Tíminn - 01.04.1982, Blaðsíða 19

Fimmtudagur 1. april 1982
við forustu og séum komnir
lengra en aörar þjóöir i tækni-
væöingu frystihúsanna. 1 skýrslu
þeirra Rögnvaldar Ólafssonar og
ÞöröarVigfússonar var eindregið
hvatt til aö samstaða náist um aö
þróa þessa tækni hér innanlands
og víöa hefur sú trú komið fram
að á þessu sviði hafi Islendingar
alla möguleika á aö taka forustu
og halda henni. Jafnvel mætti
hugsa sér að þar mætti skapa
þjóöinni tekjur meö útflutningi
slíkra tækja.^Skýrsluhöfundar
bentu einnig á að ef vel tækist til
viö framkvæmdina, gæti sú þekk-
ing sem fæst viö vinnu aö þessu
verkefni, hæglega orðið undir-
staða aö þróun tækni fyrir annan
iönaö einnig. Islendingarnir hafa
átt nokkur samskipti við útlend-
inga á sviöi þessarar tækni. Til
dæmis hefur Póllinn tekiö upp
samstarf viö Færeyinga um
ákveöna þætti framleiöslunnar.
Það samstarf hefur orðiö báöum
til hagsbóta, segir Óskar. Fram-
leiðni hefur kynnt sin tæki hjá
rannsóknastofu fiskiönaöarins i
Noregi og hefur eftir Norðmönn-
um aö Islendingar séu „tveimur
hófförum á undan öörum i þessari
tækni.” Páll Ólafsson hjá Isbirn-
inum er hinsvegar á ööru máli.
Hann segir aö þessar stjórnstööv-
ar, sem nú er verið að hanna hér
heima, séu til úti i heimi. ,,Til
hvers er aö vera aö eyða tima og
fé i aö hanna þaö sem þegar er
til?” spyr hann.
Stöðugt kapphlaup við
timann og keppinaut-
ana.
Enhvarsem boriðer niður, eru
allir sammála um einn hlut: Það
vantar fé. óskar Eggertsson seg-
ir að enn höldum við forustunni,
en þetta sé stöðugt kapphlaup viö
timann og keppinautana. Þaö
þarf fé til þess aö halda dampin-
um uppi og ef að þaö fæst ekki
fara aörir fram úr okkur. Það er
ekki eingöngu beöið um styrki og
lánsfé til rannsókna og tilrauna,
heldur veröa frystihúsin lika að
geta keypt. Og raunar er ekki nóg
aöþauleggiút i fjárfestinguna, ef
þau geta svo ekki staðið viö
skuldbindingar sinar.
„Staöan er þannig núna,” segir
Óskar Eggertsson, „aö hliðstæð-
ur viö okkar tæki eru ekki komnar
á markaöinn hjá öörum, en þær
koma. Danir, Japanir, Banda-
rikjamenn og sjálfsagt fleiri
sækja á, og ef ekki rætist úr pen-
ingaskorti okkar drögumst viö
afturúr.”
„Heföum viö beitt okkur fyrir
tveimur árum, heföum við lagt
undir okkur heiminn,” sagöi Arni
Benediktsson og bætti við: „Við
getum þaö kannski enn. Mér fell-
ur þyngst hve litið fé fæst. Hver
sem vill getur farið fram úr okkur
hvenær sem er.”
Samkeppni frá útlönd-
um
Aþaö varminnsthér að framan
aö ekki væru allir á einu máli um
forskot Islendinga á þessu sviöi.
Til viðbótar þvi sem þar var sagt
má bæta við að a.m.k. tvö fyrir-
tæki hafa nú hafið innflutning á
tölvuvogum fyrir fiskverkendur.
Annaö þeirra býður vogir, sem i
augum leikmanns hafa sama
hlutverk og samvals og
flokkunarvogir Pólsins, eöa eru
aö minnsta kosti mjög áþekkar.
Hitt fyrirtækiö hefur einkum
komiö sinum innflutningi á fram-
færi viösaltfisk- og skreiöarverk-
endur. Báðir þessir innflytjendur
telja sig hafa i fullu tré við is-
lenska framleiöendur og þeirra
vara standi hinni sist aö baki i
tækni og fullkomnun.
Að minnsta kosti annaö þessara
fyrirtækja heldur þvi fram aö sú
vog sem þaö býöur, frá U.S.A.
standi þeim islensku sist aö baki.
Að auki sé verð hennar aðeins
hálft á við þær fslensku.
Forstjóri þess fyrirtækis sagði I
rabbi viö undirritaöan, aö hann
heföi gert meira i þessum málum
á þremdögum, heldur en islensku
framleiöendumir á þrem árum.
Hann er þeirrar skoðunar aö
þessi iönaöur sé svo smár hjá
okkur aö hann skipti ekki máli
fyrir þjóöarheill og megi leggjast
niöur ef hann getur ekki keppt viö
þetta lága verð.
í raun höfum við aðeins
stigið fyrstu skrefin
Þetta er i hnotskurn staöa
tölvuvæöingar frystihúsanna á
liöandi stundu. Að sjálfsögöu er
þetta úttekt leikmanns, unnin upp
úr viötölum viö þá sem leiða mál-
in. Þar eru án efa brotalamir, en
vonandi ekki svo stórar eða mikl-
ar aö til skaöa sé. En viö létum
okkur ekki nægja að spyrja um
þróunina til þessa, heldur báöum
viö suma menn að gerast spá-
menn um framtiðina.
Páll Theodórsson sagði: „Ég
þekki ekki nægilega til i frysti-
húsum til aö geta spáö um þau
sérstaklega. En ég er þess full-
viss aö þróunin mun halda áfram
þennan áratug og breyta miklu i
vinnslu sjávarafurða. Mikið starf
er enn óunnið áöur en þaö er full-
nýtt, sem nú er komið i gang og
vafalaust finnast fleiri sviö.
Mér dettur i hug aö vélmenni
geti leyst ýms verkefni i þessari
grein, og þau eru ekki svo flókin
tæki aö það þurfi aö standa i
mönnum.
Þróun nýrrar tækni tekur heil-
an áratug og i raun höfum viö aö-
eins stigiö fyrstu skrefin.”
Viö spuröum Pál hvort senni-
legt væri að á næstunni veröi
hönnuö tæki, sem leysa konurnar
viösnyrtiboröin af hólmi, „Ekki á
þessari öld,” svaraði Páll og
bætti viö gamanyrðum um aö
hann vildi ekki eiga þátt i þeirri
tækni sem gerði konur óþarfar.
Alvaran er þó sú að þaö er stööugt
vandamál, sem skapar frystiiön-
aöinum stöðugum erfiöleikum, aö
finna orma og bein, sem liggja
djúpt i flökunum. Páll telur
hugsanlegt og raunar nauösyn-
legt að hannaö veröi tæki til aö
finna þessa vágesti. Aðrir eru á
sama máli, en einhverjar vanga-
veltur eru um hvernig slikt tæki
eigi aö vinna. Sumir telja aö þaö
eigi að vera aðgreiningartæki,
eins konar skilvinda, sem tekur
þau flök frá, sem hreinsa þarf
betur. Oörum sýnist nauðsyn aö
tækið visi auk þess á hvar i flak-
inu gallann sé aö finna.
Svo langt sem nefið nær
Annaö er þaö atriði, sem Páll
taldi sennilegt aö fljótlega veröi
hugað aö, en þaö er gæðamat á
hráefni. Hann tekur þó undir meö
þeim sem segja að nef mannsins
sé öruggasta tæki sem völ er á til
ferskfiskmats. Það hafi hinsveg-
ar þannannmarka aö þaö er afar
afkastalitiö. Þegar tugir eða jafn-
vel hundruð tonna berast i mót-
tökur frystihúsanna, veröa ekki
geröar nema „stikkprufur” meö
nefaöferöinni og þá geta fáir
skemmdir fiskar fellt mikiö magn
i gæöum. Takist hinsvegar aö
hanna tæki, sem getur skiliö
vondu fiskana frá þeim góöu, t.d.
á færibandi áöur en kemur aö
flökunarvélunum hefur mikið
áunnist. Og Páll endaöi mál sitt
með þessum oröum: „Islenskt
þjóöfélag á erfiðara en aðrar
þjóöir, sem eiga stóra tæknisjóöi.
Okkar sjóöir eru meira til aö
styrkja framleiðslufyrirtækin,
rannsóknirnar eiga erfiöara upp-
dráttar.”
Peningaleit i skilnings-
sljóu kerfi
Istuttu máli má segja aö þessir
punktar leiöi i ljós að geysihörö
þróun standi nú yfir á sviöi tækni-
væöingar í fiskiðnaði okkar ts-
lendinga. Allir sem um þau mál
sýsla eru sammála um aö þaö fé
sem til hennar er varið, skili sér
fljótt, bæöi til fyrirtækjanna
sjálfra og ekki siöur til þjóöar-
búsins. Þeir eru líka einhuga um
aö féleysi standi framþróuninni
verulega fyrir þrifum, jafnvel
stefni henni i voöa meö fyrirsjá-
anlegum afleitum afleiðingum,
sem eru, aö dragast afturúr i
samkeppninni og neyöast til aö
henda krónunum til að geta hirt
aura. Mark þessara manna allra
er eitt og hiö sama, aö skapa
þessum iönaöi, sem er lifæö
landsmanna, bætta möguleika og
þjóöinni betri afkomu um leiö. Þá
greinir ef til vill litilsháttar á um
leiðir, en þaö er aöeins af hinu
góöa. Aöalatriöiö hlýtur að vera
aö allir þeir sem vilja og kunnáttu
hafa til aö leggja þar af mörkum,
fái aö spreyta sig, en veröi ekki
dæmir til aö sóa kröftum sinum i
vonlitla peningaleit i skilnings-
sljóu kerfi.
(Þessi grein var upphaflega
skrifuö fyrir Sjávarfréttir, en
birtist hér dálitiö breytt og bætt.)
SV
19
Rafeindafiskur
r W
I I þjónustu fiskveiða og
fiskiðnnðar
Pétur 0 Nikulássoii
FYRIR FISKIÐNAÐINN:
Rafeindatæknin hefur aukið hráefnisnýtingu
i fiskiðnaði
Fjöldi fiskvinnslustöðva stunda nú
„veiðar á rafeindafiski” með Póls
tölvuvogum og rafeindabúnaði
Póllinn hf.
AÐALSTRÆTI 9,
PÓSTHÓLF 91
SÍMI 94-3092
400 ÍSAFJÖRÐUR
Rena Kartonfabrik */s
ALLIBERT fiskkassar hannaöir
fyrir íslenskar aöstæöur
BT handlyftivagnar, einnig
galvaniseraöir fyrir fiskiðnaöinn
RENA pappakassar fyrir
fersk, fryst og þurrkuð matvæli

GBO veiöarfæri og flot fyrir STEINBOCK gaffallyftarar.clisel-,
aflamenn bensín-, gas- og rafmagnslyftarar
Fyrir pækilsoltun: fiskkassar
úr stáli, galvaniseraðir og málaðir