Tíminn - 05.07.1980, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 5. júli 1980.
Mw
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jón Sigurösson. Ritstjórnarfull-
trúi: Oddur Ólafsson. Fréttastjóri: Eirfkur S. Eiriksson. Aug-
iýsingastjóri: Stelngrimur Gislason.
Ritstjórnarskrifstofur, f ramkvæmdastjórn og auglýslngar
SIBumúla 15. Slmi 86300. — Kvöldsimar blaóamanna: 86562,
86495. Eftir ki. 20.00: 86387. Verft I lausasölu kr. 250
Askriftargjald kr. 5000 á mánuði. i Blaöaprent.
Þórarinn Þórarinsson:
Erlent yfirlit
Hve lengi nýtur Pol
Pot viðurkenningar?
Átök milli Víetnama og Thailendinga
Flugleiðir
Það var rétt ráðið af flugmönnum að verða við til-
mælum Steingrims Hermannssonar samgöngu-
málaráðherra og fresta verkfalli þvi, sem þeir
höfðu boðað i dag. Eftir stendur enn sú hótun þeirra,
að efna til verkfalls næsta laugardag.
Væntanlega kemur ekki heldur til verkfalls þá.
Frá sjónarmiði leikmanna eru Flugleiðir búnar að
ganga svo langt til móts við flugmenn, að eftir er
svo litill munur á tillögum fyrirtækisins og upphaf-
legum óskum flugmanna, að það getur ekki réttlætt
verkfall. Það hlýtur að vera hægt með sæmilegum
vilja að jafna þann mun.
Það er kunnara en frá þurfi að segja, að Flugleið-
ir hafa staðið höllum fæti undanfarin misseri og
hafa þó sennilega aldrei staðið hallari fæti en nú.
Þvi valda ýmsar augljósar ástæður.
Fyrst er að nefna hina stórauknu samkeppni á
flugleiðinni milli Bandarikjanna og Vestur-Evrópu.
Þar er flugfargjöldum haldið svo lágum, að ber-
sýnilega er stefnt að þvi af stærri flugfélögunum að
losa sig við minni félögin, sem ekki hafa bolmagn til
að halda hlut sinum i slikri keppni.
í öðru lagi er að nefna hinar stórfelldu hækkanir á
oliu, sem hafa reynzt flugfélögum þungar i skauti
og aukið mjög rekstrarkostnað þeirra.
I þriðja lagi er svo það, sem sennilega vegur þó
þyngst, en það er verðbólgan hér innanlands. Hún
hefur á margvislegan hátt haft óhagstæð áhrif á
reksturinn. Þó hún hafi ekki leikið Flugleiðir eins
grátt og hraðfrystihúsin, hefur hún stórlega lamað
rekstur fyrirtækisins.
Við þetta allt kunna svo að bætast umdeildar á-
kvarðanir stjórnar fyrirtækisins og ófyrirsjáanleg
óhöpp, eins og i sambandi við DC-10 þotuna.
Stjórn Flugleiða hefur orðið að gripa til þess
vegna rekstrarörðugleika af framangreindum á-
stæðum, að segja upp allstórum hluta af starfsfólki
og fleiri uppsagnir geta verið á döfinni. Mikil hætta
er á þvi, að flugið milli Bandarikjanna og
Vestur-Evrópu leggist að mestu eða öllu niður innan
skamms tima, ef rekstrarstaðan batnar ekki.
Það mun hiklaust mega fullyrða, að þessi yrði
niðurstaðan, ef nú kæmi til verkfalls hjá Flugleið-
um, þótt ekki væri nema i einn dag. Það myndi
verða slikt vatn á myllu keppinauta þess, að þeir
gætu ekki óskað eftir öðru frekar. Fyrir þessa aðila
væri þá auðvelt að halda þvi fram, að flugáætlun
hins islenzka flugfélags væri ekki að treysta. Far-
þegar, sem hefðu ætlað að ferðast með Flugleiðum,
myndu þvi leita annað.
Það er jafnvel fullyrt, að verkfallsboðunin nú hafi
orðið til verulegs tjóns.
Forustumenn Loftleiða sýndu mikið framtak og
dugnað, þegar þeir byggðu upp flugið milli Ameriku
og Evrópu. Slikt hefði þó ekki tekizt, ef þeir hefðu
ekki notið góðrar samvinnu við flugmenn. íslenzka
flugmannastéttin hefur unnið sér gott orð á er-
lendum vettvangi og átt sinn þátt i þvi, að islenzk-
um flugfélögum hefur verið treyst. Það væri mikil
sorgarsaga, ef ágreiningur milli þeirra og stjórn-
enda Flugleiða, sem virðist nú að mestu jafnaður,
yrði til þess, að Altantshafsflug íslendinga legðist
niður og veruleg fækkun yrði sökum þess i islenzku
flugmannastéttinni.
Það er áreiðanlega krafa þjóðarinnar til beggja
aðila, að slikt komi ekki til sögu.
Þ.Þ.
Nguyen Co Thach utanrlkisráöherra Vletnam
SIÐASTLIÐINN miövikudag
birtist grein I The Times í Lon-
don eftir fréttaritara Reuters,
Bernard Melunsky, sem hann
sendi frá Phnom Penh, höfuö-
borg Kampuchea, daginn áöur.
t grein þessari segir
Melunsky, sem er kunnur mál-
um austur þar, aö jafnan hafi
veriö grunnt á þvl góöa milli
Víetnama og Kampucheana. Þó
sé efalaust, aö hinir slöarnefndu
kjósi heldur aö búa viö hernám
Vletnama en aö fá aftur yfir sig
ógnarstjórn Pols Pots og rauöu
kmerana (Khmer Rouge).
Pol Pot og fylgismenn hans
brutust til valda I Kampuchea I
april 1975 og fóru meö völd
þangaö til I janúar 1979, þegar
Vletnamar geröu innrás og náöu
mestum hluta landsins á vald
sitt. A þessum fjórum árum
rikti sllk ógnarstjórn I Kapu-
chea, aö vafasamt er, hvort
dæmi um annaö eins sé finnan-
legt. Þess vegna fögnuöu flestir
Kampuchear, sem eftir liföu,
þegar hinir fornu féndur þeirra,
Víetnamar, steyptu Pol Pot af
stóli.
En Pol Pot var ekki vinalaus.
Klnverjar veittu honum stuön-
ing, þótt þeir fordæmdu stjórn
hans. Þeir höföu not af honum
til aö veikja Vletnam. Fyrir aö-
stoö þeirra hefur rauöu kmer-
unum tekizt aö halda yfirráöum
yfir nokkru landssvæöi I
Kampuchea, þar sem erfitt er
til sóknar. Þangaö hafa Kln-
verjar sent þeim hergögn og
vistir, sem flutt hafa veriö um
Thailand.
Til þess aö hljóta ekki
óvináttu Kinverja, hafa stjórn-
arvöld Thailands haldiö áfram
aö viöurkenna stjórn Pols Pots
sem hina löglegu stjórn
Kampuchea, og haft ýmis skipti
viö hana. Thailand hefur jafn-
framt beitt sér fyrir þvi, aö önn-
ur rlki viöurkenndu áfram
stjórn Pols Pots. Meðal annars
hefur hún notiö fylgis Banda-
rikjanna, sem enn hafa ekki
sætt sig viö ósigurinn I Vietnam.
Fyrir tilverknaö Thailands,
Kina og Bandarlkjanna sam-
þykkti slöasta allsherjarþing
Sameinuöu þjóöanna aö viöur-
kenna stjórn Pols Pots áfram.
Hins vegar var ákveöiö aö
viöurkenna ekki stjórn Amins I
Uganda, enda þótt her Tanzanlu
heföi hrakið hana frá völdum og
ógnarstjórn Amins væri svipur
hjá sjón 1 samanburöi viö stjórn
Pols Pots.
VEGNA styrjaldarátakanna
milli Vietnam og rauöu kmer-
anna hefur fjöldi manna flúiö
frá Kampuchea og þá aöallega
til Thailands, og hafzt þar viö 1
flóttamannabúðum. Vegna
hernaöarins hefur uppskera
eyöilagzt eöa veriö eyöilögö I
mörgum héruöum. Þess vegna
hefur rlkt hungursástand I
Kampuchea slöustu misseri.
Sameinuöu þjóöirnar og ýmis
hjálparsamtök hafa reynt aö
koma til aöstoöar og oröiö tals-
vert ágengt. Þaö hefur þó tor-
veldað mjög starf þeirra, aö þau
hafa ekki getaö haft eðlileg
skipti viö stjórn Hengs Sanrin,
sem Vietnamar settu á laggirn-
ar I Phnom Penh, þar sem hún
er ekki hin viðurkennda stjórn
landsins, þótt hún ráöi yfir
meginhluta þess.
Síöustu tvær vikur hefur kom-
iö til nokkurra vopnaviöskipta á
landamærum Thailands og
Kampuchea milli hersveita
Thailendinga og Vietnama.
Thailendingar halda þvl fram,
aö Vletnamar hafi sótt allt aö
þvl 3-5 km inn I Thailand til aö
gera usla I flóttamannabúöum
þar. Vietnamar mótmæla hins
vegar þvl, aö þeir hafi sótt yfir
landamærin, heldur séu þeir aö-
eins aö reyna aö loka þeim til aö
reyna aö koma I veg fyrir aö
skæruliöar, sem stjórn Pols
Pots er aö þjálfa i búöum I Thai-
landi, komist inn I landið.
Erfitt er aö dæma um hvaö er
rétt I þessum sögum, en flestum
fréttaskýrendum ber þó saman
um, aö ekki sé hér um aö ræöa
upphaf aö innrás Vietnama I
Thailand, heldur átök vegna
þess ótta ^ietnama aö veriö sé
aö þjálfa skæruliöa I Thailandi.
ANDREW Nagorski. frétta-
stjóri Newsweek I Hong Kong
hefur nýlega veriö á ferö um
lönd Indo-Kina. Niöurstaöa
hans er sú, aö ætli Bandarikin
og Suöur-Asiubandalagiö (Thai-
land, Indonesia, Singapore,
Malasia og Filippseyjar) aö
fylgja raunsæisstefnu, veröi þau
aö falla frá þeim kröfum, aö
Vletnamar hverfi frá
Kampuchea og aö hlutlaus
stjórn komi til valda I Phnom
Penh, en gegn þessu er þvl heit-
ið, að stjórn Pols Pots veröi
svipt viöurkenningu.
Nagorski telur, aö Vletnamar
hvorki vilji né geti fallizt á
þetta. Þaö geti hins vegar oröiö
áfangi til aö leysa þessa deilu til
frambúöar, aö hætt veröi aö
viöurkenna stjórn Pols Pots og
tekiö veröi upp fullt stjórnmála-
samband milli Bandarlkjanna
og Vletnam. Ef til vill, geti Vlet-
namar hugsaö sér undir sllkum
kringumstæöum aö fallast á
einhverjar breytingar á stjórn-
inni I Phnom Penh. Jafnvel sé
þá ekki útilokað, aö Vletnamar
geti fallizt á einhverja þátttöku
Sinhanouk prins I henni. Heng
Sanrin kalli Sinhanouk aö vlsu
svikara og öörum illum nöfnum
en Vietnamar fari mildari orö-
um um hann.
Innan Suöaustur-Aslubanda-
lagsins (ASEAN) viröist oröiö
gæta nokkurs skoöanaágrein-
ings um þessi mál. Thailand og
Singapore eru andvig samskipt-
um viö Vletnam, en Indonesla
og Malasla vilja reyna aö bæta
sambúöina, en þessi lönd eru
fráhverfari Kína en hin fyrr-
nefndu.
Nguyen Co Thach utanrlkis-
ráöherra Vletnams var nýlega á
ferö I Indónesiu og er taliö aö
honum hafi ekki veriö tekiö illa
Veröur samkomulag um Sihanouk?
þar.