Fréttablaðið - 23.04.2008, Blaðsíða 2

MARKAÐURINN 23. APRÍL 2008 MIÐVIKUDAGUR2
F R É T T I R
Ingimar Karl Helgason
skrifar
„Ég tel líkur á því að skert geta til að skortselja
hlutabréfamarkaðinn hafi í raun óbeint valdið því
að markaðurinn féll um fjörutíu prósent á nokkrum
mánuðum,“ segir Alfreð Hauksson, sjóðsstjóri hjá
Almenna lífeyrissjóðnum.
Fyrir Alþingi liggur frumvarp fjármálaráðherra
þar sem gert er ráð fyrir því að lífeyrissjóðir geti
lánað allt að fjórðung eigna sinna. Það gerir að
verkum að þeir sem fá verðbréf að láni geta selt
þau áfram, vænst þess að þau lækki í verði, keypt
þau aftur og hagnast á mismuninum, með öðrum
orðum, skortselt bréfin. Fram hefur komið að
Kauphöllin á frumkvæði að lagasetningunni.
„Þetta mun ekki endilega skerða ávöxtun lífeyris-
sjóðanna heldur til lengri tíma frekar auka ávöxt-
un,“ segir Alfreð. Undir það tekur Þórður Friðjóns-
son, forstjóri Kauphallarinnar, sem segir að jafnvel
þótt sjóðirnir nýttu ekki nema hluta þeirra heimilda
sem frumvarpið gerir ráð fyrir myndu þeir hagnast
um hundruð milljóna króna af því að lána verðbréf.
„Engin ástæða er fyrir íslenska lífeyrisþega að fara
á mis við þá fjármuni.“
Ögmundur Jónasson, formaður BSRB, hefur sagt
að með þessu móti sé mönnum veitt heimild til
að græða á því að rýra mikilvægar eignir lands-
manna í lífeyrissjóðunum. Gylfi Arnbjörnsson,
framkvæmdastjóri Alþýðusambandsins, undrast að
sjóðunum skuli veitt heimild til að lána eignir ann-
arra.
„Ögmundur má ekki draga þá ályktun að hér sé
um slæman kost að ræða fyrir lífeyrissjóði. Þetta
getur aukið skilvirkni, jafnað sveiflur á mörkuðum
og haldið aftur af árásum erlendra spákaupmanna,“
segir Alfreð Hauksson. Hann telur að hefðu inn-
lendir fjárfestar skortselt hlutabréfamarkaðinn í
hæfilegu magni væri ekki víst að erlendir aðilar
hefðu talið þann kost jafn vænlegan, því lífeyris-
sjóðirnir hefðu eflaust lánað bréfin sín til innlendra
aðila í takmörkuðu magni. „Þannig hefðu þeir haldið
aftur af óraunhæfum hækkunum og innlendir fjár-
festar hagnast,“ segir Alfreð og bætir því við að líf-
eyrissjóðirnir hefðu að auki fengið þóknun fyrir að
lána bréf sín, og jafnframt jafnað sveiflur á mark-
aði. „Efnahagslífinu er ekki hollt að hafa hlutabréf
yfirverðlögð.“
Þórður Friðjónsson segir að samræming við er-
lenda markaði sé nauðsynleg. „Enda hefur Kaup-
höllin talið það forsendu aukinnar þátttöku erlendra
aðila á íslenskum verðbréfamarkaði.“ Það sé brýnt
hagsmunamál fjármálamarkaðarins hér að virkur
lánamarkaður myndist með verðbréf. „Kauphöllin
hefur síður en svo verið ein um þá skoðun,“ segir
Þórður Friðjónsson.
Skortsala hefði komið í
veg fyrir hrun á markaði
Sjóðsstjóri lífeyrissjóðs telur að skortsala með eignir líf-
eyrissjóða verði þeim til góða. Forstjóri Kauphallarinnar
segir sjóðina geta hagnast um hundruð milljóna króna.
Vanskil einstaklinga og fyrir-
tækja við fjármálafyrirtæki
höfðu um síðustu áramót ekki
verið minni frá árslokum 2000,
samkvæmt samantekt Fjármála-
eftirlitsins. Ragnar Hafliðason,
aðstoðarforstjóri FME, segir
þessa niðurstöðu ekki koma sér-
staklega á óvart. Um síðustu ára-
mót hafi fátt bent til þess að að-
stæður væru þannig að vanskil
væru að aukast.
Í tölum Fjármálaeftirlitsins er
miðað við vanskil fólks og fyr-
irtækja, innlendra og erlendra,
við fjármála-
fyrirtæki sem
hafa staðið
lengur en einn
mánuð. Upplýs-
ingarnar geyma
ekki tölur fyrir
dótturfélög.
Útlán hafa
aukist mikið hin síðari ár, að-
allega vegna lána til erlendra
aðila og íbúðalána fjármálafyrir-
tækja. Samkvæmt upplýsingum
Markaðarins er hættan á vanskil-
um erlendra aðila almennt minni
en innlendra. Eins eru íbúðalán
frekar trygg útlán. Það er því
eðlilegt, þrátt fyrir stóraukin
útlán, að vanskilahlutfall sé lágt.
FME bendir á að útlánaauking
á undanförnum misserum kunni
að koma fram í auknum vanskil-
um síðar. Því mun eftirlitið fylgj-
ast vel með þróun vanskila á
þessu ári og fær
tölur úr banka-
kerfinu ársfjórð-
ungslega. Búast
má við van-
skilatölum fyrir
fyrsta ársfjórð-
ung í mai næst-
komandi. - bg
Vanskil í lágmarki
Útlán aukast en vanskil ekki minni síðan 2000.
Þ R Ó U N V A N S K I L A
Vanskil sem hlutfall af útlánum
2007 2006
Í heild 0,4% 0,5%
fyrirtæki 0,3% 0,5%
Einstaklingar 0,7% 0,8%
G E N G I S Þ R Ó U N
Vika Frá ára mót um
Atorka -0,7% -25,4%
Bakkavör -2,9% -27,2%
Exista 2,6% -39,1%
FL Group -3,4% -54,8%
Glitnir -1,8% -23,9%
Eimskipafélagið -5,2% -33,7%
Icelandair -1,0% -13,2%
Kaupþing 1,8% -4,5%
Landsbankinn 4,4% -12,4%
Marel -0,9% -12,1%
SPRON -4,9% -42,8%
Straumur -1,1% -19,0%
Teymi -9,3% -32,5%
Össur 0,0% -7,6%
Miðað við gengi í Kauphöll á mánudag
Níu gjaldþrot yfir fimmtíu milljónum króna sem
auglýst hafa verið í Lögbirtingarblaðinu í þessum
mánuði nema alls tæpum 1,2 milljörðum króna. Af
þessari upphæð hefur rétt rúmur fimmtungur feng-
ist upp í kröfur og kröfuhafar þar af leiðandi tapað
rúmum 902 milljónum króna.
Þó svo að nokkuð mörg stærri gjaldþrotamál hafi
raðast inn í Lögbirtingablaðið í þessum mánuði eru
þau ekki öll frá sama tíma. Þannig virðist tiltölu-
lega nýlega hafa verið lokið að fullu skiptum í fjór-
um málum sem Brynjar Níelsson lögmaður sá um,
en þau nema samtals tæpum 374 milljónum króna
og eru frá árunum 1998 til 2003. Umfangsmest í
þeim hópi er 150 milljóna króna gjaldþrot Borgar-
kaupa, en í þessum
málum fékkst ekk-
ert upp í kröfur.
Eftir standa stærri
gjaldþrot fyrir-
tækja upp á tæpar
774 milljónir króna
frá miðju ári 2006
til ársloka 2007. Þar
fékkst langmest upp
í kröfur í stærsta
gjaldþrotinu, en veð
voru til fyrir veð-
kröfum upp á tæpar
226 milljónir í þrota-
búi TX dreifingar
hf. frá því 2006. Þar námu heildarkröfur tæpum
397 milljónum króna. Næststærst nýrri málanna er
137 milljóna króna gjaldþrot Hítarness frá því á síð-
asta ári. Næst kemur gjaldþrot Sliturs ehf, sem áður
hét Merking skiltagerð, upp á rúmar 112 milljón-
ir, þá Austurpóls frá því í fyrra upp á rúmar níutíu
milljónir, og svo Stúdío Bílar þar sem kröfur námu
rúmum 35 milljónum króna, en það félag var tekið
til gjaldþrotaskipta síðasta haust. - óká
Stór gjaldþrot fyrirferðarmikil
Rúmur fimmtungur hefur fengist upp í 1,2 milljarða króna gjaldþrot.
BLAÐ NÚMER EITT Lögbirtinga-
blaðið kom fyrst út fyrir rétt rúmum
hundrað árum, 2. janúar 1908.
„Það verður að koma í
ljós hvernig gengur að
fjármagna hlutinn en
hann mun að líkindum
þynnast verulega út,“
segir Finnbogi Bald-
vinsson, forstjóri Ice-
landic Group.
Finnbogi á sjálfur
rétt rúman fimmtungs
hlut í félaginu í gegnum
félag sitt FAB í Þýska-
landi. Aðalfundur Ice-
landic samþykkti á
dögunum að taka víkj-
andi lán upp á 41 millj-
ón evra, eða sem nemur
hátt í fimm milljarða
íslenskra króna. Það
er álíka mikið og markaðsvirði
félagsins í Kauphöllinni nú um
stundir, en aðalfundurinn sam-
þykkti að afskrá félagið. Vextirn-
ir af láninu eru 23 pró-
sent og segir Finnbogi
að félaginu bjóðist ekki
betri kjör. Láninu má
breyta í hlutafé.
Landsbankinn sér
um lánið, en eigendur
bankans eiga nokkra
hagsmuni í Icelandic,
með beinum eignarhlut
bankans, hlut Lands-
bankans í Lúxemborg,
fjárfestingarfélag-
ins Grettis, Eimskipa-
félagsins og Straums.
Samtals eiga aðilar
tengdir Björgólfsfeðg-
um ríflega helmings-
hlut í Icelandic Group.
Finnbogi segir ljóst að vextirn-
ir af láninu komi ekki til greiðslu.
„Ég reikna með því að þeim verði
breytt í hlutafé.“ - ikh
Hluturinn í Icelandic
þynnist líklega mikið
„Hluti af störfum hópsins er að
fylgjast með fréttum í fjölmiðl-
um og kanna hvort birting frétta
sé með réttum hætti,“ segir Páll
Harðarson, aðstoðarforstjóri
Kauphallarinnar.
Þar vísar hann til þriggja
manna eftirlitsnefndar sem bæði
hefur með höndum eftirlit með
upplýsingum frá fyrirtækjum
auk viðskiptaeftirlits. Nefndin
tók formlega til starfa um ára-
mót.
„Það er orðinn meiri aðskilnað-
ur eftirlits og þjónustu hjá kaup-
höllinni en áður. Við töldum það
skilvirkt að setja á eftirlitsnefnd
með þessar skyldur,“ segir Páll.
Hann segir að nefndin fylg-
ist meðal annars með því hvort
upplýsingar birtist samkvæmt
lögum og reglum. „Skráðum fé-
lögum er skylt að birta upplýs-
ingar á hinu evrópska efnahags-
svæði, samtímis í helstu miðlum.
Það kynnu að koma upp tilvik þar
sem fyrirtæki birti upplýsingar í
staðbundnum miðlum,“ segir Páll
og bendir á að kauphöllin bjóði
upp á fréttaþjónustu, þar sem
fréttum sé dreift til kauphallar-
innar og víða um heim. - ikh
Aukið eftirlit með
upplýsingum félaga
Gulleign Seðlabanka Íslands
jókst um tæplega hálfan millj-
arð króna í síðasta mánuði, vegna
verðhækkana. Gullforðinn hefur
aukist að verðmæti um 1,3 millj-
arða króna frá áramótum.
Gjaldeyrisforði Seðlabankans
nam 220 milljörðum króna í lok
síðasta mánaðar og jókst hann
um rúmlega 37 milljarða í mars.
Það skýrist af hækkun á verði er-
lendra verðbréfa seðlabankans.
Erlendir seðlar og innistæður
Seðlabankans jukust um tæplega
3,3 milljarða króna í mars.
Davíð Oddsson sagði á dögun-
um að tvöfalda mætti gjaldeyris-
forða Seðlabankans. - ikh
Gullforðinn vex
F I M M S T Æ R S T U Ú R L Ö G -
B I R T I N G A B L A Ð I N U Í A P R Í L
Tekið til skipta Fyrirtæki Kröfur alls kr.
26.7.2006 TX dreifing hf. 396.968.352
30.12.2002 Borgarkaup ehf. 161.148.132
20.12.2007 Hítarnes ehf. 137.905.001
8.12.2006 Slitur ehf.* 112.189.541
11.12.2007 Austurpóll ehf. 90.477.295
* áður Merking skiltagerð ehf. Heimild: Lögbirtingablaðið
„Þetta þarf ekki að koma á óvart,
ef við horfum til niðurskurðarins
í þorskaflanum og þess hversu
seint loðnan kom,“ segir Friðrik
J. Arngrímsson, framkvæmda-
stjóri Landssambands íslenskra
útvegsmanna.
Aflaverðmæti íslenskra skipa
dróst saman um ríflega átján
prósent í janúar, miðað við sama
mánuð í fyrra, samkvæmt tölum
Hagstofunnar. Verðmætið í jan-
úar í ár nam 4,7 milljörðum
króna samanborið við 5,8 millj-
arða í fyrra.
Verðmæti þorskaflans eins og
sér dróst saman um 25 prósent.
Einnig dróst uppsjávaraflinn
saman um ríflega átján prósent
og segir Hagstofan að þar muni
mestu um loðnuna.
Verðmæti afla sem seldur er í
beinni sölu útgerða til vinnslu var
1,8 milljarðar króna. Verðmæti
afla sem keyptur er á markaði til
vinnslu innanlands nam 1,0 millj-
arði. Aflaverðmæti sjófrysting-
ar var rúmur milljarður og verð-
mæti afla sem fluttur er óunninn
úr landi nam 758 milljónum. - ikh
Aflaverðmæti minnkar verulega
MINNA FYRIR AFLANN Verðmæti
sjávaraflans dróst verulega saman í
janúar miðað við sama mánuð í fyrra.
Framkvæmdastjóri LÍÚ segir þetta ekki
koma á óvart.
VERÐBRÉFASALAR VIÐ STÖRF Sjóðsstjóri Almenna lífeyris-
sjóðsins segir að skert geta til skortsölu hafi óbeint valdi hruni
markaðarins hér. Heimild lífeyrissjóða til að lána eignir sínar jafni
sveiflur á markaði. MARKAÐURINN/PJETUR
FINNBOGI BALDVINS-
SON Forstjóri Icelandic
Group reiknar með að
fimmtungs hlutur sinn
í fyrirtækinu þynnist
verulega vegna víkjandi
láns sem félagið tekur.