Tíminn - 29.09.1979, Blaðsíða 11

10
Laugardagur 29. september 1979
Laugardagur 29. september 1979
11
Halldór Sigurbsson, sölustjóri, Birgir Sumarlibason, sem sér um innanlandsflugib og Magnús Gunnarsson, framkvæmdastjóri.
AM —Mönnum eru I fersku minni
þær deilur sem risu vegna flug-
leyfa Vængja, en um þær sóttu
margir og varb Arnarflug hlut-
skarpast umsækjenda. Nú þegar
hæstu öldurnar hefur iægt, brugb-
um vib okkur i heimsókn til þeirra
i Arnarflugi og spurbum hvernig
gengi, eftir um þab bil tfu daga
rekstur á innanlandsfiuginu, en
félagib, sem fékk leyfib á þribju-
degi hóf flug strax á föstudegi.
Þeir Magnús Gunnarsson, for-
stjóri og Haildór Sigurbsson,
sölustjóri, urbu fyrir svörum.
,,Þótt þetta bæri skjótt ab þá
nutum við þess ab hér höfum vib
meb okkur fólk, sem hefur langa
reynslu af flugrekstri”, segir
Magnús. „Ekki sist er okkur dýr-
mættab hafa fengib til starfa libs-
menn Vængja og ómetanlega
reynslu þeirra ab farsælu flugi á
þessum leibum.
1 byrjun höfum vib haft áætlan-
irnar likar þvi sem fólk hefur átt
ab venjast, en erum sifellt ab
hugsa um ab endurskoba málin og
Viljum vinna í samstarfi
við áætlunarstaði okkar
• segja forstöðumenn Arnarflugs, eftir tiu daga reynslu af innanlandsfluginu
einkum meb þab I huga ab bæta
vib. Okkur hefur verib tekib mjög
vel og nýting gób þessa fyrstu
daga”.
Hvað um
flugvélakostinn?
„Vib höfum nú á að skipa Is-
lander-vél frá Flugfélagi Austur-
lands og Cessnu frá Sverri Þór-
oddssyni. Birgir Sumarlibason,
fyrrum rekstrarstjóri Vængja sér
um innanlandsflugsdeild okkar.
Við erum um þessar mundir ab
kanna vélar sem eru til sölu, en
viljum vanda valib og þvi getum
vib enn ekki sagt þér hvaba vélum
við munum fljúga I framtibinni.
Vissulega koma Twin Otter vélar
sterklega til greina, en þær hafa
reynst vél hér, en einnig eru abr-
ar gerbir sem koma til álita og
gætu hentab jafn vel og ef til vill
betur.
I sem skemmstu máli þá ætlum
vib ab bæta flugflotann meb kaup-
um á vélum eba leigu mjög fljót-
lega”.
A hvaba hátt viljib þib bæta
þjónustu vib staöina auk véianna
sjálfra?
„Okkur langar til ab koma til
móts vib þessa stabi á þann hátt
sem þeir sjálfir hafa áhuga á, til
dæmis meb þvl ab efla straum er-
lendra og innlendra ferbamanna
til stabanna. Óskum vib eftir
samstarfi vib byggbarlögin I þvl
sambandi og sveitarstjórnir
þeirra. Enn má geta þess, ab
okkur er ofarlega i huga ab efla
leiguflug innanlands, en I þeirri
grein flugrekstrar má segja, ab
vib séum sérfræbingar, vegna
reynslu á erlendum vettvangi. Þá
er ánægjulegt ab geta þess, ab vib
höfum þegar tekið ab okkur nokk-
ur sjúkraflug og vonumst til ab
geta stabið I stykkinu á þeim vett-
vangi”.
Eru þab flugmenn Vængja ein-
vörðungu, sem fljúga innanlands-
flugiö?
„Já, þeir eru allir fyrrverandi
flugmenn Vængja, en hjá okkur
starfa allir fastráðnir flugmenn,
sem hjá Vængjum voru. Finnast
varla margir reyndari menn I
svona erfibu flugi, en Birgir hefur
tildæmis oft bent á ab sjúkraflug-
in vilja helst koma upp á þegar
vebur eru verst. Er þá gott ab
hafa slika menn. Þeir staðir sem
vib fljúgum á eru þeir erfibustu
hérlendis margir hverjir, og mjög
vanbúnir að tækjum, en við von-
umst til, aö eftir þvl sem fólk fer
meira ab geta treyst á þetta flug,
aukist áhugi á þvl að bæta abstöö-
una, svo fært veröí við misjöfn
skilyrði. Þvi miður gerir fólk sér
ekki oft jafn vel grein fyrir þvi, ab
slæmur flugvöllur er ekki betri en
slæmur bilvegur. Farþegarnir
veröa meira varir viö vondan
veg, en vondan völl og þvl er
meira talab um vegina og ýtt á
eftir umbótum þar. Þetta vonum
viö aö breytist. „Tæki á flugvöll
skila ekki atkvæðum”, sagbi gób-
Þessi auglýsing er þegar oröin
þekkt hérlendis. Tii þessa hefur
Arnarflug fyrst og fremst flutt út
islenska þekkingu I flugrekstri og
flugmennsku.
Tlmamyndir G.E.
ur mabur úti á landi og þetta segir
slna sögu. Fólk finnur ef flugskýli
vantar, en ekki ýmsan öryggis-
búnaö”.
Hvaö er aö frétta af erlendu
flugi ykkar?
„Onnur vélin er núna á leigu
hjá Britanniu og flýgur meö
breska feröamenn um allan heim,
en hin flýgur hér heima meö
ferbafólk og nokkuð af áætlunar-
leiöum Flugleiöa, en hana leigj-
um vib til Flugleiöa á sama hátt
og hina til Britannlu. Sú vél fer til
Yemen I pllagrimaflug um miðj-
an október.
Leiguflugsmarkaöurinn er
mjög mikilvægur, þegar minnkar
i ööru flugi á haustin, en jafn-
framt er samkeppnin þar geysi-
lega hörö. Okkur hefur hins vegar
tekist ab halda okkar viðskipta-
yinum, sem segir slna sögu. Viö
höfum á að skipa ungu fólki sem
ér geysilega áhugasamt um sitt
starf og þvi er alveg óhætt aö trúa
aö án þess ab hver maður leggi
sig fram til hins ýtrasta mundum
viö ekki standast á þessum mörk-
ubum. Þaö höfum vib hins vegar
gert og viö viljum endurtaka aö
þaö er okkar prýöulega og vel
hæfa fólki aö þakka.
Viö störfum hér I gömlu og
grónu Ibúbarhúsi og fjölskyldullf-
iö hér er eins og best verður á
' ''' V s
Stefán Halldórsson, starfsmannastjóri og Gunnar Þorvaldsson, flug-
rekstrarstjóri. Ariö 1976 flutti Arnarflug 18 þúsund farþega. Þeir voru
orönir 250 þúsund 1978.
kosið. Um leiö og okkur hefur tek-
ist aö forðast of viöamikla yfir-
byggingu, vinnur fólk hér I svo
nánu samstarfi, ab hver þekkir
inn á verksvið hins og veit um
hvab er aö gerast á hverjum staö
á hverjum tima. Þaö hefur veriö
okkur ómetanlegt”.
Hjónaleysin Jan ogTye. (Anna Kristfn Arngrfmsdóttir og Sigmundur örn Arngrimsson)
Þjóðleikhúsið
LEIGUHJALLUH, eftir
TENNESSEE WILLIAMS
Frumsýning,
Þýöandi:
INDRIÐI G. ÞORSTEINSSON
Lýsing:
KRISTINN DANIELSSON
Leikhljóð:
GUNNAR REYNIR SVEINSSON
Leikmynd og búningar:
SIGURJÓN JóHANNSSON
Leikstjóri:
BENEDIKTARNASON
Tennessee Williams
Tennessee Williams er án efa
einn þekktasti núlifandi leikrita
höfundur Bandarlkjanna, en hann
hlaut á slnum tima heimsfrægð
fyrir leikritin Glerdýrin og fyrir
Sporvagninn Girnd, en þessi verk
skrifaöi hann áriö 1945 og 1948.
Segja má að Köttur á heitu blikk
þaki (1955) sé i sama flokki, en
fyrir þaö verk hlaut hann hin
frægu Pulitzer verölaun, sem
þykir mikill heiöur.
Tennessee Williams hefur
skrifab fjöldann allan af leikrit-
um, þótt þau hafi ekki öll notib
slikrar frægöar og vinsælda, sem
þau þrjú, sem talin voru upp hér
aö framan, ennfremur sögur og
ljób.
Tennessee Williams skrifar
einkum um taugabilab fóik, sem
er á valdi átakanlegra abstæbna
og velkist þannig um mannhafib,
en leikir hans gerast einkum I
Suöurrlkjum Bandarikjanna, og
oftast á bilinu milli fornrar
frægöar og bágra kjara, þar sem
allt er glataö og engin von er til
framar aö þvl er virbist, abeins
draumórar.
Þrátt fyrir mikla frægð, voru
margir búnir aö afskrifa
Tennessee Williams sem leikrita-
höfund, enda maður á sjötugs
aldrinúna (f. 1914). Litufremur á
hann sem kulnað eldfjall, sem
gnæföi yfir umhverfið, þar til i
fyrra, er hann án fyrirvara sendi
frá sér verk, sem litið viröast
gefa eftir Glerdýrunum og hinum
tveim, sem skipuðu honum i röð
mestu leikskálda samtlmans.
Þetta verk er Leiguhjallurinn,
sem Þjóðleikhúsið frumsýndi síð-
astliöinn fimmtudag.
New Orleans —
Vieux Carré
Leiguhjallurinn gerist I vlö-
frægu hverfi I New Orleans,
Vieux Carré, sem stendur á bökk-
um Mississippi-fljótsins, en þar
stóöupphaflegahinvlggirta borg,
Nouvelle Orléans. Um hverfið
segir I leikskrá á þessa leið:
„...enn þann dag I dag er hann
sterkt litaöur af latneskum og
frönskum uppruna sinum. Louisi-
ana-riki, sem New Orleans er i,
var jú hér áður fyrr ekki I neinum
tengslum viö Bandarlki Norö-
ur-Ameriku, þar eö Frakkar
stofnuöu nýlenduna og Spánverj-
HÚS ANGISTARINNAR
ar réöu þar rikjum lengst af þar
til Louisiana var seld Bandarikj-
unum árið 1803.
Þab er kannski vegna þessa
uppruna sins aö New Orleans
hefur ætiö veriö mjög umburöar-
lynd borg gagnvart mannlegum
breyskleika sem og gagnvartnýj-
ungum I listum, þó svo syöst i
Suðurrtkjunum sé. Þarna er t.d.
vagga jasstónlistarinnar.
Til Vieux Carré flytjast þeir
sem vilja lifa óáreittir meö sér-
kenni sin og býr þar undarleg
blanda af bóhemum, listamönn-
um, fjárhættuspilurum, drykkju-
mönnum, gleöikonum, götusöl-
um, sjómönnum, bankastjórum
og betlurum auk hinna upphaf-
legu ibúa hverfisins sem nefnast
Kreólar (Creoles) og eru af
frönskum og spönskum uppruna.
A þeim tlma sem leikritib ger-
ist, er New Orleans sem óðast ab
ná sér eftir ömurleika kreppuár-
anna, þvi rétt eins o g annars stab-
ar markaöi kreppan sin spor á
þessa hafnarborg meö atvinnu-
leysi og uggvænlegum pólitlskum
væringum. Til dæmis er byrjaö aö
lagfæra gamlar og sögufrægar
byggingar og fegra og snyrta hina
fjölmörgu blómagaröa sem borg-
in er m.a. fræg fyrir.
New Orleans er nánast umflotin
mýrafenjum og stööuvötnúm og
stendur fyrir neöan sjávarmál.
Vegna þessa er erfitt um vik aö
losna vib frárennsli og skólp og
þarf dælur til. Af sömu ástæöu er
illmögulegt aö grafa lik. Þeim er
yfirleitt komiö fyrir I grafhýsum
ofenjaröar”.
Leiguhjallur
Leiguhjallur segir frá lifinu i
leiguhjalli frú Wire (Þóra Friö-
riksdóttir). Frú Wire er biluö, og
stjórnar voíeiflegum húsakynn-
um sinum og leigjendum meb
harbri hendi, ásamt blökkukon-
unni Nanný. Wire er I senn harö-
stjóri og mildur höfðingi, en lifir I
öörum heimi, f fornri frægö,
fremur en köldum veruleika.
Leikurinn gerist veturinn
1938-1939.
Hús hennar er fuilt af fólki,
leigjendum, leöurblökum og
skordýrum og þaö er um þetta
fólk, sem leikurinn snýst, sálar-
Tennessee WUIiams, höfundur
LeiguhjaUsins.
háska þess, munað og athvarf.
Ýmsir telja ab skáldiö sé þarna
aö lýsa æskuárum sinum innan
um kynvillinga og öfugugga, aRs
konar. Um þessar mundir hefur
Tennessee Williams veriö rúm-
lega tvitugur aö aldri, en aö loknu
háskólanámi bjó hann um skeib i
þessu gamla hverfi, þar sem
leikur hans gerist nú.
Leikrit þetta minnir um margt
á Sporvagninn og Glerdýrin, eöa
er öllu heldur hiiöstæöa þeirra,
bæöi aö snilld og eins af þvi aö þar
er mannlífið brotiö til mergjar,
ekki sem einangrað fyrirbæri,
heldur I iöandillfi Suöurrlkjanna.
Hvert orö er hnitmiöaö, en samt
er leikurinn frjálst spil.
Tennessee Williams er maöur
orðsins, lif hans er i textanum
fyrst og fremst. Leikmynd, bún-
ingar og umhverfi er fyrst og
fremst umgjörö um öll þessi bitru
orö, sem falla I tali manna og ein-
tali.
Ungt skáld kveöur dyra I leigu-
húsi, húsi angistarinnar hjá frú
Wire I Toulousestræti 722, i
franska hverfinu I New Orleans,
sem er jaröfræöileg mannæö
undir yfirboröi sjávar, og þvi
renna fljótin fram hjá I stokkum.
Þjóöfélagslega er borgarhverfiö
þó enn dýpra sokkið.
Þarna setur skáldiö vefstól sinn
og byrjar aö vefa örlagaþræði
einkennUegra manna saman I
heillegan vef. Orö hlaöast upp og
spennan magnast. Einna helst
minnir þetta á rit rússneksa höf-
undarins Solzhenitzyn (þaö sem
undirritaöur hefur lesiö). Þaö
skeöur ekki mikið í hverju oröi,
eöa hverri setningu, og þær virö-
ast á köflum allt aö þvi litlausar,
virðast ekki skipta máli, en
smám saman þyngist byröi þln,
uns hún byrjar aö sliga.
Ekki svo aö skilja, aö hitfund-
arnir séu líkir, ööru nær, snilli
oröræöunnar hjá Tennessee Willi-
ams er af öörum toga, en hinar
köidu skýrslur Solzhenitzyn. Það
er aöeins byröinsem hefur sama
þunga hjá báöum.
Persónur
1 leiguhjallinum kynnist unga
skáldið nýjum heimi, húsi sem er
ekki lengur til, nema sem minn-
ing, sem rakir veggirnir geyma
og munu geyma til eilíföar.
Helstu persónur eru, auk frú
Wireog skáldsins, eru Næturgal-
inn, (Baldvin Halldórsson), en
hann er kynviUtur myndlistar-
maöur, sem lifir á þvi aö teikna
fallegar pastelmyndir af rilcum
keUingum. Hann er meö berkla
og er aö hósta frá sér alla vinnu
og húsnæöiö líka. Hans biöur aö-
eins fátækrahæliö eöa dauöinn.
Hann talar um fegurð og alvarleg
verk, sem hann á eftir aö gera,
þótt innst inni viti hann aö Ufi
hans er lokið, aö brátt muni hann
hósta þvi burtu lika meö blóöug-
um lungunum. Þá eru þaö hjóna-
leysin Jane og Tye (Anna Kristin
Arngrfmsdóttir og Sigmundur
örn Arngrlmsson).
Sigurður Skúlasonleikur skáld-
iö. Hann er líkur Tennessee Willi-
ams I sjta, myndum af honum
ungum, og þótt hann virðist ekki
bera draumlyndi hins ljóöræna
texta I atgervi sinu og svip, tekst
honum ab skapa trúverðuga per-
sónu undir lokin. Ég held aö Sig-
uröi hafi aldrei tekist svona vel
fyrr. Þóra Friöriksdóttir fer á
kostum. Hefur hæfilegan hemil á
sérkennum hinnar biluöu hús-
móður og leigusala, sem endar i
svo hreinu sambandsleysi viö
stund og staö.
Baldvin Halldórsson vinnur
lika sigur. Ef til vill er hlutverk
Næturgalans þó auöveldara en
hinaö sumuleyti, þvi persónaner
betur frá gengin en flestar hinar,
frá höfundarins hendi, en þaö er
eigi aö slöur máttug mynd, sem
Baldvin gefur okkur af hinum
misheppnaöa snillingi, sem nær-
ist á blekkingum og sinu eigin
blóbi. Anna Kristin Arngrims-
dóttir, Jane,nærlika mjög góöum
árangri þarna, og sömuleiöis viö-
hald hennar Tye, Sigmundur örn
Arngrímsson, Hin átakanlega
sambúö þeirra og örlög eru lífs-
leiklist
Baldvin Halldórsson og Sigurður Skúlason I hlutverkum slnum.
mynd, sem lengi fylgir, eftir að
sýningu lýkur.
Fleiri mætti nefna, t.d. Sky,
( Hákon Waage). Þaö er ekki stórt
hlutverk, en bregöur samt birtu
yfir.
Leikmynd og
leikstjórn
Benedikt Arnason leikstýrir
Leiguhjallinum. Hann skilur
verkiö, og leikarar hans eru vel
þjálfaöir. Þetta leikrit er orö,
fyrst og fremst orö, orö, sem
veröa aö fólki i snjallri þýöingu
Indriða G. Þorsteinssonar, sem
hefur stillt á rétta bylgju.
Leikur sem gerist I orðum,
fyrst og fremst, krefst skýrrar
framsagnar. Ef aö einhverju á aö
finna, þá mætti láta leika meira
fram I sal, t.d. leikur Anna
Kristin (og fleiri lika) of mikiö
inn i sviöið, og þá tapast orð, sem
er vont.
Leikstjórinn, leiktjaldamálar-
inn og leikhljóðamaöurinn
(Gunnar Reynir Sveinsson) sitja
ekki viö orðin tóm, heldur gerist
leikurinn út um allt. Inni I leigu-
hjallinum, húsi angistarinnar, i
sólhvltum vindinum og regninu
fyrir utan, I planóinu á horninu.
Borgin er umhverfis okkur, New
Orleans og franska hverfiö allt,
sokkiö undir sjávarmál i hinum
landfræöilega skilningi og I hin-
um mannlega lika, og I leikslok
hafa áhorfendur naumast nokk-
urtþreklengurtilaðklappa undir
þeim þyngslum og fargi, sem höf-
undur leggur þeim á heröar.
Þaö er talið aö Tennessee Willi-
ams hafi endurheimt frægö sína
ogskáldaheiöur meö þessu verki,
og mun það ekki ofsagt, og þaö er
örðugt aö skila áhrifum þess, eða
skilgreina þau I stuttri blaða-
grein, jafnvel þótt þaö sofni I
brjósti þinu eftir að heim úr leik-
húsinu er komiö, vaki þar svo og
ólmist.
Mér kemur helst i hug þegar ég
var seinast I New Orleans. Þá sat
brjálaöur maöur uppi á stóru ný
reistu húsi, sem stóö autt, og hóf
skothrlö á vegfarendur úr vél-
byssu, og borgarhlutinn var um
noldcurn tima I umsátursástandi.
Það er oröiö mjög langt slöan,
og ég er búinn aö gleyma hversu
marga hann felldi, meö hríö-
skotarifflinum, en þaö einkenni-
lega var, aö maöurinn komst und-
an, fannst aldrei, þvi hann smaug
einhvern veginn framhjá varö-
sveitunum umhverfis húsiö, og
yfirvöldin fengu bágtfyrir. Þetta
hús stóö viö hiö fræga Vieux
Carré i New Orleans.
Nú hefur aftur heyrst skothriö
frá þessu gamla hverfi, og enn er
þaö almenningur, ráðþrota fólk,
sem fyrir skothriöinni veröur, en
nú er þaö Tennessee Williams
sem skýtur, vegur með oröum, og
sem fyrr vitum viö ekki hvers
vegna, og I leikslok hverfur hann
sporlaust og viö sitjum ein eftir
meö sorgina og alla þjáningu
þessara gömlu húsa I sál okkar og
hjarta.
Jónas Guðmundsson