Fréttablaðið - 11.02.2008, Blaðsíða 12

12 11. febrúar 2008 MÁNUDAGUR
Svona erum við
fréttir og fróðleikur
Barnaníðingurinn Ágúst
Magnússon fékk reynslu-
lausn frá Litla-Hrauni fyrir
skömmu. Ágúst átti eftir
að afplána eitt ár af fimm
ára dómi sem hann hlaut
árið 2004 fyrir að níðast
gróflega á sex drengjum og
fyrir vörslu á einu mesta
magni barnakláms sem
fundist hefur hérlendis. Páll
Winkel, forstjóri Fangelsis-
málastofnunar, segir að í
auknum mæli eigi að beita
sérskilyrðum við reynslu-
lausn fanga.
Ekki er vitað hvar Ágúst mun búa
að lokinni afplánun en ákveðið
hefur verið að kynferðisafbrota-
menn, sem brotið hafa af sér gegn
börnum, verði ekki framar vistað-
ir á fangaheimilinu Vernd. Páll
segir þá skilmála sem settir hafa
verið fyrir reynslulausn kynferð-
isbrotamanna, meðal annarra,
gera fangelsismálayfirvöldum
kleift að hafa viðamikið eftirlit
með þeim í allt að fimm ár eftir
veitingu reynslulausnar. Afpláni
brotamenn hins vegar alla refs-
ingu hafi fangelsisyfirvöld ekki
heimildir til slíks eftir lits og brota-
maður því laus allra mála. Rök
með veitingu reynslulausnar eru
því í mörgum tilvikum sterk.
Páll segist þó ekki geta tjáð sig
um málefni einstakra fanga og þar
með ekki um hvaða skilmálar hafi
verið settir fyrir reynslulausn
Ágústs.
Fórnarlömbin voru fleiri
Í byrjun síðasta árs skapaðist
mikil umræða um mál Ágústs.
Hann var þá að afplána dóm sinn á
áfangaheimilinu Vernd en þar
hafði hann tölvur og nettengingu.
Í gegnum netið reyndi hann að
hitta þrettán ára stúlku í kynferð-
islegum tilgangi.
Stúlkan var tálbeita fréttaskýr-
ingaþáttarins Kompáss og í viðtali
við þáttastjórnenda viðurkenndi
Ágúst að hafa misnotað fleiri börn
en þau sex sem hann hafði verið
dæmdur fyrir, eða eins og hann
sagði sjálfur: „Fórnarlömb hljóta
náttúrlega alltaf að vera kannski
fleiri hjá einstaklingum, það
kemur ekki allt upp.“ Spurður hve
mörg þau væru svaraði hann: „Það
er kannski enginn rosa fjöldi en
það er samt alveg hvað, kannski í
kringum fimm, sex, sjö, átta ein-
staklingar í viðbót sem þarna voru
við þetta sem höfðu verið, sem var
kært í sko.“
Reynslulausn tryggir lengra eftirlit
Þeir sem eru kunnugir Ágústi telja
að af honum stafi enn hætta. Páll
segist ekki tjá sig um það en ítrek-
ar að þau skilyrði sem Ágúst hafi
fengið fyrir reynslulausninni séu
til mun lengri tíma en eftirstöðvar
refsingar og því sé hægt að fylgj-
ast með honum lengur en ef hann
hefði afplánað allan dóminn.
Páll vísar til laga um fullnustu
refsinga, spurður um þau úrræði
sem hægt er að nota í tilfelli
Ágústs, en skilyrði sem hægt er að
setja fyrir reynslulausn eru til
dæmis:
1. Að aðili sé háður umsjón og
eftirliti fangelsismálastofnunar
eða annars aðila sem hún tilnefn-
ir.
2. Að aðili neyti ekki áfengis eða
ávana- og fíkniefna.
3. Að aðili hlíti fyrirmælum
umsjónaraðila um dvalarstað,
menntun, vinnu, umgengni við
aðra menn og iðkun tómstunda-
starfa.
4. Að aðili sæti sérstakri með-
ferð innan eða utan stofnunar.
Tveggja ára eftirlit
Fangelsismálastofnun getur fellt
skilyrði niður að nokkru leyti eða
öllu ef aðstæður breytast. Þá er
einnig heimilt að krefjast þess að
fólk á reynslulausn gangist undir
öndunarsýni eða blóð- og þvag-
rannsókn en heimildir Frétta-
blaðsins herma að meðal þeirra
skilyrða sem Ágústi sé gert að
hlíta er að honum verður óheimilt
að neyta áfengis í þau tvö ár sem
skilyrði reynslulausnarinnar ná
til, hann þurfi að tilkynna sig
reglulega til eftirlitsaðila og megi
ekki fara á svæði þar sem börn
stunda tómstundir, en þess ber að
geta að Ágúst starfaði á árum
áður í kristilegu ungmennasam-
tökunum KFUM.
„Við munum beita sérskilyrð-
um fyrir reynslulausn í auknum
mæli og með markvissum hætti,“
segir Páll.
Mál Ágústs Magnússonar er eitt
umfangsmesta barnaklámsmál
sem komið hefur upp hérlendis.
Ágúst beitti unga drengi brögðum
með það eitt að markmiði að
stunda með þeim kynferðis legar
athafnir, hafa við þá kynmök
og taka af þeim klámfengnar
kvikmyndir. Hann notaði Netið
til að ná til drengjanna og vílaði
ekki fyrir sér að ljúga bæði um
nafn og aldur. Hann var fundinn
sekur um að hafa á yfirvegaðan
hátt og með blekkingum tælt og
misnotað drengina kynferðislega.
Fórnarlömbin áttu það sameigin-
legt að standa illa félagslega áður
en til kynna þeirra við Ágúst kom.
Misnotkunin olli drengjunum
sálrænu tjóni sem hafði alvarlegar
afleiðingar fyrir þroska þeirra og
sjálfsmynd.
TÆLDI TIL SÍN BÖRN
Á YFIRVEGAÐAN HÁTT
Reynslulausn verður markvissari
PÁLL WINKEL Getur ekki tjáð sig um skilmála reynslulausnar einstakra fanga, en
meðal skilyrða sem hægt er að setja er að aðili sé háður umsjón og eftirliti.
„Það gengur yfirleitt betur að vinna
með mönnum sem hafa brotið af sér
gagnvart barni eða börnum innan
fjölskyldunnar,“ segir Björn Harðarson
sálfræðingur, sem meðal annars hefur
unnið með mönnum með barnagirnd,
um möguleika svokallaðra barnaníð-
inga á betrun.
„Auðvitað er glæpurinn jafn alvar-
legur en þeir sem ítrekað hafa brotið
af sér gagnvart ókunnum börnum
eru mun erfiðari viðfangs en þeir fyrr-
nefndu. Sumir sérfræðingar flokka þá
sem eins konar rándýr og ganga marg-
ir svo langt að halda því fram að þeir
séu ólæknandi,“
bætir hann við.
Björn segir
afar mikilvægt
að slíkir menn
séu í stöðugri
meðferðarvinnu
og gæti þess vel
að umgangast
ekki börn.
Hann bendir á að ekki sé algengt
að menn sem dæmdir hafi verið fyrir
kynferðisbrot gegn börnum hljóti
aftur fangelsisdóm fyrir slík brot. Það
þurfi þó ekki að segja alla söguna.
Verið geti að þeir sýni meiri aðgát eftir
fangelsisdóm auk þess sem sönnunar-
byrðin í málum sem þessum sé afar
erfið.
„Þó að menn geti ekki brotið af sér
gegn börnum á meðan þeir eru lok-
aðir í fangelsi þá ljúka þeir einhvern
tímann afplánun. Ég tel að það sé
mun betra að veita þessum mönnum
reynslulausn með ströngum skilmál-
um og hafa eftirlit og vinnu með þeim
við raunverulegar aðstæður heldur en
að láta þá sitja allan tímann inni og
hleypa þeim svo út að því loknu án
nokkurs eftirlits.“
Möguleikar barnaníðinga á betrun
BJÖRN HARÐARSON
FRÉTTASKÝRING
KAREN D. KJARTANSDÓTTIR
karen@frettabladid.is
John McCain virðist nú nokkuð öruggur um
að verða forsetaefni Repúblikanaflokksins í
Bandaríkjunum þegar kosið verður í haust.
Helsti mótframbjóðandi hans, Mitt Romney,
hefur hætt við framboð sitt og nánast engar
líkur þykja á því að Mike Huckabee geti
skákað honum.
Á hann möguleika?
Fáir efast nú um að McCain verði forsetaefni
Repúblikanaflokksins. Meiri óvissa er um
það hvort hann eigi möguleika á að sigra í
kosningunum í nóvember, þegar hann þarf
að etja kappi við Hillary Clinton eða Barack
Obama, eða jafnvel við þau bæði ef annað
verður varaforsetaefni hins. Þar skiptir máli
hvort honum tekst að afla sér stuðnings
hægri kjarnans í Repúblikanaflokknum, sem
hingað til hefur haft lítið álit á málflutn-
ingi hans. Einnig gæti hann grætt á því ef
Obama og Clinton taka upp á því að slást
heiftarlega í fjölmiðlum næstu mánuðina.
Hvað hefur hann gert?
McCain orðinn 71 árs gamall og hefur mikla
reynslu á þinginu í Washington. Hann hefur
verið öldungadeildarþingmaður fyrir
Arizona síðan 1987, eða í meira en tvo
áratugi, en hafði áður verið fulltrúa-
deildarþingmaður fyrir sama ríki árin
1983-87. Hann sóttist eftir því að verða
forsetaefni Repúblikanaflokksins
árið 2000, en
mátti sín einskis
gegn George W.
Bush. Á yngri
árum var McCain
flugmaður í hernum.
Hann var stríðsfangi í Víetnam í nærri sex
ár, 1967-73, eftir að flugvél hans var skotin
niður og mátti þá þola heiftarlegar pyntingar.
Hvað vill hann?
Hann hefur frá upphafi stutt stríðsrekstur
Bandaríkjanna í Írak, en hefur gagnrýnt
meðferð á föngum Bandaríkjahers. Hann
er andvígur því að í stjórnarskrá Banda-
ríkjanna verði ákvæði sem bannar
samkynhneigðum að ganga í hjóna-
band, en vill á hinn bóginn
skilgreina hjónaband sem
samband karls og konu.
Hann er á móti
fóstureyðing-
um, nema í
undantekn-
ingartilvikum.
FBL-GREINING: JOHN MCCAIN, LÍKLEGASTI FRAMBJÓÐANDI REPÚBLIKANA TIL FORSETA BANDARÍKJANNA
Kominn í forsetaslaginn á áttræðisaldri
TASKI swingo XP
TASKI swingo 3500 B
TASKI swingo 1250 B
TASKI swingo 750 B
Engin útborgun, engin fjárbinding,
aðeins mánaðarlegar greiðslur.
TASKI Swingo 1250 B
Leitið nánari upplýsinga hjá sölumönnum og ráðgjöfum RV
TASKI swingo gólfþvottavélar
Einfaldar í notkun - liprar og
leika í höndunum á þér
Bjarnþór Þorláksson,
bílstjóri hjá RV
RV
U
N
IQ
U
E
02
08
01
Rekstrarvörur
- vinna með þér
Réttarhálsi 2 • 110 Reykjavík
Sími: 520 6666 • Fax: 520 6665
sala@rv.is • www.rv.is
Gólfþvottavélar
á rekstrarleigu
M
ill
jó
ni
r k
ró
na
50
.4
69
47
.6
24
41
.4
84
36
.2
50
2004 2005 2006 2007
> Velta í bíla- og smásöluverslun, samkvæmt virðisauka-
skattskýrslum, í janúar og febrúar hvers árs.
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
Virðisaukaskattur á bókum er breyti-
legur eftir því hvort um er að ræða
hefðbundna bók eða hljóðbók.
Þá er skatturinn
mismunandi á
landakortum
eftir því hvort
þau eru gormuð,
innbundin eða í
hefðbundnu broti.
Helgi Hjörvar
alþingismaður vill
að skatturinn sé
samræmdur við
sjö prósentin.
Hvers vegna er mismunandi
skattur?
Það er mismunandi skattur á þessu
núna aðallega vegna þess að menn
hafa ekki tekið inn nýja tækni í bóka-
útgáfu, bæði á vefbókum og síðan á
rafrænum bókum sem munu koma
inn miklu sterkar á næstu árum.
Mun ríkið ekki tapa á þessari
skattalækkun?
Tekjutap ríkissjóðs á að vera óveru-
legt miðað við núverandi ástand
enda hefur þessi tækni ennþá
rutt sér takmarkað til rúms. En
ríkis sjóður verður af skatttekjum í
framtíðinni. Þetta breytir því ekki að
það er eðlilegt að skattleggja bækur
framtíðarinnar eins og við skatt-
leggjum bækur dagsins í dag.
SPURT & SVARAÐ
VIRÐISAUKASKATTUR Á BÓKUM
Bækur fram-
tíðarinnar
HELGI HJÖRVAR
ÞINGMAÐUR