Tíminn - 23.03.1980, Blaðsíða 6

6
Sunnudagur 23. mars 1980
annaö kæföar I blóBi af mikilli
grimmd og margur lrinn endaöi
daga sina i gálgum þeirra.
Nd er alllangt siöan aö fórnir
Irar báru ávöxt. Þeir eru frjáls
þjóB fyrir löngu þó aB Clster
væri sniBiB af landi þeirra meB
þeim afleiBingum, sem öllum
eru kunnar: Rangsleitni, viga-
ferlum og hryöjuverkum á
NorBur-lrlandi. Og nú gerast
þau tiöindi aö Irum fjölgar
meira en nokkurri annarri
Evrópuþjóö. Frá 1971 til 1979
hefur mannfjölgunin veriB 1,5%
til jafnaöar á ári og i tölum taliö
hefur Ibúum irska rikisins
fjölgaö um meira en hálfa mill-
jón manna frá 1961 til 1979. Þaö
hefur nægt til þess aö jafna hall-
ann á metunum framan af þess-
ari öld i þeim hluta landsins sem
lýtur irskri stjórn og meira til:
Mannfjöldinn þar er nú oröinn
svipaöur og hann var I þeim
hluta Irlands áriö 1891.
Fjöldi barnsfæöinga umfram
dána hefur frá 1971 numiö þrem
fjóröu hlutum fjölgunarinnar á
þeim tima, en einn fjóröungur-
inn er til kominn vegna þess, aö
fleiri flytjast heim en brott og
eru þaö kannski merkustu um-
skiptin.
Þaö er athyglisvert, aö fólki
hefur fjölgaö i öllum landshlut-
um, hvergi minna en um 0,6% á
ári en um 2,1%, þar sem mest
er. Vöxtur borganna hefur
stöövazt á þessum sama tima
eöa aö minnsta kosti ekki oröiö
þar hlutfallslega jafnmikil
fjölgun og I öörum byggöum og I
Dyflinni hefur Ibúatala staöiö I
járnum siöan 1966. Og alls
staöar gætir þeirra strauma, aö
fólki fækkar I miöborgunum.
Aftur á móti veröur ör fjölgun I
byggöarlögum utan borganna,
þar sem saman lýstur saman
sveit og þéttari byggð. Þessi
þróun viröist vera eins konar
málamiölun milli andúöar á
hinum dauða nakta biki borgar-
strætanna og þrár eftir lifandi
náttúru.
Langflestir þeirra, sem til Ir-
lands hafa flutzt siöasta áratug-
inn eru Irar, sem áöur höföu
fariö úr landi. Hæpiö er, aö jafn-
margir snúi heim næsta áratug,
þvi aö írum erlendis, sem ekki
eru orðnir þar rótgrónir vegna
langrar dvalar fjarri fööur-
landi, hefur aö sjálfsögöu
fækkaö. Aftur á móti bendir
ekkert til þess, aö veruleg
breyting veröi á hagstæöu hlut-
falli barnsfæðinga og dáinna.
Þaö hefur haldizt nokkuö jafnt i
tvo áratugi og næsta ótrúlegt aö
barnsfæöingum fækki til muna i
náinni framtiö. Jafnvel þótt
barneignum mjög ungra hjóna
fari fækkandi, vegur þar á móti,
aö konum á barneignaraldri
fjölgar og barneignir fólks, sem
lengur hefur veriö I hjónabandi,
viröast glæöast. Þess vegna er
liklegast að mannfjölgunin
haldist stööug fram aö næstu
aldamótum, og þótt á þeim tima
þyki viöbúiö aö fólki fækki i
sumum Noröurálfulöndum
öbrum.
Irar munu þvi sennilega ná
fjórum milljónum upp úr næstu
aldamótum. Þá veröur um hálf-
önnur milljón manna I austur-
hluta landsins, þar sem fólki
hefur fjölgaö örast. En af
reynslu undangenginna ára er
aö ráöa aö liklega stækka
borgirnar ekki aö minnsta kosti
ekkii hlutfalli viö mannfjölgun-
ina, heldur veröi vöxtur
byggöar mestur utan þeirra, en
þó ekki mjög fjarri þeim.
Hér má bæta nokkrum oröum
viö.
Fólk hér á landi hefur ekki
gert sérlega titt um Ira og
þeirra mál. Viö tölum um
„frændur okkar, Norömenn”.
Aö sjálfsögöu er andlegur
skyldleiki okkar viö Noröur-
landaþjóöir, góöu heilli, mikill
og miklu meiri og nánar en viö
aörar þjóöir. En aö ööru leyti
kann frændsemi okkar viö þær
aö vera ýkt. Mannfræöilegar
rannsóknir, gerö blóösins i æö-
um okkar og llkamseinkenni
ýmis, viröast einmitt benda til
mests skyldleika þjóöir, sem aö
hluta til erujif keltneskum upp-
runa. Og þá erum viö komin aö
„frændum okkar, Irum”.
Börnin, vaxtarbroddur frsku þjóöarinnar, og lömbin þeirra
Vissulega er sums staöar hrjóstrugt á trlandi, og mikiö er þaö grjót,
sem þar hefur veriö rifiö úr jöröu eins og þessir grjótgaröar sýna. 1
heild er trland samt vel gróiö, og þaö hefur þurft aftaka vont
stjórnarfartil þess aö valda þar hungurdauöa á borö viö Moöuharö-
indin okkar.
þraukuöu heima. Um aldamótin
náöi þjóöin ekki hálfri fimmtu
milljón, fækkunin meira en tvær
milljónir frá þvi sem var um
miöja öldina aö afstöönu hrun-
inu 1845-1846. Og enn fækkaöi Ir-
um. Þvi fór fram allt fram yfir
heimsstyrjöldina siöari. 1961
voru ibúar Irlands ekki 2,8
milljónir. En þess er aö gæta, aö
þær tölur, sem áöur voru nefnd-
ar, miöast viö írland allt en I
þessari siöustuer Noröur-Irland
undanskiliö.
Þaö skipti sköpum I sögu íra,
aö þeir vöknuöu til meövitundar
um rétt sinn og létu ekkert aftra
sér aö krefjast hans. Þeir létu
ekki bugast, bótt tilraunir
þeirra til þess a'ö ná honum úr
höndum Breta, væru hvaö eftir
Cr afskekktu héraöi, þar sem vagninn er enn I góöu gildi, og miklir
móhlaöar meö vegum fram.
Forræöi allt var dregiö úr hönd-
um þeirra, lönd sfn misstu þeir,
tungan var nidd af þeim, nema
á afskekktum stööum. A öllum
öldum varö irskt fólk hungur-
moröa I örbirgö sinni og um-
komuleysi en liföi þegar skár lét
rétt ofan viö hungurmörkin,
þrælkúgaö af skattheimtu-
mönnum og landeigendum, er
kölluöu sig.
Framan af nitjándu öld voru
þaö kartöflur ööru fremur, sem
héldu lifinu i fólki. Um eöa upp
úr 1840 barst kartöflusýki til Ir-
lands og ekki aö sökum aö
spyrja, þegar hún haföi breiözt
út. Kartöfluuppskeran brást og
á árunum 1845 og 1846 varö
átakanleg hungursneyö, sem
kostaöi um eina milljón manna
lifiö. Attundi hver maöur I land-
inu, karl og kona, féll úr hungri
og hor, þegar kartöflurnar
brugöust.
Meö hungrið og ánauöina vof-
andi yfir sér tóku Irar aö flýja
land i striöum straumum.
Vesturheimur gleypti þá tug-
þúsundum saman og milljónum
saman áöur en yfir lauk. Ariö
1851 töldust Ibúar Irlands alls
ekki nema rúmlega hálf sjöunda
milljón, en höföu veriö talsvert
á niundu milljón sex árum áöur.
Nær fjóröi hver Iri sópaöist burt
á örfáum árum, ýmist i gröfina
eöa til fjarlægra landa.
En blóötakan varö miklu
meiri, þvi aö þetta var ekki
nema upphafiö. Meö hverjum
áratug fækkaöi þeim, sem
Trúlega hafa engar þjóöir I
Noröurálfu oröiö aö þola jafn-
sárar þjáningar öld fram af öld
siöustu þúsund árin af völdum
erlendra yfirdrottnara og Pól-
verjar og trar. Pólland tættu
voldugir nágrannar I sundur
margsinnis og brytjuöu sitt á
hvaö eftir geöþótta sinum. tra
möröu Englendingar undir
járnhæl sinum án nokkurrar
miskunnar i sjö hundruö ár-
samfleytt.
Svo grimmir og ásælnir voru
Englendingar I skiptum sinum
viö Ira, aö þeir fengu engu eftir
haldiö nema kaþólskri trú sinni,
angurværum söngvum sinum og
sögnum og vitundinni um þaö aö
þeir væru kúguö þjóö og land
þeirra fótaskinn útlendinga.
bt. > wL./-,

0T
1a' 1
■. * ' • 1