Tíminn - 07.06.1981, Page 23

Sunn'udagur' 7. - júnl 1981
23K
■ VickerS/ syngur af
fítonskrafti
■ Carreras/ fallegasta
röddin en lítill túlkandi
■ í marki í frístundum/
Domíno og Kevin Keegan
langt meö aöstoö grimmilegrar
auglýsingastofu i Ameriku og
leiöandi hljðmplötufyrirtækis.
Pavarotti leggur þetta ööruvisi
upp: „Kannski er ég meiri háttar
figdra i óperu heimsins, en ég vil
fá fleira fólk i óperuna. Ég triii
þvi ekki aö óperan sé fyrir fáa Ut-
valda. Ég þoli ekki þaö viöhorf.
Ég er fiís aö koma fram i sjón-
varpsþætti Johnny Carson i
Ameriku eöa auglýsa kritarkort
fyrir American Eiqiress”. Til
framdráttar óperunni eöa a.m.k.
til framdráttar Pavarotti mun
hann leika i sinni fyrstu kvik-
mynd I Hollywood i sumar, grin-
mynd sem heitir ,,Já, Giorgio”.
Margir óperu-gagnrýnendur
hafa falliö flatir fyrir ummælum
Pavarottis i blööum, en keppi-
nautar hans söngvararnir lita
öörum augum á máliö. Domingo
segir: „Pavarotti er meira nafn
en óperusöngvari. Ég leyfi mér
að segja aö ég geri fleiri og
merkilegri hluti en hann.” Að
sögn Domingos vildi blaöafulltrUi
Pavarottis etja þeim saman.
„Menn geta haldiö sitt um þetta”,
segir Domingo, „en mér finnst
slæmt að mikiö af þessari
auglýsingarherferö er honum i
hag, en ekki endilega óperunni.”
Pavarotti þénar mun minna i
Covent Garden en við
Metropolitan óperuna i New York
— þótt þaö sé öldungis nóg til að
halda svitu á Savoy hótelinu.
Hann á íbUÖ i New York og keyrir
um á Mercedes Benz en heimili
hans er I Modena á ítaliu, þar
sem hann lifir i kvennafans, meö
konu sinni, þrem dætrum, systur
og mágkonu.
Sjálfumgleði
Pavarotti segir aö hann leggi
stööugt af en þegar menn eru i
hans þyngdarflokki er erfitt aö
greina nokkra breytingu á holda-
fari. Hann lét nýverið aflýsa upp-
troöslu sinni i Parisaróperunni,
hann sagöist ætla aö einblina á
megrunina áöur en hann sýndi
sig fyrir framan myndavélar
MGM-fyrirtækisins.
Hvaö viökemur tónlist er
Pavarotti vanmenntaöastur
hinna sex miklu tenóra. Hann
treystir meira en hinir á leiftr-
andi persónu sina. Hvaö sem hon-
um er umhugaö um óperuna virö-
ist hann aöallega upptekinn af
sjálfum sér og áhrifum sinum á
fólk. Jon Vickers og Nicolai
Gedda ganga ekki Ur hlutverkum
sinum þegar arlum sleppir,
Pavarotti aftur á móti snýr sér aö
áhorfendum, réttir upp hendurn-
^ar eins og til aö koma klappliðinu
á skrið.
Gagnrýnendur lita ekki alltaf
sömu augum á Pavarotti og hann
sjálfur. Þegar hann söng Un Ballo
in Maschera eftir Verdi i Covent
Garden i janUar var verð dýrustu
sæta hækkað Ur 18 pundum i 30
pund. Viðtökurnar bentu til þess
aö fólki þætti það fá andvirði
peninganna i list. Samt sagöi
gagnrýnandi Observer aö
Pavarotti „hljómaöi eins og stór-
skorinn Utkjálkatenór meö frum-
stæöan tónlistar- og leikhUsbak-
grunn.” Honum var ekki betur
tekiö af öðrum gagnrýnendum.
Hann skýrði þessi kuldalegu við-
brögð þeirra með — frægð sinni
og vinsældum.
baö er nokkuð til i þvi. Það
viröist alltaf vera nim i heimi
óperunnar fyrir sjálfumglaöan og
opinskáan tenór, raddmikinn og
barnslega sjálfumglaöan. Enrico
Caruso var einn slikur, og einnig
hetja Pavarottis, Mario Lanza.
Eldir kynslóö meistarasöngv-
ara, Bergonzi, Gedda og Vickers,
er gjörólik. Bergonzi á einn ein-
hverja samleið meö Pavarotti —
og þaö aöeins hvaö viökemur
itölskum háthim þeirra beggja.
Þaö er hrein opinberun aö heyra
þá syngja sama hlutverk. 1 hlut-
verki Cavaradossi i Tosca eftir
Puccini er Pavarotti grófgerður
byltingarseggur, Bergonzi er fág-
aður og upphafinn listamaöur.
Bergonzi hóf feril sinn sem bari-
tónn. Að lokum fann hann aö rödd-
in hafði veriö rangt staösett.
Hann tók sér fri i þrjá mánuöi,
breytti henni og skaut svo upp
aftur sem tenórsöngvara par
exellence.
Eldri og friðsamari
menn
Eldri tenórarnir þrir láta
minna yfir sér en yngri keppi-
nautar þeirra og þeir blaðra
minna um svimandi háar tekjur
sinar, þóttþeir hafi þénaö mikið
öllu lengur en ungu mennirnir.
Carlo Bergonzi fæddist i
Vicalenzo-þorpi skammt frá
Busseto-bæ þar sem Verdi sleit
barnsskónum. Aöur var hann
ostageröarmaður, bakari og bil-
stjóri, en nii á hann litið hótel í
Busseto. Hann dvelur þar milli
þess sem hann kemur fram i
heimsborgum með konu sinni og
yngri syni sem rekur hóteliö.
Bergonzi er semsagt
fjölskyldumaöur góður sem hefur
lagt rækt við uppruna sinn. Hon-
um er kærara aö tala um matar-
gerö en um misjafna tiilkun á
Verdi.
Kanadiski tenórinn Jon Vickers
tiílkar af miklum krafti og ákafa.
Hann hefur einkum sungiö hetju-
rullur i óperum Wagners og
Verdis. Fyrir nærri tuttugu árum
sagði Vickers aö hann vildi sér-
hæfa sig I Wagner, hann vildi
syngja I tuttugu ár I viöbót, ekki
tiu. NU hefur hann sungið af
fitonsanda i mun meira en tvo
áratugi. Hann er þrjóskur og fast-
heldinn maöur — þvermóösku-
fullur eins og oft er um sjálf-
menntaö fólk. Hann býr á
Bermtuda-eyjum ásamt eigin-
konu og fimm börnum, þegar
hann syngur I New York laumast
hann i faðm fjölskyldunnar á
milli sýninga.
Hann þegir sjáldnast um þaö
sem honum mislikar — eitt af þvi
er hljómsveitarstjórinn frægi,
Georg Solti. Vickers neitar aö
vinna meö honum.
Vickers olli upphlaupi i Covent
Garden fyrir um tveimur árum
þegar hann neitaði að syngja
Tannháuser eftir Wagner, ástæð-
an — tróarleg. Vickers ofbauö
elska Tannháuser á Venus, gyöju
holdlegra ásta.
Mælir á tiu tungur
NicolaiGedda er 56 ára gamall,
aldursforseti söngvaranna miklu
og aö mörgu leyti frábrugöinn
þeim. Hann er af sænsk--
níssnesku foreldri og altalandi
þegar siöast var talið á tiu tungu-
mál. Hann syngur á þeim flestöll-
um, auk þess er hann jafn vel
heima I kantötum Bachs, söng-
liigum Poulencs og söngleikjum
Lehár. Gedda söng i vetur i
Astardrykknum I Covent Garden
óperunni viö einróma lof gagn-
rýnenda og áhorfenda.
Hann leggur lykkju á leiö sina
tilaö komast hjá umtali. Hann á
glæsilega ameriska konu, ibiíð viö
Miögarö i New York og hils I
Sviss, aðalbiistaður hans er þó á
bernskuslóðum i Sviþjóö.
Þaö er fátitt að söngvarar og
hljómsveitarstjórar tali jafn vel
um tenóra og um Nicolai Gedda.
Hann er jafnvigur á ljóöasöng
og óperusöng, og geldur aö vissu
leyti fyrir þaö hvaö hann er fjöl-
hæfur. Flestir keppinautar hans
reyna að skara fram Ur á einu
sviöi, eöa i mesta lagi tveimur
(tilaömynda i franskri og italskri
óperutónlist) en Gedda — hann
gerirof margtof vel. Hann erlika
afar mikill tUlkandi, treður ekki
uppá fólk sinni eigin persónu eins
og titt er um tenóra. Hann stUder-
ar hvert hlutverk sem hann tekur
að sér eins og kunnáttusamur
leikari.
Pavarotti er og veröur
Pavarotti, en þaö er ekki auövelt
að sjá glitta i Nicolai Gedda
handan viö ástsjUkan ein-
feldninginn i Ástardrykknum, eða
kófdrukkið skáldiö i Sögum Hoff-
manns, eöa I iburöarmikinn
sænskan kóng i Un Ballo in
Marschera.
Hann talar lika af mikilli virð-
ingu um starfsbræður sina. Hann
dáist aö yngri mönnum, Domingo
og Pavarotti, og segir aö
Bergonzi sé „hinn mikli Verdi-
söngvari i dag”. Um Alfredo
Kraus, enn einn stórsöngvara
sem er litið siöri en þessir sex
segirGedda: „Hann hefur fallega
rödd og mikinn stil.” Margir
meiri háttar stjórnendur sem
hafa unniö meö öölingnum Gedda
gætu likast til sagt hiö sama um
hann.
Gedda, Vickers, Bergonzi,
Domingo, Carreras, Pavarotti —
og Alfredo Kraus. Á meöan svo
litrikir hæfileikamenn eru i sviös-
ljósinu hafa óperuunnendur yfir
litlu aö kvarta.
endursagteh.