Fréttablaðið - 06.08.2008, Blaðsíða 12

12 6. ágúst 2008 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson og Óli Kr. Ármannsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Ef eitthvað er að marka það sem stendur í frönskum
blöðum þessa stundina og þenur
sig jafnvel yfir forsíður þeirra,
álíta hægri menn nú, rúmu ári
eftir kosningasigurinn, að þeir
hafi unnið endanlegan sigur í því
hugmyndafræðilega stríði sem
vinstri menn og hægri hafa háð
linnulaust í marga áratugi, nú
séu hin svokölluðu „hægri gildi“
orðin einráð í þjóðfélaginu og
verði aldrei til eilífðar nóns
snúið aftur frá því. Þeir sem
hafa fylgst með þróun mála í
landinu að undanförnu hafa að
vísu ekki greint mikil merki um
neina stórstyrjöld, enda er erfitt
að ímynda sér nokkurt hug-
myndafræðilegt stríð sem
franski sósíalistaflokkurinn gæti
hugsanlega unnið, eins og nú er
komið fyrir honum. En hægri
menn tala eigi að síður digur-
barkalega, og hafa þeir til marks
um sigurinn, að þeir hafa getað
komið sínum lagafrumvörpum
um „umbætur“ í gegn án þess að
verða fyrir nokkurri teljandi
mótspyrnu, hvorki innan þings
né utan. Eins og forsætisráð-
herrann sagði hafa Frakkar nú
skipt um „stefnu, menningu,
gildi og stjórn“.
Þessi „hægri gildi“, sem nú
eru sögð hafa sigrað, eru með
ýmsu móti og í stundlegum
orðræðum er hvert þeirra oft
sett upp í andstæðu við eitthvert
„vinstri gildi“, sem svo er kallað
og valið eitthvert nafn, sem
hentar í þessu samhengi, það er
„einstaklingshyggja“ á móti
„samvinnu“, „skylda“ á móti
„réttindum“, „ábyrgð“ á móti
„refsingaleysi“, „vinnusemi“ á
móti „forsjárhyggju“ og við
þetta bætist svo að sjálfsögðu
„lágmarksþjónusta“ á móti
„verkföllum“, enda lýsti forset-
inn ástandinu eftir „sigurinn“
glaðhlakkalega með orðunum:
„Þegar verkfall er nú í Frakk-
landi, tekur enginn eftir því.“
Til að fá skýrari mynd af því
sem felst í þessum sigri „hægri
gilda“ er kannske rétt að sleppa
orðunum og líta þess í stað á
gerðirnar, stjórnarstefnuna og
framkvæmd hennar eins og hún
bitnar á almenningi. Hún er í
rauninni ekki flókin og felst
fyrst og fremst í því að skera
niður og „einkavæða“ að sem
mestu leyti þegar því verður við
komið allt sem hægt er að kalla
„félagslega þjónustu“ og slíkt,
og taka svo í leiðinni af almenn-
ingi öll þau réttindi sem hann
hefur áunnið sér með langri
baráttu. Eitt af því sem hefur
verið til umræðu um skeið eru
breytingar af þessu tagi í
heilbrigðisþjónustunni, sjúkra-
hús eru sameinuð í óskapleg
bákn og farið er að reka þau eins
og gróðafyrirtæki, hvort sem
þau eru einkavædd að öllu leyti
eða ekki, og það hefur þá ekki
síst í för með sér að lítil sjúkra-
hús sem ekki eru talin nógu
arðvænleg eru umsvifalaust lögð
niður. Einn þáttur í þessari
þróun hefur mjög verið í
sviðsljósinu, og það er fækkun
fæðingarheimila: stjórnunar-
fræðingar rýna í tölur, og ef þeir
sjá að tala fæðinga á einhverjum
stað er fyrir neðan ákveðið
lágmark er viðkomandi fæðingar-
heimili lokað, þó svo að kannske
séu hundrað kílómetrar eða svo í
næstu fæðingardeild.
Ef það er nú rétt að „hægri
gildin“ hafi borið sigur úr
býtum, getur almenningur
vitanlega engu breytt um þessa
þróun, og síst af öllu dugir að
vera með einhver mótmæli, því
enginn tekur eftir því, eins og
forsetinn sagði. En hins vegar er
ekki nema eðlilegt að almenning-
ur reyni að laga sig eftir þessu
nýja ástandi, og þess sjást nú
ýmis merki.
Dæmi um slíka aðlögun var
nýlega að fá í smábæ að nafni
Sainte-Colombe-sur-Seine í
Búrgund austur, sem telur
rúmlega þúsund íbúa. Fæðingar-
heimili þar í sveitinni, þar sem
um 230 börn litu dagsins ljós á
ári, var lokað frá og með 1. júlí.
Því var borið við að barnalæknir
og fæðingalæknir á þessum stað
væru að hætta störfum og engir
hefðu fundist til að taka við
störfum þeirra. Íbúar staðarins
sögðust hafa fundið þrjá lækna
sem væru reiðubúnir til að koma
og töldu að þetta væri ekki
annað en átylla, allt hefði verið
ákveðið fyrirfram. En hvað um
það, eftir lokunina var eins og
hálfs tíma akstur í næsta
fæðingarheimili.
Þá brást bæjarstjórinn í
Sainte-Colombe-sur-Seine
snarlega við, eins og skyldan
bauð honum, og hann gaf út
tilskipun sem lagði blátt bann
við öllum barnsgetnaði á
bæjarlandinu, jafnframt var
barnshafandi konum gert skylt
að hafa yfirgefið staðinn fyrir 1.
júlí. Til að árétta þetta setti hann
upp skilti, í stíl venjulegra
umferðarskilta, með mynd af
barnshafandi konu liggjandi í
prófíl og áletruninni „Varúð.
Læknaauðn.“ Bæjarstjóri í
nálægum bæ fór að dæmi hans
og bætti því við að héðan í frá
fengju öll ung pör ókeypis
smokka á kostnað bæjarfélags-
ins.
Er þetta ekki gott merki um
það hvernig þjóðfélagið er að
breytast eftir sigur hinna hægri
gilda?
Hin hægri gildi
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG | Stjórnmál
Ráðherra hefur tekið afstöðu
UMRÆÐAN
Svandís Svavarsdóttir skrifar um um-
sögn um nektardansstaði
Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hefur þegar lagt þung lóð á vogarskálarn-
ar í baráttunni gegn kynbundnu ofbeldi og
þar með virt rannsóknir og reynslu á sviðinu.
Í fyrri umsögn sinni um Goldfinger lagðist
hann gegn leyfisveitingu, en nú hefur hann
verið þvingaður til að breyta afstöðu sinni til
málsins. Umsögnin heimilar nú nektardans á
staðnum en áður hafði lögreglustjóri sent neikvæða
umsögn sem honum var gert að breyta eftir áfrýjun
lögmanns Goldfinger.
Það er sárt að horfa upp á slíkar þvinganir og
vakna spurningar um hvaða hagsmunir séu í húfi og
hverra, auk þess sem hlutverk og gildi embættis
lögreglustjórans virðist vera óljóst. Ljóst er að
dómsmálaráðherra hefur tekið afstöðu með þeim
sem slíkan rekstur stunda en ekki með samþykktum
samningum gegn mansali og þeim rannsóknarniður-
stöðum sem fyrir liggja um vændi og mansal.
Árum saman hafa sérfræðingar bent á ótvíræð
tengsl milli vændis, nektardans, kláms og mansals.
Samtök um kvennaathvarfið, Stígamót,
Alþjóðahúsið, lögreglan og fleiri hafa
jafnframt staðfest að mansal þrífst hér á
landi og rannsóknir sýnt fram á að vændi
viðgengst á nektardansstöðum. Þrátt fyrir
þetta var umsögn lögreglustjóra höfuð-
borgarsvæðisins talin of huglæg sam-
kvæmt dómsmálaráðuneytinu.
Ísland hefur eins og kunnugt er undirrit-
að alþjóðasamninga gegn mansali, þar á
meðal samning Sameinuðu þjóðanna
kenndan við Palermo og samning Evrópu-
ráðsins um aðgerðir gegn mansali. Þegar
heim er komið skortir greinilega pólitískan vilja til
að fara eftir samningunum.
Baráttan gegn rekstri nektardansstaða er hluti af
baráttunni gegn hlutgervingu kvenna, gegn
kynbundnu ofbeldi og fyrir jafnrétti kynjanna. Telji
yfirvöld ekki unnt að komið sé í veg fyrir rekstur
sem sannanlega hagnast á að misnota eymd kvenna
er nauðsynlegt að endurskoða lögin og tryggja að
það sé unnt. Baráttan gegn vændi og mansali snýst
um pólitískan vilja en sá vilji er greinilega ekki
fyrir hendi í dómsmálaráðuneytinu. Hverra
hagsmuna er verið að gæta?
Höfundur er borgarfulltrúi.
SVANDÍS
SVAVARSDÓTTIR.
Af veislum
Barnauppeldi getur vafist fyrir mörgum,
enda engin einhlít regla til um það; í
það minnsta síðan Dr. Spock var og hét.
Ágúst Borgþór Sverrisson rithöfundur
er einn þeirra sem blogga um hávær
börn á kaffihúsum. Allir þekkja þessa
stöðu: börnin hlaupa um öskrandi,
foreldrarnir taka ekki eftir þeim nema
kannski til að dást að þessum litlu
elskum. Aðrir gestir gnísta tönnum.
Ágúst segir í færslu sinni frá
slíku hvimleiðu tilfelli, en um
leið frá veislum sem hann
fer reglulega í: „Fullorðið
fólk getur ekki lengur haldið
samkvæmi án þess að
börnin séu aðalnúmerið og
setji upp heimskulegar
leiksýningar fyrir
fullorðna fólkið löngu eftir miðnætti.“
Já, hver kannast ekki við þetta? Það
er spurning hvort Ágústi verður boðið í
margar fleiri veislur eftir þetta.
Þjóðráð
Sveitarfélögin kvarta sáran þessa
dagana og vilja fá hlutdeild í fjármagns-
tekjuskatti. Stór hluti íbúa greiði engan
tekjuskatt og því ekkert til sveitarfélag-
anna.
Kristján Möller, ráðherra sveitarstjórn-
armála, er nú búinn að finna lausn á
þessum vanda. Hann vill að sveitarfé-
lögin auki tekjur sínar með því að taka
til sín verkefni.
Þetta er þjóðráð. Að vísu myndu
þau verkefni kosta eitthvað og fjár-
munirnir frá ríkinu fara í þau og
reyndar hafa sveitarfélög
talið sig fá frekar of lítið en of mikið
með verkefnum frá ríkinu …en þjóðráð
engu að síður.
Eftirlaun
Bjarni Harðarson er maður sannorður.
Nú hefur hann tilkynnt að Davíð Odds-
son muni láta af starfi Seðlabankastjóra
í vetur. Eins og kunnugir muna var
endurskoðun á eftirlaunafrumvarpinu
frestað fram á næsta vetur.
Það skyldi þó ekki vera
að Davíð ætlaði að skella
sér á eftirlaun áður en
frumvarpinu hans um
eftirlaun verður breytt?
Spyr sá sem ekki veit.
kolbeinn@frettabladid.is
NÝI TÖLVU- OG VIÐSKIPTASKÓLINN – VIÐURKENNDUR EINKASKÓLI Á FRAMHALDSSKÓLASTIGI
FYRRVERANDI NEMENDA NTV
SÖGÐUST MYNDU MÆLA MEÐ
NÁMINU VIÐ AÐRA*
Upplýsingar og skráning:
544 4500 / www.ntv.is
*Samkvæmt markaðsrannsókn meðal 1000 fyrrverandi nemenda apríl 2008
B
aráttan fyrir jafnrétti kynjanna hefur staðið lengi og
vissulega hefur þokast, að minnsta kosti í lagalegu til-
liti. Í raun er þó langt í land.
Sú skoðun virðist alltaf eiga einhverju fylgi að
fagna að kynin séu svo ólík að fullkomnu jafnrétti
milli kynja verði aldrei náð. Vissulega er fólk ólíkt, ekki bara
kynin sín á milli heldur einnig karlar innbyrðis og konur inn-
byrðis og benda má á að jafnrétti felst einmitt í að ólíkt fólk,
karlar og konur, byggi upp samfélag þar sem ólík viðhorf eru
höfð í heiðri og virt.
Ísland er aðili að alþjóðasamningi um afnám allrar mismun-
unar gagnvart konum. Í síðasta mánuði komu fulltrúar Íslands
fyrir nefnd sem hefur það hlutverk að fylgjast með framkvæmd
þessa samnings. Í kjölfarið hefur nefndin svo birt tilmæli til
íslenskra stjórnvalda.
Nefndin fagnar fáeinum atriðum sem talin eru standa vel
á Íslandi. Þar má nefna ný lög um jafna stöðu og jafnan rétt
kvenna og karla sem samþykkt voru í vor og breytingar á
almennum hegningarlögum er varða skipulagða glæpastarf-
semi og mansal, heimilisofbeldi og kynferðisbrot. Áhyggjuefni
nefndarinnar eru þó mun fleiri.
Eitt atriðið sem nefndin bendir á eru vægar refsingar í kyn-
ferðisbrotamálum, einkum nauðgunarmálum. Einnig ósamræmi
milli fjölda rannsakaðra kynferðisbrotamála og fjölda mála
sem leiða til opinberrar ákæru og dóms. Hvatt er til rannsókna
á ástæðum þess að fórnarlömb virðast rög við að leggja fram
kæru. Einnig leggur nefndin til að refsilöggjöf og lög um með-
ferð opinberra mála verði endurskoðuð til að ganga úr skugga
um að gerendur séu ávallt sóttir til saka og dæmdir í samræmi
við alvarleika brots.
Fyrir fáum áratugum báru konur sem höfðu orðið fyrir kyn-
bundnu ofbeldi, nauðgun eða heimilisofbeldi til dæmis harm
sinn í hljóði. Sú viðhorfsbreyting hefur skipt sköpum að kyn-
bundið ofbeldi er nú viðurkennt vandamál og úrræði til taks
fyrir konur sem fyrir því hafa orðið. En nú er löngu orðið tíma-
bært að taka næsta skref, eins og nefnd Sameinuðu þjóðanna
bendir á. Það verður að vinna á þeirri hindrun sem kemur í
veg fyrir að ákært sé og dæmt í málum sem varða kynbundið
ofbeldi.
Fjöldamörg önnur atriði eru nefnd í tilmælum Sameinuðu
þjóðanna til íslenskra stjórnvalda. Má þar nefna umtalsverðan
og stöðugan kynbundinn launamun sem nefndin telur að skýra
megi með því að hefðbundin viðhorf um stöðu og hlutverk
kvenna lifi góðu lífi í íslensku samfélagi.
Íslensk stjórnvöld hafa gengist undir alþjóðasamþykkt um
afnám mismununar gagnvart konum. Ætlast verður til að sá
samningur sé tekinn alvarlega og að farið verði af kostgæfni
yfir athugasemdir nefndar Sameinuðu þjóðanna með það fyrir
augum að vinna að úrbótum á öllum sviðum og þróuninni í átt til
jafnréttis kynjanna verði hraðað.
Tilmæli frá Sameinuðu þjóðunum:
Hæg þróun í átt
til jafnréttis
STEINUNN STEFÁNSDÓTTIR SKRIFAR