Tíminn - 23.03.1980, Blaðsíða 2

Sunnudagur 23. mars 1980
I
1 seinni tlO hefur mdlefnum
þroskaheftra veriö gefinn meiri
gaumur en áöur var. Þau hafa
komiö til almennrar umræöu og
fólk er oröiö viösýnna I viöhorf-
um sinum en áöur var. Land-
samtökin Þroskahjálp hafa ekki
sist látiö aö sér kveöa I þessum
málum, og höfum viö beöiö for-
mann þeirra, Eggert Jóhannes-
son á Selfossi aö segja okkur frá
starfsemi þeirra og þeim verk-
efnum, sem nú er einkum glfmt
viö.
Viö spyrjum hann fyrst oröa
um skipulag samtakanna og
markmiö.
— Þessi samtök voru stofnuö I
þvi skyni, eins og segir i fyrstu
samþykkt þeirra, segir Eggert,
„aö sameina öll þau félög og
hópa I eina heild, sem vinna aö
málefnum þroskaheftra 1 land-
inu meö þaö markmiö aö berj-
ast fyrir réttindum þroska-
heftra og tryggja þeim fulla
jafnréttisstööu á viö aöra þjóö-
félagsþegna, hvort heldur er á
sviöi fræöslu, atvinnu, búsetu,
tómstundaiökana eöa heil-
brigöisþjónustu, svo aö eitthvaö
sé nefnt”.
Vaxandi þekking á eöli
þroskaheftingar og aukin um-
ræöa og skilningur á þessu máli
á liönum árum leiddi af sér
breytt viöhorf og kallaöi á nýja
starfshætti og annaö skipulag.
Landsamtökin Þroskahjálp
hafa nú innan vébanda sinna
tuttugu og eitt félag, og 1 þeim
er um sjö þúsund og fimm
hundruö manns.
— Grundvallaratriöiö er,
sagöi Eggert, aö þroskaheftum
sé gert kleift aö búa viö lifsskii-
yröi sem eru eins lfk lifsskil-
yröum annars fólks og framast
má veröa. Þetta þýöir, aö horfiö
veröi frá þvi verndunar- og ein-
angrunarsjónarmiöi, sem rikt
hefur. Þetta fólk, ekki sist þeir,
sem vangefnir voru, var
verndaö gagnvart þjóöfélaginu
ogeinangraö frá því. Nú beinist
viöleitnin aö þvi aö vandamál
hinna þroskaheftu veröi leyst i

Verkþjálfun þroskaheftra er eitt af mikilvægum réttindamálum þeirra.
Landssamtökin Þroskahjálp:
ÞAR MUN SEINT
sem nánustum tengslum viö þá
sjálfa, fjölskyldu þeirra og um-
hverfi.
Jafnframt er uppi krafa um
möguleika þessa fólks til
menntunar viö sitt hæfi, auk
þess aö fá tækifæri til aö auka
þroska sinn viö eölileg lifsskil-
yröi.
— Hvaö hefur helst áunnist
frá stofnun þessara samtaka?
— Tvimælalaust er, aö mikiö
hefur áunnist. Þessi mál hafa
stööugt veriö til umræöu og
Þroskahjálp og ýmsir f leiri hafa
beitt sér fyrir fræöslu- og upp-
lýsingastarfi, sem þegar hefur
boriö mikinn ávöxt. En samt er
sýnilega þörf á miklu meira
starfi, þvl aö ennþá er til þröng-
sýni i þessum málum, og hún
stendur i vegi fyrir nauösyn-
legri þróun.
Mesti sigurinn ef svo má aö
oröi komast, vannst á siöasta
alþingi, þegar samþykkt voru
lög um þroskahefta en þess
háttar löggjöf var frá fyrstu tiö
höfuöbaráttumál Þroska-
hjálpar. Komi þessi lög til fullra
framkvæmda valda þau
byltingu i málefnum þroska-
heftra, færa þeim aukin mann-
réttindi og búa einstaklingum,
sem fæddir eru til sama réttar
og þú og ég, möguleika á mörg-
um sviöum til aukins þroska
sem áöur var ekki kostur á, og
mannsæmandi lffsskilyröa.
— Hvert er megininntak þess-
ara laga?
— 011 atriöi þeirra mega heita
mikilvæg. Þó vil ég fyrst benda
á fyrstu greinina, þar sem seg-
ir: „Markmiö þessara laga er
aö tryggja þroskaheftum jafn-
rétti viö aöra þjóöfélagsþegna
og skapa þeim skilyröi til þess
aö lifa sem eölilegustu lifi i
samfélaginu”. Þessi grein segir
ÞRJÓTA BRÝN
VERKEFNI
O
Rætt við
formann
Eggert Jóhannesson,
samtakanna
Eggert Jóhannesson
formaöur Þroskahjáipar.
til um anda laganna og er um
leiö viöurkenning löggjafans á
þvi, aö misrétti hefur viö-
gengist.
1 annarri grein er oröiö
þroskaheftur skilgreint þannig:
„Oröiö þroskaheftur táknar i
lögum þessum hvern þann, sem
þannig er ástatt um, aö hann
geti ekki án sérstakrar aöstoöar
náö eölilegum llkamlegum eöa
andlegum þroska”.
Nokkur misskilningur viröist
rikja um þetta orö — þroska-
heftur,— en þaö er eins og fram
kemur samheitium alla þá, sem
af einhverjum orsökum ná ekki
eölilegum þroska, lfkamlega
eöa andlega til dæmis lamaöa,
fatlaöa, vangefna, blinda,
heyrnarskerta og fleiri en kem-
ur ekki i staöinn fyrir neitt
þeirra.
Þýöingarmikiö nýmæli er
einnig stofnun sérstakrar deild-
ar i félagsmálaráöuneytinu er
annast skal málefni þroska-
heftra. Þessi deild er tekin til
starfa og er Margrét Margeirs-
dóttir félagsráögjafi þar
deildarstjóri. Viö væntum okkur
mikils af starfi hennar, enda er
hún gagnkunnug þessum mála-
flokki eftir langt og farsælt starf
aö þessum málum, bæöi sem
sérfræöingur og áhugamaöur.
Þá er þaö mikilvægt atriöi aö
komiö skuli upp greiningarstöö
rikisins er fyrst og fremst er
ætlaö aö annast rannsókn og
greiningu þroskaheftra og á aö
starfa sem sjálfstæö stofnun.
Þaö er nauösynlegur þáttur f
velferöarmálum þroskaheftra
aögreiningsé rétt, enda byggist
á þvi, aö áframhaldandi meö-
ferö veröi árangursrik. Hún á
lika aö segja til um, á hvaöa
stofnun einstaklingar eiga aö
vistast og hvaöa meöferö og
þjónustu hann þarf á aö halda.
Þannig á þess ávallt aö vera
gætt, aö hann fái rétta þjónustu
á almennum stofnunum, aö svo
miklu leyti sem unnt er, enda
ákvæöii lögunum um, aö þannig
sé aö þeim búiö aö þeim sé kleif t
aö veita hana. Komi hins vegar
til þess, aö vistun á sérstofnun
sé nauösynleg, á greiningar-
stööin aö Urskuröa slfkt og má
sáúrskuröur aldrei vera endan-
legur.
Akveöiö er i lögum þessum,
aö rikiö leggi fram árlega aö
minnsta kosti einn milljarö
króna. verötryggöan miöaö viö