Tíminn - 08.03.1981, Side 20

28
Sunnudagur 8. mars, 1981.
Að lána myndir
á sýningar
Ef maöur litur um öxl og hug-
leiöir þann aragrúa málverka-
sýninga sem haldnar hafa
veriö, og reynir aö meta hverjar
eru merkastar, þá veröur ein
gerðsýninga ofarlega i huga, en
það eru yfirlitssýningar á
verkum mikilsmetinna málara,
þegar góðviljaöir menn hafa
tekið ofan dýrmætar myndir
heima hjá sér, til að leyfa
almenningi að sjá þær, leyfa
myndunum að hitta systur sinar
í tvær þrjár vikur. Yfir slikum
sýningum er sérstakur blær. Oft
eiga málararnir sjálfir ekki
sinar bestu myndir, né heldur
listasöfn, eöa opinberar stofn-
anirog þá er leitað til einstakra
manna, er sinna svona beiðnum
oft eins og sjálfsögðum hlut, eða
af þegnskap, viö menningar-
rikið.
A hinn bóginn eru sjálfstæðar
sýningar á einkasöfnum fremur
sjaldgæfar hér á landi.
Peningamenn og aðrir, em
listaverkum safna, hafa það
ekki almennt til siðs, að efna til
sýninga á eigum sinum. En þó
er það lika til og má nefna
sýningu er dr. Gunnlaugur
Þóröarson hélt á myndum, er
hann átti eftir nafna sinn Gunn-
laug Scheving fyrir nokkrum
árum, og vakti þá talsverða at-
hygli, þótti listviðburður.
Grethe Harne og
Ragnar Ásgeirsson
Það kann að vera, að ekki séu
mörg stór einkasöfn til á
tslandi, og það má vera skýr-
ingin á þvi hversu fáar sýningar
eru á einkasöfnum hér. En þeir
sem best þekkja til, vita, að til
munu þó nokkur stór og merk
einkasöfn, sem aldrei hafa verið
Frá sýningunni á Kjarvaisstööum. Stóru myndirnar eru Kostungamynd eftir Guðmund frá
Miödal og mynd af hrafnaþingi eftirsama.
Nú er kátt í
höllinni....
Einkasafn Grethe og Ragnars
r
Asgeirssonar á Kjarvalsstöðum
og tókst honum á ýmsan hátt að
greiða götu þeirra, svo sem bréf
þeirra bera ljósan vott um.
Eignuðust þau hjónin gott safn
verka þeirra með timanum.
Ahugamál átti Ragnar mörg,
meðal annars safnaði hann
þjóðlegum minjum og fræðum á
ferðum sinum um landið. Hafa
veriö gefnar út þrjár bækur
sagna sem hann safnaði og
skrásetti. Ragnar var lika ágæt-
ur hagyrðingur og urðu margar
visur hans .Tandfleygar.”
Þau hjón voru búsett i Hvera-
gerði lengst af.
Alls eru 153 málverk á skrá,
eöa myndir. Elsta myndin á
sýningunni er radering eftir
Rembrandt, en þá mynd lagöi
Grethe Harne i búið, en mynd-
ina fengu þau að gjöf frá for-
eldrum hennar. En af islenskum
myndum eru tvö málverk eftir
Asgrim Jónsson elst, eða frá
1904 og 1905, en yngsta myndin á
sýningunni, þeirra er ártal
bera, er liklega frá árinu 1953.
Fyrstu myndina keypti
Ragnar i Kaupmannahöfn áriö
1920, er það rauðkritarmyndin
„Hesliviður”, en „Rauðkritar-
myndir Kjarvals” þykja frá-
bærar. Eru alls um 20 slikar
myndir á sýningunni.
Kjarval, Scheving
og Höskuldur
Meginstofn þessarar sýningar
eru verk Jóhannesar Kjarval,
Gunnlaugs Scheving og
Höskuldar Björnssonar, en auk
þess eru myndir eftir Guðmund
Einarsson frá Miðdal, Johannes
Larsen (frægur danskur málari
og grafiker, þekktur fyrir fugla-
myndir, sem meðal annars var
fenginn til að skreyta
Christjánsborgarhöll með
Jónas Guðmundsso
MYNDLIST
Grethe Harne Asgeirsson. Fædd 20/2 1895 — Dáin 12/1 1971
Ragnar Asgeirsson. Fæddurfi/11 1895 — Dáinn 1/1 1973
sýnd. Ef til vill dregur þó að þvi,
vegna þess að nú tekur steininn
úr, með sýningu á verkum, sem
voru i eigu hjónanna Grethe
Harne Ásgeirsson (f.Nielsen)
(1895—1971) og Ragnars
Asgeirssonar (1895—1973), og
eru það afkomendur þeirra
hjóna er nú eiga þessar myndir
(flestar) og halda á þeim
sýningu.
Það hafði lengi verið vitað, að
Ragnar Asgeirsson, garöyrkju-
sérfræðingur og kona hans
Grethe áttu geysiverömætt og
vandað málverkasafn. Ragnar
var mikill menningarmaður i
sinni tið og kona hans var einnig
áhugasöm um listir.
Ragnar Asgeirsson fæddist i
Kóranesi á Mýrum hinn 6.
nóvember árið 1895 og voru for-
eldrar hans þau Jensina Björg
Matthiasdóttir (1864-1928) og
Asgeir Eyþórsson, kaupmaður
(1868—1942) þar og siöar i
Reykjavik. Ragnar var þvi al-
bróðir Asgeirs heitins Asgeirs-
sonar, forseta Islands.
Kóranes á Mýrum var versl-
unarstaður rétt við þann stað
sem franska rannsóknaskipið
Pourquoi Pas? rak á land i ofsa-
veðri i septembermánuði áriö
1936.
Þar fórst hinn heimsfrægi
visindamaður dr. Charcot og
með honum 37 menn, en einn
komst af.
Kóranes var við svokallaðan
Straum, sem er þröng en góð
náttúruhöfn. 1 Kóranesi má enn
sjá grundvöll verslunarhúsa As-
geirs Eyþórssonar, en i Sturl-
ungu segir að i Kóranesi hafi
verið sáðlönd.
Þau Ásgeirog kona hans flutt-
ust til Reykjavikur með börn sin
um aldamótin. t sýningarskrá
Ein myndanna
segir m.a. þetta um æviferil
Ragnars Ásgeissonar:
13 ára i garðyrkju-
nám i Danmörku
„Arið 1909 sigldi Ragnar þá á
fjórtánda ári, til garðyrkju-
náms. Arið 1913 lauk hann fjög—
urra ára verklegu garöyrkju-
námi og fór þá til Vilvorde
Ha vebrugshöjskole. Prófi
þaðan lauk hann vorið 1915, og
varð siðan kennari við þann
skóla 1916—18. Veturinn
1915—16 var hann á Lýðháskól-
anum i Askov. Árin 1918—19
starfaði hann sem skrúðgarð-
yrkjumeistari i Kaupmanna-
höfn, og mun fyrstur íslendinga
hafa aflað sér réttinda i þeirri
grein. I febrúar 1920réðist hann
til Búnaðarfélags tslands, þar
sem hann starfaði allt til ársins
1971.
Arið 1921 kvæntist Ragnar
Grethe Harne Nielsen frá
Arósum, hinni mikilhæfustu
konu. Eignuðust þau fjögur
börn.
I Höfn komst Ragnar snemma
i kynni við listasöfn, og vaknaði
þá hjá honum sá listaáhugi, sem
entist honum alla ævi. Árið 1915
kynntist hann Jóhannesi Kjar-
Fóstra Schevings við eldunarstörf.
val, sem þá stundaði nám við
listaháskólann i Kaupmanna-
höfn og varð það upphaf langrar
vináttu.
Ritaði um listir
og listsýningar
Eftir heimkomuna ritaði
Ragnar mikið um listir og list-
sýningar og gerði mikið til að
glæða almennan áhuga fyrir
þeim. Hann átti um skeið sæti i
Menntamálaráði, og beitti hann
sér þá m.a. fyrir þvi aö islenska
rikið keypti hið kunna manna-
myndasafn Kjarvals. Einnig
ritaði Ragnar greinar um
islenska list i hið kunna breska
timarit Studio.
Vegna afskipta sinna af þess-
um málum kynntist Ragnar
mörgum áægtum listamönnum,
ma. Einari Jónssyni, Gunnlaugi
Scheving og Höskuldi Björns-
syni. Dvöldust sumir þeirra
löngum á heimili þeirra hjóna,
fuglamyndum.) Þá er mynd
eftir Grétu Björnsson á þessari
sýningu og svo raderingin eftir
Rembrandt sem áður var getið
um.
Þess er getið i sýningarskrá,
að vinátta var milli þeirra hjóna
og ýmissa listamannanna, og er
sérstaklega getið þeirra Einars
Jónssonar, Höskuldar Björns-
sonar og Jóhannesar Kjarvals.
Eru á sýningunni, auk
myndanna, allmörg bréf er
Kjarval ritaði Ragnari á ýms-
um timum. Hafa sum þeirra
verið vélrituð upp, mönnum til
hægðarauka.
Allmargar myndanna munu
þau hjón hafa þegið að gjöf, en
obbinn er keyptur. Af ártalinu
má ráða, og einnig hefur undir-
rituðum verið skýrt frá þvi, að
safnið hafi oröið til mestan part
á um það bil 30 árum, eða frá
1930—1960.
A þeim árum voru verk þess-