Fréttablaðið - 26.10.2008, Blaðsíða 8

8 26. október 2008 SUNNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson bih@markadurinn.is og Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is
ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Reykjavík er einstök borg. Hér býr vel menntað og hæfileika-
ríkt fólk í samfélagi þar sem
innviðir eru öflugir og traustir.
Lífsgæði eru með því besta sem
þekkist og verðmætar orkulindir
tryggja fjölbreytt tækifæri til
framtíðar. Sveitarfélagið stendur
fyrir öflugum rekstri og brást með
skjótum og öruggum hætti við
breytingum í efnahagsumhverfi
þjóðarinnar með mótun aðgerða-
áætlunar til að tryggja áframhald-
andi öfluga grunnþjónustu.
Hafist var handa við mótun
aðgerðaráætlunarinnar strax í
ágúst undir formennsku Óskars
Bergssonar formanns borgarráðs
og að þeirri vinnu komu fulltrúar
bæði meiri- og minnihluta.
Aðgerðaráætlunin var svo
samþykkt einróma í byrjun
október. Með henni eru send skýr
skilaboð allrar borgarstjórnar til
borgarbúa um hvers megi vænta í
rekstri og þjónustu borgarinnar á
næstunni.
Grunnþjónustan varin
Aðhaldssemi í rekstri borgarinnar,
fyrirhyggja og útsjónarsemi
lykilstarfsmanna er meginástæða
þess að Reykjavíkurborg hvílir nú
á þeim trausta grunni sem gerir
okkur kleift að tryggja áfram
velferð og grunnþjónustu við íbúa.
Staðinn verður vörður um þá
þjónustu sem íbúar vænta frá
leikskólum, grunnskólum, frí-
stundaheimilum og almennri
velferðarþjónustu. Að svo stöddu
verða gjaldskrár óbreyttar og
engin áform eru um uppsagnir
starfsfólks þó dregið verði úr
nýráðningum í stjórnsýslu
borgarinnar.
Megináhersla verður lögð á
ábyrga fjármálastjórn og stöðug-
leika í rekstri Reykjavíkurborgar.
Borgaryfirvöld munu forgangsraða
í þágu borgarbúa og leita allra leiða
til að létta undir með þeim sem
þegar þrengir að. Ljóst er að með
sparnaði og hagræðingu er hægt að
ná þessum markmiðum. Grunn-
þjónustan verður þannig varin á
kostnað framkvæmda sem fresta
má, án þess að það bitni verulega á
atvinnustigi í borginni, með
sparnaði í innkaupum og með því
að hagræða hvar sem því verður
við komið í rekstri borgarinnar.
Sérstakar aðgerðir
í velferðarmálum
Velferðarsvið Reykjavíkurborgar
hefur nú þegar gert ráðstafanir til
að efla velferðarþjónustu og
ráðgjöf sem veitt er í þjónustumið-
stöðvum Reykjavíkurborgar með
það að markmiði að leiðbeina
einstaklingum og fjölskyldum sem
lenda í erfiðleikum vegna efna-
hagsástandsins. Boðið er upp á
sérstaka áfallahjálp og sálfræði- og
félagsráðgjöf. Auka á samvinnu
við lykilstofnanir á borð við
Ráðgjafastofu heimilanna,
heilsugæslu, Vinnumálastofnun,
Rauða Krossinn, stéttarfélög og
Alþjóðahús. Börnin í borginni er
önnur aðgerðaráætlun sem nú
þegar er unnið eftir í leikskólum og
grunnskólum og miðar að því að
styrkja börn sérstaklega. Aðstoðin
felst í því að fylgjast með, hlusta
og hjálpa þar sem það á við.
Stöndum saman
Á þeim óvissutímum sem nú eru í
íslensku samfélagi skiptir sam-
staðan öllu máli. Borgarstjórn
Reykjavíkur vann sameiginlega að
aðgerðaráætlun um rekstur
borgarinnar og þeirri samvinnu
verður vonandi fram haldið við
fjárhagsáætlunargerð næsta árs.
Sú eindræga samstaða á sér vart
hliðstæðu í sögu borgarstjórnar
Reykjavíkur og ég er mjög þakklát
minnihlutanum fyrir þeirra
aðkomu að þessu mikilvæga
verkefni.
Efling þjónustunnar hefur kallað
á skjót vinnubrögð og samtakamátt
hjá starfsmönnum borgarinnar. Við
eigum því láni að fagna að njóta
krafta frábærra starfsmanna sem
hafa lagt sitt lóð á vogarskálarnar
til að efla þjónustu við borgarbúa.
Nú þéttum við raðirnar og
minnumst þess að þótt á móti blási
um stund bíða sóknarfærin við
næsta leiti. Við þessar aðstæður
hvet ég alla borgarbúa til að standa
þétt saman, því með sameinuðu
átaki okkar allra munum við
tryggja að Reykjavíkurborg verði
áfram borg tækifæra, velferðar og
lífsgæða.
Höfundur er borgarstjóri í
Reykjavík.
HANNA BIRNA KRISTJÁNSDÓTTIR
Í DAG | Staða Reykjavíkurborgar
UMRÆÐAN
Njörður P. Njarðvík skrifar
um stjórnmál
Í þeim efnahagslega hvirfilbyl sem á okkur dynur og skilur eftir sviðna jörð, er brýnt
að geta treyst einhverju. Því vaknar þessi
spurning: Hverjum eigum við að treysta?
Hverjum getum við treyst?
Getum við treyst forsætisráðherra sem
mánuðum saman hefur fullvissað okkur um
að allt væri í lagi, engra aðgerða þörf, − og gengi
krónunnar myndi styrkjast fljótlega?
Getum við treyst ríkisstjórn sem hefur tvær
öndverðar skoðanir á stefnumörkun og framtíðar-
sýn þjóðarinnar?
Getum við treyst forystu Samfylkingarinnar sem
lá svo á að komast í ríkisstjórn að hún gleymdi að
flokkur hennar kennir sig við jafnaðarstefnu – og
hefur stutt glórulausa markaðshyggju?
Getum við treyst stjórnmálamönnum sem telja
sig geta gegnt hvaða ráðherraembætti sem er?
Getum við treyst seðlabanka þar sem formaður
stjórnar og aðalbankastjóri eru báðir afdankaðir
stjórnmálamenn án þekkingar og menntunar í
hagfræði? (Ég er stundum spurður að því hvort ekki
sé mikil spilling í Tógó. Þá svara ég því til að á 10
árum hafi ég hitt þar fimm forsætisráð-
herra og enginn þeirra hafi skipað sjálfan
sig seðlabankastjóra.)
Getum við treyst Alþingi þar sem
framkvæmdavaldið skipar heiðurssæti og
stjórnarliðar hverju sinni eru þegjandi
afgreiðslumenn þess?
Þurfum við ekki aðskilnað löggjafar- og
framkvæmdarvalds þar sem ráðherrar hafa
hvorki atkvæðisrétt né setu?
Þurfum við ekki þingræði í stað ráðherra-
valds? Getum við treyst forseta sem hefur
lofsungið fjárglæframenn?
Getum við treyst fjármálaeftirliti sem hefur
steinsofið? Getum við treyst forystumönnum sem fá
þá einkunn hjá þekktum erlendum hagfræðingi að
þeir séu flón? Nú hrópa stjórnarherrar á samstöðu.
Með hverjum?
Nú segja þeir að við sitjum öll í sama báti.
Um það sagði sænski rithöfundurinn Vilhelm
Moberg eitt sinn: „Þegar stjórnmálamaður segir að
við sitjum í sama báti, þá skaltu vara þig. Það táknar
að þú skulir róa.“ Og nú eigum við að róa áttavita-
laus með ónýta skipstjórn.
Hverjum getum við treyst?
Höfundur er prófessor emeritus
við Háskóla Íslands.
Hverjum getum við treyst?
NJÖRÐUR P.
NJARÐVÍK
Samstaða um það
sem mestu skiptir
Opið virka daga kl. 8:00 til 18:00
www.velaland.is
VESTURLANDSVEGUR
VAGNHÖFÐI
VÉLALAND
HÚSGAGNA-
HÖLLIN
TANGARHÖFÐI
BÍlDSHÖFÐI
H
Ö
FÐ
A
B
A
K
K
I
REYKJAVÍK
Vélaland - VAGNHÖFÐA 21
Sími 577-4500
Vélaland sérhæfir sig í tímareimum.
Komdu í Vélaland og fáðu ráðgjöf um skiptingu
á tímareim. Vélaland skiptir fljótt og vel um
tímareimina fyrir þig, á föstu verði.
Fáðu ráðgjöf um tímareimaskipti
Er tímareimin komin á tíma?
Fast verð hjá Vélalandi
Skoðaðu fast verð hjá Vélalandi. Hringdu
núna í síma 577-4500 og pantaðu tíma.
Verðdæmi um tímareimaskipti:
Nissan Patrol 2,8 dísil Árgerð 1992-2000
Heildarverð, varahlutur og vinna: 34.606 kr.
Toyota Land Cruiser 90 3,0D Árgerð 1997-2002
Heildarverð, varahlutur og vinna: 34.427 kr.
Toyota Corolla 1,6 bensín Árgerð 1997-2001
Heildarverð, varahlutur og vinna: 34.212 kr.
VW Golf 1,6 bensín Árgerð 1997-2006
Heildarverð, varahlutur og vinna: 36.213 kr.
Ford Focus 1,6 bensín Árgerð 1998-2005
Heildarverð, varahlutur og vinna: 39.958 kr.
Sjáðu hvar við erum. Hringdu núna í síma
577-4500 og pantaðu tíma.
Ekki leita að sökudólgum
Geir H. Haarde forsætisráðherra sagði
á blaðamannafundinum í fyrradag að
nú væri ekki rétti tíminn til að leita
að sökudólgum. Það er svo sem ekki
í fyrsta sinn sem landsmenn fá að
heyra þá tuggu. Í þessu andrúmslofti
er alveg gráupplagt fyrir þá sem eru
með óhreint mjöl í pokahorninu að
láta gamminn geisa nú þegar
það er svona ótímabært að
leita að sökudólgum. Ekki er
vitað hvort það sé einmitt
það sem vakir fyrir Annþóri
Kristjáni Karlssyni en andlit
hans mun blasa við á
húsi Listasafns
Reykjavíkur
næstu daga.
Og þó
Svo eru aðrir, sem sumir vilja setja
á bekk með sökudólgum, sem eru
ekkert að kaupa þennan málflutning
forsætisráðherra. Björgólfur Guð-
mundsson segir í Morgunblaðsviðtali
í dag að stjórnvöld og Seðlabankinn
beri ábyrgð á því hvernig komið er.
Ekki nóg með það heldur safn-
ast fólk saman í Reykjavík,
á Akureyri og Seyðisfirði
til mótmæla stjórnvöld-
um. Það virðist því vera
að sú stund sem söku-
dólga er leitað sé runnin
upp en stjórnvöld hafa ekki
tíma til að taka þátt í því,
sem hlýtur að vera
ágætt.
Sannleikurinn þvær þann
saklausa
Sá sem var þó hvítþveginn af þungri
sök á dögunum var Árni Mathiesen
fjármálaráðherra en eftir að samtal
hans og Alistairs Darling, kollega
hans frá Bretlandi, var birt er engin
leið að kenna honum um hörð við-
brögð yfirvalda þar í landi. Það
væri óskandi að stjórnmála-
menn færu oftar þessa leið til
að sýna fram á heilindi sín.
jse@frettabladid.is
Þ
að er ekki ofsagt að halda því fram að íslenska þjóðar-
skútan hafi tekið niður á ókunnu skeri af stærri gerðinni
og sé þar pikkföst. Við erum sem þjóð stödd á strandstað
og ekki er útlit fyrir háflóð alveg á næstunni. Okkur er
sagt að næst geti það hugsanlega komið eftir tíu daga,
eða í þann mund sem stjórn Alþjóðagjaldeyrissjóðsins kemur næst
saman í Washington. Hvort sú hjálp reynist okkur nægileg verður
tíminn einn að leiða í ljós, en margir telja þó að hjálp úr fleiri áttum
verði einnig að koma til.
Hvernig gat þetta gerst? Von er að spurt sé. Svarið er heldur ekki
augljóst. Jafn víst er að engum einum eða tveimur er hér um að
kenna. Þótt það virðist ódýr skýring og langt í frá fullnægjandi, er
engu að síður staðreynd að hér fer saman mikil óheppni, of mikið
kapp, of lítil fyrirhyggja, töluverð vitleysa og of mikið stolt. Sem er
slæmur kokteill, eins og komið hefur í ljós.
Við erum óheppnir, Íslendingar, að því leyti að fjármálakreppa
er komin upp í heiminum af óþekktri stærðargráðu. Stærstu fjár-
málastofnanir veraldar róa lífróður og eigið fé margra þeirra er
horfið. Víða er verkefni ríkisstjórna að dæla inn fjármagni í súr-
efnislaus hagkerfi og koma með nýtt fjármagn til að koma í veg
fyrir gjaldþrot jafnvel sterkustu banka. Óheppni Íslands felst í því
hversu framarlega það var í röðinni og hversu veikburða það reynd-
ist þegar á hólminn var komið. Stjórnarherrarnir, bæði í forsætis-
ráðuneytinu og Seðlabankanum, höfðu þvert á móti sagt okkur að
eigin mynt væri okkar styrkleiki. Heyr á endemi. Íslenska krónan
dró þjóðina með sér í fallinu og Seðlabankinn reyndist vanmáttugur
lánveitandi til þrautavara þegar á reyndi.
Við vorum of kappsöm, fórum of geyst og súpum nú seyðið af því.
Ekki bara útrásarvíkingarnir sem töldu sig hafa fundið vísdóminn
eina í viðskiptum, heldur líka við hin sem fannst gaman í veislunni
og gott að þurfa ekki lengur að eiga fyrir hlutunum. Met í fjölda
flatskjáa á hvert heimili var ekki endilega það heimsmet sem að
var stefnt.
Við sýndum ekki næga fyrirhyggju, þótt margir hafi sagt okkur
að íslenska krónan myndi gefa eftir. Okkur var sagt: Íslensk króna
þýðir að við þurfum ríflega þúsund milljarða í gjaldeyrisforða. Það
var blásið út af borðinu og við vorum of stolt til að viðurkenna að
krónan gengi ekki lengur. Og nógu vitlaus til að láta stundarhags-
muni einstakra stjórnmálaflokka og stjórnmálamanna koma fram-
ar þjóðarhag í þeim efnum.
Allt eru þetta mistök sem liggja fyrir. Þau verða ekki aftur tekin.
Við berum hér öll sök, mismikla að vísu. Þeir sem gerðust brotlegir
við lög, verða að svara til saka. Þeir sem brugðust okkur sem þjóð
á ögurstundu verða líka að standa gjörðum sínum reikningsskil.
Gleymum ekki að skipstjórinn er sjaldnast aðalmaðurinn á strand-
stað, né heldur flugstjórinn þegar hörð brotlending er niðurstaðan.
En við skuldum börnunum okkar að gefast ekki upp þótt á móti
blási. Látum reynsluna frá því í október árið 2008 okkur að kenningu
verða. Göngum hnarreist til framtíðar, vinnum saman að lausn mála
með öðrum þjóðum og sleppum öllum hugmyndum um að íslensk
þjóð sé öðrum fremri eða betri. En gleymum heldur ekki þeirri stað-
reynd, að það er margt í okkur spunnið sem einstaklingar og sem
samfélag og að meginstyrkurinn felst í samstöðu á ögurstundu og
samhug þegar á reynir.
Hvernig framtíð bíður okkar og barnanna okkar?
Á strandstað
BJÖRN INGI HRAFNSSON SKRIFAR