Tíminn - 10.06.1982, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 10 JÚNÍ 1982
' 4 «
7
■ Palme, Vance og Owen að skýra frá áliti nefndarinnar á blaðamannafundi í Washington.
Palme-nefndin
fær gódar
undirtektir
Áiit hennar hefur mælzt vel fyrir
■ HINN þekkti vestur-þýski stjórn-
málamaður Egon Bahr hefur i viðtali við
rússneskan blaðamann, L.Bezymensky,
lýst þeim vinnubrögðum sem beitt var
af afvopnunarnefnd þeirri, sem hefur
starfað síðan 1980 undir forustu Olofs
Palme, leiðtoga sænskra sósialdemó-
krata.
Af frásögn Bahrs má ráða, að nefndin
hefur lagt mikla vinnu af mörkum.
Niðurstaðan hefur orðið í samræmi
við það, þvi að telja má álitsskjai það,
sem kom nýlega frá henni, merkast
þeirra mörgu plagga, sem lögð verða
fram á nýhafinni afvopnunarráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna.
Það eykur gildi nefndarálitsins, að að
því standa ekki aðeins menn eins og
Olof Palme og Egon Bahr, heldur jafn
mikilsvirtir stjómmálamenn risaveld-
anna og Cyrus R. Vance, fyrrverandi
utanrikisráðherra Bandaríkjanna og
Georgi A. Arbatof, sem er náinn
samstarfsmaður Brésnjefs og forstjóri
stofnunar, sem kynnir sér sérstaklega
málefni Bandarikjanna og Kanada.
Umrædd afvopnunarnefnd var sett á
laggirnar fyrir tveimur ámm. Nokkur
riki höfðu orðið sammála um að kosta
starf óháðrar nefndar, sem ynni að
athugun og tillagnagerð um afvopnun.
Þessi ríki voru Austurriki, Kanada,
Danmörk, Japan, Mexikó, Nigeria,
Noregur, Saudi-Arabia og Svíþjóð.
SAMKOMULAG var um, að Olof
Palme yrði formaður nefndarinnar og
tilnefndi aðra nefndarmenn. Meðal
þeirra, sem hann tilnefndi, voru þeir
Bahr, Vance og Arbatof, en til viðbótar
má nefna David Owen, fyrrverandi
utanrikisráðherra Breta, Gro Harlem
Bmndtland þáv. forsætisráðherra Nor-
egs og Joop M den Uyl, fyrrv.
forsætisráðherra Hollands. Alls áttu
sextán menn sæti i nefndinni, auk Palme.
Samkvæmt frásögn Bahrs hagaði
nefndin störfum sinum þannig, að fyrst
valdi hann þau málefni, sem fjallað
skyldi um. Siðan var kallað á kunna
sérfræðinga, sem gáfu umsagnir um
viðkomandi efni. Eftir að þær umsagnir
höfðu verið ræddar, voru kvaddir til þrír
hæfir sérfræðingar til að gera frumdrög
að nefndaráliti. Þessi frumdrög voru
siðan tekin þrisvar til umræðu i
nefndinni.
Fullt samkomulag náðist að Iokum
um nefndarálitið, að því undanskildu að
Frakkinn og Japaninn, sem voru i
nefndinni, vildu ekki vera aðilar að
lokaniðurstöðunni, sem fjallaði um
kjarnorkuvopnin. Þá hætti Pólverjinn,
sem átti sæti í nefndinni störfum, eftir
að herlög höfðu verið sett i Póllandi.
Bahr sagði í áðurnefndu viðtali, að
þegar nefndin hefði byrjað starf sitt,
hefði engan veginn verið vist, að hún
yrði sammála. Mikil ástæða væri til þess
að fagna þvi, að samkomulag hefði
náðst.
Álit nefndarinnar er mjög ítarlegt.
Það er á þriðja hundrað blaðsíður. Þetta
verður ekki endanlegt álit nefndarinnar.
Ætlunin er, að hún komi aftur saman
til fundar í haust og þar verði rætt um
þær undirtektir, sem nefndarálitið hef-
ur fengið og dregnar ályktanir af þvi.
Vel má því vera, að það eigi eftir að
breytast eitthvað og þá sennilega á þann
hátt, að það nái til fleiri aðila en nú.
Umræðurnar á afvopnunarráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna kunna t.d. að hafa
áhrif á hennar endanlegu niðurstöður.
MIKILL hluti nefndarálitsins fjallar
um kjarnorkuvopnin, og leiðir til að ná
■ Arbatof og Palme.
samkomulagi um samdrátt vígbúnaðar
á þvi sviði. Það er einróma álit
nefndarinnar, að ekki geti orðið um að
ræða svokallaða takmarkaða kjarnorku-
styrjöld, heldur verði kjarnorkustyrjöld
alger ef til hennar kemur.
Nefndin leggur til, að samningar þeir,
sem Bandaríkin og Sovétrikin hafa gert
um takmörkun kjarnavopna, Salt-1 og
Salt-2 verði grundvöllur áframhaldandi
viðræðum risaveldanna um þessi efni.
Að visu hefur Bandarikjaþing enn ekki
samþykkt Salt-2, en Reagan hefur
nýlega lýst yfir því, að Bandaríkin muni
fara eftir fyrirmælum hans, ef Sovétríkin
geri slikt hið sama.
Sú tillaga nefndarinnar, sem mest
umtal hefur vakið, fjallar um kjarnorku-
vopnalaust svæði í Mið-Evrópu. Það á
að ná 150 km i austur og vestur frá linu,
sem er dregin milli yfirráðasvæðis
hernaðarbandalaganna tveggja.
Á þessu svæði má hvorki hafa
kjamavopn né önnur svonefnd taktisk
vopn. Á þessu svæði er nú verulegur
fjöldi skammdrægra kjarnavopna, sem
ma. er ætlað að nota gegn innrásarher.
Það hefur vakið athygli, að bæði
Vance og Arbatof lýstu sig fylgjandi
slíku svæði. Sennilega hefur það þó
vakið enn meiri athygli, að Arbatof var
þvi fylgjandi, að báðir aðilar gætu haft
eftirlit á viðkomandi svæði til að fylgjast
með því, að samkomulagið væri ekki
brotið. Hingað til hafa Rússar ekki
viijað fallast á slíkt eftirlit.
í nefndarálitinu er gert ráð fyrir því,
að hlutverk Sameinuðu þjóðanna verði
mjög aukið á sviði afvopnunarmála. Til
þess að auðvelda þeim þctta verði m.a.
dregið úr neitunarvaldinu, sem fimm
ríki hafa i Öryggisráðinu. M.a. er gert
ráð fyrir, að Sameinuðu þjóðirnar fái
aukið vald til að koma í veg fyrir
styrjaldir i þriðja heiminum, þar sem
átök geta orðið tið vegna landamæra-
deilna.
Yfirleitt hefur þetta nefndarálit fengið
þær undirtektir, að það sé vænlegt til að
auka gagnlegar umræður og greiða fyrir
ýmsum úrræðum, sem gætu dregið úr
vígbúnaðarkapphlaupinu.
Þórarínn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Dagskrá
Listahátíðar
í
Norræna húsið
Fimmtudagur 10. júní
kl. 15-17
Sirkusskóli kl. 17:30
Sirkussýning (opnað fyrir áhorfend-
ur kl. 17:00) (Fullsetinn)
Kjarvalsstaðir
Fimmtudagur 10. júni
kl. 21:00
John Speight:
1) Verses and Cadenzas
(Einar Jóhannesson, klarinett
Hafsteinn Guðmundsson, fagott
Sveinbjörg Vilhjálmsdóttir, píanó)
2) Strengjakvartett II
(Rut Ingólfsdóttir, fiðla
Helga Hauksdóttir, fiðla
Sesselja Halldórsdóttir, víóla
Pétur Þorvaldsson, selló)
Þjóðleikhúsið
Föstudagur 11. júní
kl. 20:00
Bolivar
Rajatabla-leikhúsið frá Venezuela
Leikstjóri Carlos Giménez
Fyrri sýning
Laugardalshöll
Föstudagur 11. júní
kl. 21:00
Hijómleikar
Breska popp-hljómsveitin
The Human League
Fyrri hljómleikar
Klúbbur
Listahátíðar
í Félagsstofnun stúdenta
við Hringbraut
Matur frá kl. 18.00
opið til kl. 01.00
Fimmtudagur: Olle Adolphson
Föstudagur: Hálft í hvoru
Laugardagur: Karl Sighvatsson
og félagar
Miðasala í Gimli við Lækjargötu.
Opin alla daga frá kl. 14-19.30.
Sími Listahátíðar: 2 90 55.
Reykjavík