Tíminn - 02.06.1982, Blaðsíða 7

Mi&vikudagur 2. júni 1982
as'ii'sai&';
7
erlent yfirlit
■ Á MORGUN mun herdómstóll
i Madrid kveða upp dóm í máli 31
hershöfðingja og herforingja, sem
var höfðað gegn þeim fyrir upp-
reisnartilraun, sem gerð var fyrir 15
mánuðum og náði svo langt, að búið
var að hertaka þinghúsið og halda
þingmönnum þar sem gíslum i rúm-
an sólarhring.
Þá mun dómstóllinn einnig fella
úrskurð í máli, sem var höfðað gegn
blaðamanni fyrir þátttöku í upp-
reisninni. Alls verða því kveðnir
upp dómar yfir 32 mönnum.
Það er búizt við, að dómarnir eigi
eftir að valda mikilli ólgu og óróa á
Spáni. Verði þeir strangir og svipað-
ir því, sem krafizt var af hinum opin-
bera ákæranda, munu þeir sæta
harðri gagnrýni hægri manna. Hins
vegar munu vinstri menn gagnrýna
þá, ef þeir verða taldir óeðlilega
mildir.
Krafa hins opinbera ákæranda var
sú, að þrir menn yrðu dæmdir i 30
ára fangelsi hver, en aðrir i styttri
fangelsisvist.
Þrjátíu ára fangelsis var krafizt
yfir Ántonio Tejero Molina yfirfor-
ingja, en hann stjórnaði töku þing-
hússins. Hann var ekki að biðjast
■ Felipe Gonzalez (til hægri) leiðtogi Sósíalista á Spáni og Rafael
Escuredo, leiðtogi sósialista í Andalúsíu.
FYLGI SÓSÍALISTA
EFLIST A SPÁNI
Búizt vid sögulegum dómum á morgun
vægðar við réttarhöldin, heldur lýsti
yfir því síðasta dag þeirra, að hern-
um væri stjórnað af raggeitum.
Vegna þessara ummæla lét dómar-
inn vikja honum úr réttarsalnum.
Þá var einnig krafizt að tveir hers-
höfðingjar yrðu dæmdir í 30 ára
fangelsi hvor. Annar þeirra er Jaime
Milans del Bosch, sem stjórnaði
hernum í Valencia og hafði skipað
honum að vera í viðbragðsstöðu.
Hinn er Alfonso Armada Comyn,
sem var varaformaður í herráðinu,
en honum var ætlað að fyrirskipa al-
mennt herútboð.
Armada var mikill vinur Johanns
Karls konungs og þótti Iíklegt, að
konungur myndi fara að ráðum hans
og fallast á byltingu. Konungur brást
hins vegar öfugt við. Hann skipaði
hernum að bæla byltinguna niður og
er það þakkað snarræði hans og ein-
beitni að ekkert varð úr henni.
ÞAÐ MUN ekki draga úr ólgunni
hjá hægri mönnum, ef dómarnir
verða strangir, að nýlega fór fram
kosning til fylkisþingsins i Andalú-
síu og lauk henni með miklum sigri
Sósialistaflokksins. Flokkurinn fékk
52.3% greiddra atkvæða og hreinan
meirihluta á þinginu. Hann fékk 66
þingmenn kjörna, en alls eru þing-
menn 109 á fylkisþinginu.
Þessi úrslit þykja staðfesta það,
sem áður hefur komið fram í
skoðanakönnunum, að Sósialista-
flokkurinn sé orðinn stærsti flokkur
Spánar og hafi möguleika til að fá
hreinan meirihluta i næstu þingkosn-
ingum með tilstyrk smáflokka, sem
líklegir séu til að styðja stjórn hans.
Hann muni því ekki þurfa á tilstyrk
eða hlutleysi kommúnista að halda,
enda er vafasamt, að hann myndi
þiggja það.
Þess ber að gæta í þessu sambandi,
að sósialistar hafa jafnan verið
fylgissterkastir i Andalúsíu. Úrslit
þar sýna þvi ekki styrk þeirra i land-
inu öllu. Viðast annars staðar eiga
hægri menn hlutfallslega meira fylgi.
Það vakti því litlu minni athygli
en sigur sósialista í sambandi við úr-
slitin í Andalúsíu, að bandalag
íhaldsmanna undir forustu Fraga Iri-
barme varð annar stærsti flokkur-
inn. Hann hlaut 17% greiddra
atkvæða og 17 þingsæti.
■ Fraga Iríbarme, leiðtogi banda-
lags íhaldsmanna.
Bandalag miðflokkanna sem fékk
næstum meirihluta i síðustu kosning-
um til Spánarþings, - og fer með
ríkisstjórnina, varð að láta sér lynda
að verða í þriðja sæti. Það fékk 15%
greiddra atkvæða og 15 þingsæti.
Það fékk næstum helmingi minna
fylgi nú en i síðustu kosningum til
fylkisþingsins i Andalúsiu.
Kommúnistar töpuðu fylgi. Þeir
fengu 8.5% atkvæða og átta þing-
sæti. Þjóðernisflokkur Andalúsíu
tapaði einnig. Hann fékk 5.4% og
þrjú þingsæti.
ÞAÐ þykir sennilegt, að úrslitin i
Anadalúsíu herði kröfurnar um
þingrof og kosningar, sem myndu
vafalítið leiða til þess, að stjórn mið-
flokkanna færi frá völdum.
Þetta eru fjórðu fylkiskosningarn-
ar, sem hafa farið fram síðan síðast
var kosið til Spánarþings, og hefur
Miðflokkabandalagið tapað i þeim
öllum. í Baskafylkinu og Katalóniu
unnu þjóðernissinnar kosningarn-
ar, en i Galiciu vann bandalag
íhaldsmanna sigur snemma á þessu
ári. Það hefur veikt Miðflokka-
bandalagið, að efnahagserfiðleikar
hafa verið miklir siðustu árin á Spáni
eins og víðast annars staðar, og
hefur það bitnað á rikisstjórn þess.
Miðflokkabandalaginu var aldrei
spáð lengri framtíð, enda byggist
það á mörgum ósamstæðum smá-
hópum. Það á samt orðið allmerka
sögu, því að það hefur haft forustu
um að endurreisa lýðræðisstjórn á
Spáni.
Ríkisstjórn þess hefur að undan-
förnu lagt kapp á að ljúka tveimur
verkefnum áður en hún færi frá.
Annað var innganga i Atlantshafs-
bandalagið og er það mál nú komið
i höfn. Hitt er inngangan i Efnahags-
bandalag Evrópu og er það mál kom-
ið vel á veg.
Forustumenn Miðflokkabanda-
lagsins hafa talið, að þátttaka í þess-
um tveimur bandalögum myndi
styrkja lýðræði á Spáni.
Úrslit næstu kosninga verða vafa-
laust þau, að Sósialistaflokkurinn
eflist mikið og einnig bandalag
íhaldsmanna. Hins vegar mun Mið-
flokkabandalagið sennilega klofna
fyrir kosningarnar. Vinstri armur-
inn undirbýr stofnun flokks, sem
stefnir að bandalagi við sósíalista.
Þótt fylgi miðflokkanna minnki
verður það sennilega hlutverk þeirra
að ráða því, hvort næsta ríkisstjórn
Spánar verður til vinstri eða hægri.
Missi miðflokkarnir hins vegar öll
áhrif, og gliman verður eingöngu
milli tveggja andstæðra flokka eða
bandalaga, er mikil hætta á að lýð-
ræðið veikist og að herinn fari að
hugsa sér gott til glóðarinnar.
Þórarinn Þórarinsson, [sj
ritstjóri, skrifar mi
erlendar fréttir
■ Hermenn Breta æfa landgöngu við Falklandseyjar.
Vel buið lið -
en eldf laugar
á þrotum
■ Argentínska liðið i Port Stan-
ley er talið vera vel vopnum búið
og mun m.a. hafa til umráða
franska skriðdreka af svonefndri
AMX gerð og TAM, en þeir eru
búnir 105 mm. fallbyssum.
Argentinumenn eru hins vegar
taldir mjög að þrotum komnir
með ýmis önnur vopn sem mikils-
verð eru i þessu stríði, svo sem
Harriet-eldflaugar, sem reynst
hafa breskum skipum skeinu-
hættar. Er talið að þeir hafi
aðeins átt sex slikar eldflaugar og
hafa þeir skotið þremur eða
fjórum þeirra.
Mannfall Arg-
entmumanna
■ Bretar segja að Argentinu-
menn hafi misst 250 menn i
átökunum um borgirnar Darwin
og Goose Green, sem féllu
Bretum í hendur i framsókn
þeirra sl. laugardag. Hafa Argen-
tinumenn ekki beðið meira
mannfall frá því er herskipinu
Belgano hershöfðingja var
sökkt, en þá fórust yfir 300
menn.
Argentinumenn segjast hafa
valdið Bretum miklu tjóni í loft-
árásum á sunnudag og i gær. Þá
hafa Argentinumenn fullyrt að
þeir hafi stórlaskað flaggskip
breska flotans, Hermes, en því
neita Bretar.
Bretar eru
20 km. frá
Port Stanley
Bresku sóknarsveitirnar á
Falklandseyjum voru að sögn
breska útvarpsins í gærkvöldi
aðeins um 20 km. frá höfuðborg-
inni Port Stanley siðdegis í gær.
Höfðu sveitir þeirra þá yfirbugað
argentinskt herlið, sem aðsetur
hafði í hæðum skammt utan
borgarinnar og þar talið hafa
búist all tryggilega um til varnar.
Hefur það vakið furðu margra að
svo er að sjá sem Bretum hafi
reynst taka þessara hæða all
auðveld, þvi þar er aðstaða góð
til varna. Er sagt að Argentínu-
menn hafi misst all marga menn
i átökum um hæðirnar, en Bretar
hins vegar sloppið við manntjón.
3000 MANNA
BRESKUR
LIÐSAUKI
■ -Östaðfestar fréttir
herma að Bretum hafi nú
tekist að koma þrjúþús-
und hermönnum á land á
Falklandseyjum til viðbót-
ar þeim fimm þúsund sem
þar voru fyrir. En þetta
mikilsverð viðbót, því f
Port Stanley munu um
sjö þúsund argentínskir
hermenn vera fyrir til
varnar. Hafa þeir unnið
ötullega að því undan-
farna daga að efla varnir
sínar á eyjunum. Er talið
að liðsauki þessi sé úr því
liði sem flutt var til Falk-
landseyja með hinu gamla
farþegaskipi Queen Elisa-
bet II, sem beðið hefur
færis í nokkra daga suður
af Port Stanley að skipa
mönnum á land.