Tíminn - 10.12.1981, Blaðsíða 4

'4
„Við erum
komin út i
kaupskap
á jólum,
sem eru
hreinar
öfgar”
Ég minnist þess aö veöriö var
fagurt, sólskin og bliöa og kirkjan
fagurlega skreytt blómum og
ljósum.
Pétur var mættur hálftima
fyrir athöfnina, ásamt bróöur sin-
um, sem var svaramaöur hans.
Siöan komu boösgestirnir og siö-
ast átti ég aö koma ásamt fööur
minum, sem var minn svaramaö-
ur og leiddi mig inn kirkjugólfiö.
Og þvi gleymi ég aldrei aö þegar
orgelleikurinn hófst og viö geng-
um inn kirkjuna, þá stóöu allir
upp. Kirkjan var full af fólki, þvi
sóknarbörn Péturs höföu fjöl-
mennt til kirkjunnar. — Athöfnin
sjálf er okkur náttúrlega ógleym-
anleg. — Tengdafaöir minn var
þeirrar geröar aö geta gert allar
sinar kirkjuathafnir aö stórhátiö-
um og öllum viöstöddum eftir-
minnilegar. Þaö eru margir á Ak-
ureyri, sem enn þann dag i dag
minnast þessarar athafnar.”
— Hér bætir Pétur viö: ,,Þaö
verö ég aö segja aö þaö er alveg
ómetanlegt fyrir mig aö hafa
eignast mina konu og mitt heimili
þvi þá er þaö, sem ég fer aö snúa
mér aö þessum verkefnum sem
kirkjuna varöa, þegar ég fann
þig, elskan min”, segir Pétur og
brosir bliölega til konu sinnar.
Sólveig brosir mót manni sinum
um leiö og hún svarar: ,,Já, þetta
hefur gengiö mjög vel hjá okkur.”
— Þiö eigiö börn, ekki satt?
„Jú, viö eigum 4 börn. Elstur er
Pétur, sem er nú aö vinna aö sinni
doktorsritgerö i Lundi i Sviþjóö.
Hann er þjóöfélagsfræöingur, en
hans sérnám er á kirkjulegu sviöi
og ritgerö hans mun fjalla um
trúarhreyfingar og breytingar i
þjóöfélaginu okkar I 50 ár þ.e.a.s.
frá 1890 til 1940. Svo eigum viö
þrjár dætur, Guörúnu, Kristinu
og Sólveigu. Tvær þeirra eru bú-
settar hér i Reykjavik, en Kristin
er nýflutt noröur á Akureyri”.
Varð fyrir sterkum áhrif-
um i Bandaríkjunum hvað
varðar æskulýðsstarfsemi
— Pétur, nú hefur þaö orö
giarnan fariö af þér aö þú hafir i
raun byggt upp nýtt, ferskt og op-
ið æskulýösstarf á vegum kirkj-
unnar fyrir noröan. Hvaöan hafö-
ir þú þinar hugmyndir þegar þú
hófst þetta uppbyggingarstarf
sem ungur prestur?
„Þegar ég var i náminu vestra,
og kynnti mér kirkjustarfið þar,
þá varö ég mjög heillaöur af
æskulýösstarfinu sem þar fór
fram. Starfiö var bundiö viö
kirkjuna. 1 flestum kirkjum eru
salir þar sem æskufólkiö gat
komiö saman. t hverri einustu
kirkju sem ég kom i, þar var hóp-
ur æskufólks, að visu ekki stór, en
afar starfsamur og dugmikill
hópur sem presturinn á hverjum
staö rækti mjög vel. Ég hugsaöi
mér þá strax, aö ég heföi hug á aö
koma upp slikri starfsemi, ef ég
einhvern tima yröi prestur. Þetta
var mér þvi efst i huga þegar ég
hóf prestsstörf min á Akureyri.
Fyrsti hópurinn sem ég fermdi,
voriö 1947 var svo uppistaöan i
þessum félagsskap, þegar ég fór
af staö meö þetta veturinn á eftir.
Viö stofnuðum félag og aö sjálf-
sögðu þurfti aö sinna þessu starfi
óskaplega mikið. Ég var með
þeim á hverjum einasta fundi og
meö þeim i þvi aö undirbúa fund-
ina. Ég fékk ungan mann, sem
var árinu eldri en hin ungmennin
til þess aö taka aö sér formennsku
i félaginu. Sá ungi maöur, er
reyndar nú i dag, formaöur sókn-
arnefndar á Akureyri og heitir
hann Gunnlaugur Kristinsson.
Nú, ég var þarna meö þennan
hóp annaöhvert sunnudagskvöld,
eöa var þaö ekki svo”, spyr Pétur
konu sina og hún hlær viö um leiö
og hún segir: „Mér finnst nú aö
■ „Þegar ég fann þig, elskan min.”
■ „Heyröu góöi, hvaö ert þú aö gera?”
þaö hafi veriö á hverju kvöldi.”
Pétur fræöir blaöamann áfram
um æskulýðsstarfiö og segir:
„Svo stofnaöi ég róöraklúbb og
viö höföum allt aö 10 sveitir sem
kepptu. Mörg kvöldin voru þær aö
æfingum eöa aö keppa úti á Poll-
inum á Akureyri. Svo uröu þeir
Islandsmeistarar. Ég lagöi mig
mjög fram I þessu starfi og þjálf-
aöi þá i róörinum og bjó þá undir
landskeppni sem þeir launuöu
meö þvi aö koma heim meö sigur-
inn.
Þaö er gaman aö geta þess hér,
að ein fyrsta uppörvandi hönd
sem mér var rétt frá hendi ferm-
ingarbarnanna, var aö þaö beiö
min, áöur en einn fundurinn byrj-
aði, einn ungur drengur frammi i
anddyrinu og rétti mér bók og
spuröi hvort hann mætti lesa upp
úr þessari bók á fundinum. Ég leit
á bókina, og þaö voru þá ræöur
Kaj Munks. Þetta var séra Jón
Bjarman, núverandi fangaprest-
ur.
Hann átti lika sinn þátt i þvi aö
allur þessi hópur hittist 25 árum
eftir ferminguna. Þá kom hópur-
inn I flugvél noröur og hélt sam-
sæti, þar sem ég var boðinn.
Þetta var 1972 og hópurinn færöi
mér þá aö gjöf ákaflega fallegt
gullúr, meö Akureyrarkirkju
grafinni i, sem mér þykir einkar
vænt um. Viö séra Birgir höfum
mikiö starfaö saman aö þessum
málum s.l. 20 ár.
önnur æskulýösfélög voru
stofnuö á öörum stööum fyrir
norðan i kjölfar þess aö félagiö
var stofnaö á Akureyri. Félög
voru stofnuð á Grenjaöarstaö,
Siglufiröi, Sauöárkróki og viöar
og þvi fengum viö áhuga á þvi aö
stofna Æskulýössamband Hóla-
stiftis og þá sérstaklega til þess
að reisa sumarbúöirnar, sem siö-
ar risu við Vestmannsvatn I Aöal-
dal, sem er afskaplega fagur
staöur. Það vorum viö séra Sig-
uröur Guömundsson nýkjörinn
vigslubiskup, sem i sameiningu
fundum þennan staö, sem er al-
veg tilvalinn sumardvalarstaöur.
Bændur voru ákaflega fúsir til
þess aö veita okkur liö og láta
okkur fá land og svo byrjuöum
viö, reyndar meö tvær hendur
tómar, aö byggja þetta. En þaö er
einhvernveginn þannig að þegar
eitthvaö er komiö af staö sem hef-
ur áhuga fólksins meö sér, þá er
ekkert aö þvi aö spyrja, þá koma
peningarnir enda varö sú raunin
á hjá okkur, þvi viö fengum pen-
inga til framkvæmdanna bæöi frá
kirkjunni, einstaklingum og bæj-
arfélögum.
Ég lit þannig á, að starf þaö
sem farið hefur fram á vegum
kirkjunnar viö Vestmannsvatn sé
einna allra árangursrikasta og
blómlegasta starfið sem viö höf-
um hrint i framkvæmd þarna
fyrir noröan. Þaö sem sumardvöl
barnanna skilur eftir, ekki aðeins
þaö aö vera úti I sveit, heldur
einnig að vera i þessum kristilega
anda, er að minu mati ómetanlegt
veganesti.”
Börnin f jögur á sitt
hvoru árinu
— Sólveig, mig langar til þess
aö spyrja þig hvort það hafi ekki
veriö erfitt fyrir þig aö sjá svo
mikiö á bak manni þinum á þess-
um árum, þegar hann helgaöi sig
uppbyggingu æskulýösstarfsem-
innar?
„Sjálfsagt hefur mér stundum
fundist heldur mikill timi fara i
þetta hjá honum. En þetta var nú
bæöi starf hans og áhugamál, og
hann lagöi sig allan fram. Ég var
sjálf svo önnum kafin, haföi fjög-
ur ung börn sitt á hvoru árinu, til
aö annast um og erilsamt heimili.
Annars var heimiliö og starf Pét-
urs afar samofiö. Skrifstofa em-
bættisins var á heimilinu, hann
vann mikiö aö prestverkum sin-
um heima, fundarhöld og allskon-
ar undirbúningsstörf fóru þar
fram o.s.frv. og þótt hann heföi
sérstakan viötalstima var leitaö
til hans meira og minna allan
daginn, þannig aö þú sérö aö ég
hef bæöi beint og óbeint tekiö þátt
I starfinu meö honum.
Auðvitaö var þetta oft erfitt,
ekki neita ég þvi, og mikiö álag á
heimiliö oft og tiöum, en þannig
var lika starfsvettvangur hans
mikill heima. Þegar ég hugsa til
baka, finnst mér þetta hafa geng-
iö alveg ótrúlega vel, — já bara
alveg ljómandi vel.”
— Pétur tekurupp þráöinn, þar
sem Sólveig hverfur frá og segir:
„Það var nú minn styrkur, aö Sól-
veig stóö ákaflega vel i þvi aö
annast börnin. Það varö ég svo
margoft var viö og það létti nátt-
úrlega á. En óneitanlega var
þetta mikiö álag á heimiliö eins
og það var fyrstu árin okkar fyrir
noröan.
Nú, eins og Sólveig sagöi, þá
var skrifstofan min á heimilinu
og auðvitaö þurfti hún oft að
svara fyrir mig. Prestskonan er I
rauninni aöstoöarprestur, þvi hún
vinnur svo mikiö af störfum
prestsins og aöstoöar hann á allan
mögulegan hátt. Þá hefur Sólveig
einnig tekiö virkan þátt i guös-
þjónustunni meö mér, hún hefur
komiö meö mér I guösþjónustuna,
fylgt mér i heimboð, veislur og
viöar, og tekiö þátt i starfinu meö
mér. Ég veit aö söfnuöurinn kann
ákaflega vel aö meta þetta og satt
að segja, þá finnst mér ég vera
nokkuð einn, þegar svo vill til aö
hún, einhverra hluta vegna,
kemst ekki meö”.
Stóö fyrir útgáfu Æsku-
lýösblaösins strax á fyrsta
árinu
— Þú réöst fljótlega i blaöaút-
gáfu fyrir noröan Pétur, er þaö
ekki rétt?
„Það var strax fyrsta haustið
mitt, þá dreif ég i þvi aö gefa út
Æskulýösblað, sem hefur sjálf-
sagt mikiö veriö vegna blaöaá-
huga mins. Ég haföi það þannig
að ég safnaöi efninu, fékk ungl-
: m
inga til aö skrifa og kollega, fór i
prentsmiöjuna og sat yfir prent-
aranum á meöan hann var aö
raöa blaöinu niöur. Blaöiö var svo
tilbúiö fyrir helgina og þegar
sunnudagaskólanum var lokiö á
sunnudögunum, þá kallaöi ég i
börnin og sagöi þeim aö nú væri
blaöiö komið út og ég þyrfti að
leita aðstoðar þeirra til aö selja
blaðiö. Börnin rööuðu sér svo I
göturnar og seldu blaöiö og skil-
uöu mér svo peningunum um
kvöldiö og á mánudagsmorgnum
fór ég og borgaöi blaöiö. Börnin
voru svo dugleg og svo mikill liös-
auki af þeim, aö þetta gekk allt á-
gætlega. Mér er þaö einnig minn-
isstætt hve eldri börnin voru dug-
leg i sunnudagaskólanum aö aö-
stoöa mig viö aö gæta þeirra
yngri á meðan sunnudagaskólinn
stóö. Ég gat veriö meö stóran
sunnudagaskóla og veriö eini full-
oröni maöurinn, meö þvi aö fá
eldri börnin til þess aö gæta
bekkjanna i kirkjunni og i staö
þess aö setja ofan i viö þau sem
eitthvaö voru óþekk, þá verölaun-
aöi ég þau sem sátu stillt og
prúö.”
— Sólveig rifjar upp heimsókn
sina i kirkjuna, þegar sunnudaga-
skólinn stóö og segir: „Mér er þaö
afar minnisstætt þegar ég sat eitt
skiptiö uppi á lofti og fleiri hundr-
uö börn sátu á bekkjunum niöri i
sunnudagaskólanum. Þau voru
náttúrlega svo litil aöþegar Pétur
sagöi: „nú skulum viö biöja”, þá
beygöu þau litlu kollana sina,
þannig aö mér virtust öll sætin
vera tóm. Það var skemmtileg
reynsla aö sitja þarna uppi, horfa
yfir kirkjuna sem ég vissi aö var
full af börnum, en virtist tóm, og
enn frekar vegna þess að ekki
heyrðist hljóö frá börnunum.”
Pétur kosinn vígslubiskup
og í kirkjuráð
— Hvenær er það svo sem þú
verður kirkjuráösmaður?
„Áriö 1969 varö ég vigslubisk-
up. Arið eftir var ég kosinn i
kirkjuráð. Ég hef setið á kirkju-
þingum og veriö i kirkjuráði æ
siöan. 1 gegn um þau störf fékk ég
aö kynnast þeim málum sem nú
hafa komið i minn hlut að fjalla
um, svo þaö var mér mikilvæg og
dýrmæt reynsla, aö ekki sé nú tal-
að um aö fá aö kynnast starfi for-
vera mins i embættinu og sjá
hvernig hann tók á málunum, en
þaö gaf mér einmitt margar leið-
beiningar.”
— í hvaöa ljósi sérö þú kirkj-
una á íslandi i dag?
„Kirkjan er afar þýöingarmikil
fyrir allt okkar þjóölif. 1 persónu-
legri baráttu hvers og eins gegnir
hún þýöingarmiklu hlutverki og
þegar hátið ber aö höndum, þá er
leitaö til kirkjunnar og hún helgar
hátiöina.
Staöa kirkjunnar i gegnum ald-
irnar sýnir það, hve kirkjan hefur
veriö þýðingarmikil stofnun fyrir
þetta þjóöfélag. Auðvitað sjáum
viö agnúa á kirkjunni og við sjá-
um hvar kirkjunni hefur mistek-
ist, en kirkjan er af öðrum þræði
mannleg stofnun, hvaö hlýtur
náttúrlega að endurspeglast.
Þrátt fyrir þaö er hún eins og
ljósastikan sem á aö halda á ljós-
inu, svo lýsi öllum sem eru i hús-
inu, eins og stendur i Fjallræö-
unni.
Mér er þaö alltaf ljósara, eftir
þvi sem lengra liöur, hve starf
prestsins er nauðsynlegt. Þrátt
fyrir mikilvægi prestsstarfsins,
þá verðum viö aö gera okkur
glögga grein fyrir þvi aö kirkjan
■ „Þetta hefur gengiö mjög vel hjá okkur”, segir biskupsfrúin, Sólveig Asgeirsdóttir, þegar hún rifjar
upp sambúö þeirra hjóna.