frjálslynda
flokksins og Ihaldsflokksins,
enda vann hann mikinn
kosningasigur 1976 á kostnaö
þessara tveggja flokka og
sóslaldemókrata. ósennilegt
þykir, að sósialdemókratar fái
hreinan meirihluta, en þeir
gætu fengið meirihluta með
kommúnistum og myndu þá
sennilega mynda stjórn með
hlutleysi þeirra. Þannig var
þetta fyrir 1976. Þ.Þ.
Palme á blaðamannafundi.