Fréttablaðið - 25.08.2007, Síða 68

Móðir mín kallaði hann í gamni
sólarlagsgluggann. Það nafn átti
hann skilið. Á vornóttum mynduðu
karmar hans umgjörð utan um
geislandi Norðrið, gullský og purp-
uradregla á firðinum, hann þjapp-
aði því saman í flöt einnar rúðu,
hæfilega stóran í sama skilningi
og listmálarar smækka hlutföll
náttúrunnar til þess að koma þeim
fyrir á léreftsdúk. Hann var segull
á eldsupptök Jónsmessunnar. Úti
fyrir stóð kirkjan hvítmáluð. Turn-
spíran lyftist upp í sólsetrin án
þess að reka þau í gegn.
Hannes Pétursson: Gluggar,
turnar (Úr hugskoti 1976)
Í kvöldfréttum Ríkisútvarpsins 27.
júlí talaði ráðherra um „miklu
meiri ferðafjölda“ ferjunnar til
Vestmannaeyja, og þykir mér það
stofnanalegt málfarsklúður. Miklu
skýrara er að segja einfaldlega
fleiri ferðir. Í svipuðu samhengi
hef ég áður séð minnst á „að auka
ferðafjölda“ í stað þess að fjölga
ferðum.
Hér í Fbl. var sagt frá því 8. ágúst
að bíll „hefði klesst á“ hús. Þetta
finnst mér ljótt, og reyndar eins
konar barnamál líkt og að „dingla
bjöllu“. Að vísu er talað um að
klessukeyra bíl, en það er ekki
sama og að „klessa á hús“. Mér kom
í hug að þarna mætti sjá skýringu á
málglöpum sumra blaðamanna, að
þeir hefðu hreinlega ekki náð þeim
málþroska að geta tileinkað sér
orðfæri fullorðins fólks.
„Það er ekki ósjaldan sem rignt
hefur á landsmenn um verslunar-
mannahelgina,“ sagði fréttamaður
Sjónvarpsins 1. ágúst – og hefur
víst meint þveröfugt, ekki áttað
sig á tvöfaldri neitun. Ekki ósjald-
an merkir auðvitað sjaldan. Því
skyldi ekki heldur sagt „hvergi
ósmeykur“ ef menn eiga við
„hvergi hræddur“.
„Flugatvik í Múlakoti“ segir í fyrir-
sögn í Mbl. 2. ágúst. Orðið atvik er
hlutlausrar merkingar: kringum-
stæður, viðburður, atriði, viðvik.
En þarna er það haft um óhapp og
hlaðið neikvæðri merkingu og
virðist öpun á e. incident, sem er
jafn órökrétt í því máli. Er ekki
óþarfi að éta vitleysu úr öðrum
tungumálum? Er gleymt orðtakið
að hlekkjast á, svo að dæmi sé
tekið?
Pistlahöfundur í Blaðinu virðist
tengja orðið ástríða við ást í
umfjöllun um hörmulegt atvik,
manndráp. Það er þó misskilning-
ur. Orðið er samsett á-stríða (ekki
ást-ríða eins og stundum heyrist í
framburði) og haft um eitthvað
sem stríðir á mann, ákafa þrá eða
löngun, sem getur stafað af allt
öðru en ást. Þannig eru samheiti
orðsins ástríða: blóðhiti, eldmóður,
hugsótt, skaphiti, ákafi, árátta,
girnd, tilhneigð.
Hér kemur „þornótt“ valhenda úr
sveitinni:
Hrossagaukur þeytir sínum
þýða þyt
þangað sem ég þreyttur sit
þegjandi á lækjarfit.
Vilji menn senda mér braghendu
eða góðfúslegar ábendingar: npn@
vortex.is
Grand Canyon tók ferðahópnum opnum örmum. Eftir
að hafa skoðað syðri hluta gilsins settum við upp
tjaldbúð á norðurbrúninni. Grand Canyon er faðir
bandarískra þjóðgarða. Stór og mikill ber hann höfuð
og herðar yfir aðra fjölskyldumeðlimi. Gilið er stærra
en orð fá lýst, um 1.500 metra djúpt og teygir sig til
allra átta líkt og kolkrabbi með alla anga úti. Úr
fjarska virka mislit jarðlög þunn sem pönnukökur.
Eftir gönguferð niður í þverhnípt gilið kemst maður
að því að svo er ekki. Lögin eru þykk, eins og skons-
urnar hennar ömmu (ef við höldum okkur við pönnu-
kökuskalann).
Stuttu eftir að við tjölduðum komust óboðnir gestir
í matinn, sem geymdur var í bílnum. Það var gat í
brauðhleifnum og nokkurra bita var saknað úr
ferskju. Þegar við héldum frá Grand Canyon kom
sökudólgurinn í ljós. Eftir um klukkutíma keyrslu
hljóp lítill íkorni undan einu sæti bílsins með tilheyr-
andi ópum og skrækjum mennskra farþega. Við opn-
uðum allar dyr og losuðum okkur við laumufarþeg-
ann (eða svo héldum við). Skömmu eftir að ég settist
aftur undir stýri fann ég eitthvað naga á mér stóru
tána; íkorninn hafði falið sig undir mælaborðinu. Það
reyndist algjörlega ómögulegt að ná dýrinu, sem
hlaut nafnið Earl, út úr bílnum. Allar okkar tilraunir
til að losna við Earl litla fóru út um þúfur. Þegar við
reyndum að lokka nagdýrið út með jarðhnetum end-
uðu þær í munninum á skunki. Minnstu munaði svo
að skunkurinn tæki sér líka bólfestu í bílnum eftir
hnetuátið. Allar frekari hugmyndir okkar reyndust
álíka snjallar og löðuðu að fleiri dýr ef eitthvað var.
Íkorninn er því líklega enn í felum einhvers staðar á
bak við mælaborðið á hraðleið þvert yfir Banda-
ríkin.
Næst lá leiðin til Bryce-þjóðgarðsins í Utah-ríki.
Bryce er sykursæta unglingsstelpan í þjóðgarðafjöl-
skyldunni. Tignarlegir steinturnar, sem kallast hood-
oos, eru á víð og dreif um þjóðgarðinn. Turnarnir
mynduðust úr jarðlögum, sem voru botn risastórs
stöðuvatns fyrir um 200 milljón árum. Þeir hafa
mýkri línur en ég hef áður séð og breytilegt magn af
járni gefur sterkt og bjart litróf frá skjannahvítu yfir
í rauðhóla-rautt. Frá Bryce héldum við í Zion-þjóð-
garðinn. Zion er stælti unglingspilturinn í fjölskyld-
unni. Ægistór sandsteinsfjöll, skarpar línur og brött
björg einkenna garðinn.
Mjög vel var staðið að þeim þjóðgörðum, sem ég
heimsótti. Þjóðgarðsvörður tekur á móti gestum við
innkomu. Náttúru-nördið fræðir gesti um gönguleið-
ir, sögu, dýraríki og svo framvegis. Allan mat, drykk
og aðrar nauðsynjar er að finna innan þjóðgarðanna.
Aldrei áður hef ég vaknað fyrir klukkan fimm til að
sjá sólarupprás í tjaldútilegu og getað pantað mér
cappuccino-bolla á ágætasta kaffihúsi til að ylja mér
um hjartaræturnar. Allt er gert til að auðvelda aðgang
að helstu náttúruperlum. Malbikaðir stígar með
hjólastólaaðgengi eru algeng sjón. Erfiðari og fáfarn-
ari gönguleiðir eru einnig í boði, sumsé eitthvað fyrir
alla.
Úr hreinni og tærri náttúrunni keyrðum við inn í
hreina og klára geðveiki, Las Vegas. Borg syndanna
er að mörgu leyti aðdáunarvert afrek mannkyns.
Drepheit eyðimörk umkringir borgina en upp úr
þurru birtast stærðar glæsihýsi umkringd gosbrunn-
um og pálmatrjám. Borgin lifir og hrærist í kringum
spilavíti. Oftast eru þau hluti af risastórum hótelum
þar sem finna má allt milli himins og jarðar, meðal
annars búðir, veitingastaði, kvikmyndahús, nætur-
klúbba og dýragarða. Öll uppsetning er á þann máta
að maður spili sem mest. Engar klukkur í augsýn,
hvað þá útgangur, og þeir sem taka þátt í húllum-
hæinu drekka frítt.
Skiljanlegt að borgin sé kennd við synd. Öll sú
hegðun sem flest samfélög líta hornauga er í háveg-
um höfð í Vegas. Spilavítin ganga allan sólarhringinn,
drykkja er mikil á almannafæri og á hverju götu-
horni rétta illa til fara Mexíkóar þér spjöld, sem við
fyrstu sýn líta út sem körfuboltaspjöldin sem ég safn-
aði í gamla daga. Í stað stráka í boltaleik eru fáklædd-
ar konur á spjöldunum og slagorð, sem hljóma eitt-
hvað á þessa leið: „To your hotel room in 20 minutes“.
Eftir rúman sólarhring í Vegas var ég búinn að fá
meira en nóg.
Frá Las Vegas er stefnan tekin norður, á mormóna-
slóðir í Utah.
Þú sendir SMS skeytið JA LAUSN LAUSNARORÐIÐ á
númerið 1900! Dæmi hvernig SMS gæti litið út ef svarið er Jón.
Þá sendir þú SMS-ið JA LAUSN JON
Dregið úr réttum svörum n.k. fimmtudag kl. 12. - 99 kr. sms-ið
Leystu krossgátuna
Í vinning eru tveir miðar
í bíó í Regnbogann,
Borgarbíó eða Smárabíó?
Lausn krossgátunnar er birt að viku liðinni á vefnum, www.this.is/krossgatur