Fréttablaðið - 07.04.2008, Síða 16

Fréttablaðið - 07.04.2008, Síða 16
16 7. apríl 2008 MÁNUDAGUR UMRÆÐAN Skipulagsmál Það er fagnaðarefni að núverandi stjórnvöld, bæði borgarstjórn og ríkisstjórn, vilji festa Reykjavíkurflugvöll í sessi. Nauðsynlegt er að eyða þeirri skipu- lagslegu óvissu sem hefur ríkt og losa þá starfsemi sem er við völlinn úr þeirri spennitreyju sem hún hefur verið í til þessa. Áætl- anir yfirvalda um að hefja loks byggingu samgöngumiðstöðvar er skref í þessa átt og sérstaklega ánægjulegt. Flugvöllur í Vatnsmýrinni er samgöngumiðstöð þjóðarinnar, sem tryggir þjóðinni gott og öruggt aðgengi að höfuðborginni þar sem er að finna þungamiðju stjórnsýslu, viðskipta og heil- brigðisþjónustu. Allt of lengi hefur hávær minnihluti (sbr. nýlegar skoðanakannanir) haft sig í frammi og talað um að flugvöll- urinn og starfsemi sem honum tengist eigi að víkja fyrir öðru mikilvægara, að þeirra mati. Vatnsmýrin er sögð svo dýrmæt sem bygg- ingarland að „þjóð- hagsleg hagkvæmni“ kalli á að þarna rísi íbúðabyggð. Þegar menn setja upp slík reikningsdæmi og fá út „þjóðhagslega hag- kvæmni“, leyfi ég mér að stórefast um þær fjölmörgu forsendur sem liggja til grund- vallar slíkum útreikn- ingum. Það vakti t.a.m. óskipta athygli að allar verðlaunatillögur í samkeppni um framtíðarskipulag í Vatnsmýri nýverið, gerðu ráð fyrir lágreistri byggð, keimlíkri þeirri sem fyrir er í miðborginni. Er slíkt í samræmi við forsendur sem heyrst hafa um tuttugu þús- und manna byggð? Meira en mannvirki Reykjavíkurflugvöllur er annað og meira en þarft mannvirki í höf- uðborginni. Á Reykjavíkurflug- velli starfa ekki færri en um 500 manns við störf sem tengjast beint þeirri flugstarfsemi sem þar fer fram; farþegaflugi, kennsluflugi, sjúkraflugi og útsýnis- og leiguflugi. Fjölmörg fyrirtæki hafa fjárfest verulega í aðstöðu á vellinum, ekki hvað síst á allra síð- ustu árum, enda hefur staðsetn- ingin verulegt gildi fyrir rekstur- inn. Þetta á sérstaklega við þegar litið er til þess hagræðis í tíma og kostnaði fyrir sveitarfélög, stofn- anir og fyrirtæki sem ferðast til og frá borginni. Þetta hefur verið staðfest m.a. með síaukinni umferð um flugvöllinn á síðustu árum. Flugvöllurinn í Vatnsmýrinni er afar vel staðsettur með tilliti til veðurfars og atvinnuflugmenn þekkja vel hversu mikilvægt hlut- verk vallarins er sem varaflug- völlur. Í því sambandi styðja Reykjavíkur- og Keflavíkurflug- völlur hvor annan sérlega vel, en standa mjög höllum fæti einir og sér. Þetta hefur verið staðfest oft í vetur, þegar reynt hefur á vara- flugvöll í slæmum veðrum – hvort sem er fyrir innanlandsflug eða millilandaflug. Væru ekki tveir nothæfir flugvellir á suðvestur- horni landsins, þýddi það skert öryggi og verulegan aukinn kostn- að flugrekendur. Þá liggur fyrir að með tilliti til almannavarna, er ekki boðlegt að hafa einungis einn flugvöll þar sem mikill meirihluti landsmanna býr. Fleiri flugvelli Það væri þjóðráð að bæta við flug- velli í nágrenni borgarinnar OG halda Reykjavíkurflugvelli. Það liggur fyrir vilji til að búa til flug- braut í nágrenni Reykjavíkur til að nota í æfinga- og kennsluflugi. Slíkt er þarfaþing og um leið ætti að gera þá braut þannig úr garði að hún gæti nýst t.d. sem vara- braut í útsynningi fyrir innan- landsflugið. Öryggisnefnd FÍA hefur ítrekað bent á nauðsyn þess að hafa til reiðu braut á suðvestur- horninu sem liggur suðvestur/ norðaustur og ekki hvað síst þar sem samsvarandi braut hefur verið lokað í Keflavík! Það er eðli- leg krafa flugmanna að slík braut sé til reiðu á svæðinu – öryggisins vegna. Slík braut kæmi þá í stað sambærilegrar brautar á Reykja- víkurflugvelli og losaði þá um leið byggingarland í Vatnsmýrinni. Á undanförnum vikum og mán- uðum hefur mikið verið spáð og spekúlerað um mögulegan flutn- ing Reykjavíkurflugvallar. Per- sónulega tel ég að það að ætla sér að færa starfsemi Reykjavíkur- flugvallar upp á Hólmsheiði eða til Keflavíkur yrði mikil afturför; óásættanlegt fyrir fyrirtækin á vellinum og illgerlegt. En það vantar veðurfarsupplýsingar og fleiri gögn til að taka upplýsta afstöðu um önnur möguleg flug- vallarstæði. Ekki síst í ljósi þess, eigum við að virða tilveru Reykja- víkurflugvallar og þau fyrirtæki og það fólk sem þar starfar, með því að tala ekki um að völlurinn sé það ómerkilegur að hann skuli víkja. Þvert á móti eigum við að hlúa að flugvellinum og virða atvinnustarfsemina sem þar er. Hún er ekki síður mikilvæg en arkitektúr og kaffihúsamenning í miðborginni. Höfundur er flugmaður og formaður Félags íslenskra atvinnuflugmanna (FÍA). Flugvöllur og fólk JÓHANNES BJARNI GUÐMUNDSSON ... tel ég að það að ætla sér að færa starfsemi Reykjavíkur- flugvallar upp á Hólmsheiði eða til Keflavíkur yrði mikil afturför; óásættanlegt fyrir fyr- irtækin á vellinum og illgerlegt. UMRÆÐAN Mannréttindi Helgi Áss Grétarsson, sérfræð-ingur í auðlindarétti, hefur hér í blaðinu fjallað um þá niðurstöðu Mannréttindanefndar Sameinuðu þjóðanna að kvótakerfið feli í sér brot á mannréttindum. Helgi er all- vel heima um gang þessara mála og ætla mætti að þar sé kominn mað- urinn sem sagt getur þjóðinni sögu kvótakerfisins og þá væntanlega hvort núverandi staða þess sé í samræmi við vilja þjóðarinnar. Reyndar virðist hann ekki átta sig til fulls á því sem mestu skiptir þegar aðgengi manna að takmörk- uðum gæðum eru settar skorður, sem er jafnræði og sanngirni. Hann er í sérkennilegri vörn fyrir núver- andi ástand, sem hann þó öðrum þræði virðist telja að skapast hafi fyrir klúður. Hann hirðir lítt um hvernig kvótakerfið hefur snert þá sem grundvallað hafa atvinnu og búsetu á aðgengi að fiskimiðum út af ströndum Íslands. Festast í kenningum Fræðimönnum hættir nokkuð til að festast í kenningum og gengur jafn- vel erfiðlega að halda þeim í tengsl- um við veruleikann. Verra er þó þegar fræðimaður kemst í þann skilgreiningarvanda að hann sverji af þjóðinni auðlindir hennar, nema að vísvitandi sé verið að rugla menn í ríminu. Í einni af greinum sínum segir Helgi, að þegar viður- kenning á 200 mílna lögsögunni var í höfn 1976 hafi það ekki innsiglað eignarrétt þjóðarinnar á umræddu hafsvæði og segir: „Með því öðlað- ist íslenska ríkið ekki eignarrétt yfir hafsvæðinu heldur fullveldis- rétt.“ Þá vitnar hann í ónefnda fræðimenn um að ákvæði laga um sameign þjóðarinnar á auðlindum sjávar séu marklaus og segir: „Lög hafa því ekki fært íslensku þjóðinni eða íslenska ríkinu eignar- rétt yfir Íslandsmiðum, nytjastofnum eða kvót- um.“ Þrætubókarstagl fræðimanna snýst hér um fullveldisrétt og eignarrétt og svo þjóð og ríki. Ekki verður séð hverju sá munur skiptir varðandi þær vald- heimildir sem hér um ræðir. Á síð- ustu öld fékk íslenska þjóðin viður- kenningu sem fullvalda ríki. Í því lýðræðisskipulagi sem þá komst á fer þjóðin með öll völd hins sjálf- stæða ríkis. Þau tæki sem hún á og notar eru forseti, Alþingi, ríkis- stjórn og dómstólar. Þjóðin er hús- bóndinn og framantaldar stofnanir eru með beinum hætti skipaðar af henni sjálfri eða lögskipuðum full- trúum hennar og lúta lögum sem Alþingi setur fyrir hennar hönd. Þá hafa Íslendingar undirgengist ýmsa sáttmála sem til heilla þykja horfa í samfélagi þjóðanna. Ríkis- valdið er því í hendi þjóðarinnar en ekki öfugt og þess vegna hefur þjóðin óskorað nýtingarvald yfir efnahagslögsögunni. Skiptir þá engu hvort menn tala um eignar- rétt eða fullveldisrétt, eða Ísland, Íslendinga, íslensku þjóðina, eða íslenska ríkið. Í hugum Íslendinga er merkingin sú sama. Efnahags- lögsagan er á valdi íslensku þjóðar- innar og nýting hennar á að lúta hennar vilja. Íslenskur aðall Það voru ekki íslenskir sægreifar sem börðust í þorskastríðinu og báru af því herkostnaðinn. Það var ekki íslenskur útgerðaraðall sem fékk alþjóðaviðurkenn- ingu á að hann einn hefði veiðirétt í hafinu umhverfis Ísland þegar sá sigur var í höfn, og þótt svo væri og skrif Helga ættu við rök að styðjast, hvernig gæti þá íslenskur löggjafi tekið sér það hlutverk að skipta þeim gæðum sem þar er að finna? Nei, höfum það sem rétt er og satt. Kjörnir fulltrúar þjóðarinnar hafa misfarið með umboð sitt og vald og brugðist henni með því að fá fáum hags- munaaðilum þessar gríðarlegu auð- lindir til afnota. Þessir aðilar hafa einnig fengið ólögmæta heimild frá Alþingi til að framselja hana eins og um einkaeign væri að ræða. Fyrsta kynslóð íslensks aðals er veruleiki. Skrif Helga eru allskýr frásögn af því hvernig þetta var fram- kvæmt. Ályktanir hans eru hins- vegar óásættanlegar því niðurstað- an blasir við, er veruleiki án allra tilfinninga. Hún er brot á þeim grundvallarrétti manna að nýta náttúruauðlind sér til lífsviðurvær- is, sem hefur verið og á að vera grundvöllur búsetu á ströndum Íslands. Þá hefur yfirlýstur tilgang- ur stjórnunar fiskveiða, sem var hagkvæmni, verndun fiskistofna, og traustari byggð, farið lönd og leið. Sjávarbyggðirnar hafa hrunið. Fiskistofnarnir sömuleiðis og skuldir útgerðar í áður óþekktum himinhæðum. Fræðimenn sem reyna að réttlæta slíka stjórnar- hætti og slíka niðurstöðu eru á villi- götum og eiga ekki að leiða umræðu um þjóðfélagsmál. Höfundur er fyrrverandi sjómaður og bóndi. Virðum mannréttindi ÁMUNDI LOFTSSON 1958 – 200850 ÁRA 1958 – 200850 ÁRA Óhefðbundnir samningar við verklegar framkvæmdir Morgunverðarfundur um samningskaup og „partnering” Í tilefni af 50 ára afmæli VSÓ ráðgjafar býður fyrirtækið til morgun- verðarfundar þriðjudaginn 8. apríl kl. 8:30-10:00 í Háteigi A á Grand Hótel, Reykjavík. Undanfarin ár hafa nýjar aðferðir verið reyndar til að leysa flókin verkefni í samstarfi verktaka og verkkaupa. Á fundinum verður fjallað um tvær þeirra, samningskaup og partnering. Danska verkfræðifyrirtækið NIRAS hefur tekið þátt í fjölda verkefna þar sem partnering aðferðin hefur verið reynd með misgóðum árangri. Fjallað verður um reynslu NIRAS af þessari aðferð og lærdóma sem draga má af henni. Meðal annars kom NIRAS að nýbyggingu danska ríkisútvarpsins, Danmarks Radio. Eignarhaldsfélagið Portus hf. vinnur nú að byggingu Tónlistar- og ráðstefnuhúss við Reykjavíkurhöfn, verkefni sem fyrirtækið hreppti að undangengnu samningskaupaútboði á vegum ríkisins og Reykjavíkurborgar. Félagið fjármagnar, hannar, byggir og rekur mannvirkið og alla starfsemi í húsinu næstu áratugi. Gerð verður grein fyrir samningskaupaaðferðinni og reynslu félagsins af henni allt frá útboði til dagsins í dag. Dagskrá: Partnering – hvað þarf til að aðferðin heppnist? Anders Kirk Christoffersen verkfræðingur. Samningskaup – lærdómur af byggingu Tónlistar- og ráðstefnuhúss í Reykjavík, Helgi S. Gunnarsson, verkfræðingur og framkvæmdastjóri Eignarhaldsfélagsins Portus hf. Umræður, spurningar og svör. Fundarstjóri: Grímur M. Jónasson, framkvæmdastjóri VSÓ ráðgjafar. Fundurinn er ætlaður fjárfestum, verktökum, verkkaupum, ráðgjöfum, opinberum aðilum og öðrum þeim sem standa að stórum og flóknum byggingaframkvæmdum. Aðgangur er í boði VSÓ. Vinsamlegast tilkynnið þátttöku fyrir 7. apríl nk. til: bergny@vso.is UMRÆÐAN Slysaforvarnir Á síðari árum hefur slysum sem tengjast hestum og reiðmennsku fjölgað. Nú er sá árstími þegar flestir ríða út og á sama tíma fjölgar einnig slysum á hestamönnum; sérstaklega þeim sem óvanir eru. Alls kyns hópferðir tíðkast hjá hestamannafélögum á vorin og í byrjun sumars og þá er gestum gjarnan boðið með. Í þeim tilfellum er afar mikilvægt að hestamenn velji hesta við hæfi og getu gesta sinna og setji aldrei of viljugan hest undir óvanan knapa; jafnvel þótt gesturinn telji sig vanan og þykist vita betur. Oftar en ekki er sú „reynsla“ bundin við sveitastörf í bernsku og á ekkert skylt við nútímahestamennsku. Best er að byrja með þægan hest og breyta síðan yfir í annan vilj- ugri, þegar ljóst er að gesturinn veldur honum. Hesturinn er flóttadýr og bregst við áreiti með því að hlaupa. Mörg alvarleg slys í hesta- mennsku má rekja til þess að knap- inn hefur ekki vald yfir hestinum og kann ekki að bregðast við óvæntum atvikum í umhverfinu. Notkun reiðhjálma hefur farið vaxandi undanfarin ár og heyrir nánast til undantekninga ef hesta- menn ríða út án hjálms Það er aftur á móti áhyggjuefni að svo virðist sem hinn almenni hestamaður sé mun ábyrgari í þeim efnum en þeir sem hafa hestamennskuna að atvinnu. Það skýtur svolítið skökku við þar sem ætla má að tamningamenn, og aðrir sem þjálfa hesta, séu í mikilli hættu af að detta af baki. Þekktir hestamenn eru átrúnaðargoð og fyrirmyndir barna og unglinga sem eru að byrja í hestamennsk- unni og því mikill ábyrgðarhluti að sýna gott fordæmi í þessu skemmtilega sporti – hvort sem um er að ræða endurskinsmerkja- eða hjálmanotkun – því eftir höfð- inu dansa limirnir. Höfundur er forvarnafulltrúi hjá VÍS. Eftir höfðinu dansa limirnir RAGNHEIÐUR DAVÍÐS- DÓTTIR

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.