Tíminn - 10.06.1982, Blaðsíða 8

8
FIMMTUDAGUR 10 JÚNÍ 1982
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvœmdastjóri: Gísli Sigurðsson. Augiýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrifstofustjóri: Johanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðsiustjóri: Sigurður Brynjólfsson
Rítstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snœland Jónsson. Ritstjórnarfuiltrúi:
Oddur V. Ólafsson. Fréttastjóri: Póll Magnússon. Umsjónarmaöur Helgar-Tímans:
lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghildur
Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriðason, Heiður Heigadóttir,lngólfur
Hannesson (íþróttir), Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin
Leifsdóttir, Sigurjón Valdimarsson, Skafti Jónsson, Svala Jónsdóttir. Útlits-
teiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón
Róbert Ágústsson, Elín Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir:
Flosi Kristjánsson, Kristín Þorbjarnardóttir, María Anna Þorsteinsdóttir.
Rltstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Slðumúla 15, Reykjavik. Sfmi: 86300.
Auglý8ingasfmi: 18300. Kvöldsímar: 86387 og 86392.
Verð f lausasölu 8.00, en 10.00 um helgar. Áskrift á mánuði: kr. 120.00.
Setning: Tœknideild Tfmans. Prentun: Blaðaprent hf.
á vettvangi dagsins
ENGUM TIL GÓÐS
AÐ LIFA í BLEKK-
INGUM TIL LENGDAR
eftir Alfreð Þorsteinsson
Eykur verðbólgan
kaupmáttinn?
■ Eins og búast mátti við hefur viðtalið við Steingrím
Hermannsson, formann Framsóknarflokksins, sem
birtist hér í blaðinu á þriðjudaginn var, orðið
fjölmiðlum umtalsefni. Hin raunsæja lýsing Steingríms
Hermannssonar á efnahagsástandinu hefur gert
mönnum ljósar en áður hversu gífurlegur efnahag-
svandinn er.
Menn voru að vísu byrjaðir að átta sig á því, að
stöðvun loðnuveiðanna og stórfelldur samdráttur
þorskveiðanna hlyti að verða þjóðinni áfall. Allt of
fáir höfðu hins vegar gert sér næga grein fyrir því
hvílíkt áfall þetta væri.
Það er mönnum orðið ljósara eftir hina glöggu
lýsingu Steingríms Hermannssonar á vandanum.
Við því mátti einnig búast að andstæðingar
Framsóknarflokksins reyndu að snúa út úr ummælum
Steingríms, enda skortir það ekki. Þau ummæli hans,
sem lúta að því, að þörf verði niðurtalningar á
verðbólgunni, þ.e. á verðbótum, verði landbúnaðarv-
ara og fiskverði, hefur verið reynt að túlka á þann
veg, að hann sé að krefjast kjaraskerðingar hjá
láglaunafólki. Á sama veg hafa verið túlkuð þau
ummæli hans, að ekki sé möguleiki á raunhæfum
almennum grunnkaupshækkunum, eins og ástatt er.
Þessir furðulegu útúrsnúningar byggjast á því, að
enn er reynt að halda við þeirri falstrú, að launafólk
tapi ekki á verðbólgunni, heldur fái hana bætta með
vísitölubótum. Mörgum sinnum er þó búið að færa
rök að því, að verðbætur samkvæmt framfærsluvísi-
tölu, nægja ekki til að bæta láglaunafólki tapið, sem
hlýzt af verðbólgunni. Því meiri, sem verðbólgan
verður, því meiri verður þetta tap láglaunafólks.
Niðurtalning, sem dregur úr verðbólguhraðanum,.
dregur úr tapinu, sem verðbólgan veldur láglaunaf-
ólki, og tryggir jafnhliða atvinnuöryggið. Þetta
sannaðist greinilega á síðastliðnu ári, þegar gripið var
til nokkurrar niðurtalningar í ársbyrjun. Það sýndi sig
þá, að þessar ráðstafanir frekar juku kaupmáttinn hjá
láglaunafólki, en hið gagnstæða. Jafnframt styrktu
þær atvinnufyrirtækin og treystu þannig atvinnuörygg-
ið.
Það er ekki á góðu von, þegar stjórnarandstæðingar
og jafnvel sumir stjórnarsinnar, ala á þeirri trú, að
láglaunafólk græði á verðbólgunni og því skipti það
engu máli fyrir það, þótt verðbólgan fari upp í 7CÞ-80
af hundraði, eins og orðið hefði á síðastliðnu ári, ef
engar efnahagsráðstafanir hefðu verið gerðar. Þessu
hefði þó bæði fylgt rýrnun kaupmáttar og atvinnuleysi.
Það má vel vera, að þeim stjórnmálaöflum veiti nú
betur, sem telja fólki trú um, að það græði á
almennum grunnkaupshækkunum, þegar ekkert er til
fyrir þeim, og að vaxandi verðbólga sé eiginlega
fundið fé fyrir láglaunafólk. Þessi stjórnmálaöfl taka
þá á sig ábyrgð þess, sem af því leiðir, en ekki þeir
sem vöruðu við hættunni og reyndu að afstýra henni.
- Þ.Þ.
Par sem ekki hefur verið boðað til
fundar um niðurstöður borgarstjórnar-
kosninganna i Fulltrúaráði Framsóknar-
félaganna í Reykjavík, tel ég ástæðu til
að setja niður á blað nokkrar linur til
umhugsunar fyrir Framsóknarfólk í
Reykjavik.
Það, sem vekur auðvitað mesta
athygli við úrslit kosninganna nú, er sú
staðreynd, að flokknum tekst ekki að
rétta úr kútnum eftir áfallið i borgar-
stjórnarkosningunum 1978, þegar flokk-
urinn glataði nær helming fylgis sins frá
borgarstjórnarkosningunum 1974. Úrslit
kosninganna nú eru því meiriháttar áfall
fyrir Framsóknarflokkinn, og hefði
einhvern tíma verið boðað til fundar i
Fulltrúaráðinu af minna tilefni. En
látum það vera.
Hver er
skýringin?
Þegar fylgishrunið varð 1978, var
það skýrt svo, að flokkurinn i
Reykjavík hefði goldið þess að Fram-
sóknarmenn hefðu átt aðild að óvinsælli
rikisstjórn. Hins vegar var það aldrei
skýrt hvers vegna flokkurinn beið slíkt
afhroð í Reykjavik meðan hann hélt
velli viðast hvar á landsbyggðinni.
Og nú endurtekur sagan sig fjórum
árum siðar, nema hvað ekki er óvinsælli
ríkisstjórn lengur til að dreifa. Víðast
úti á landi heldur flokkurinn velli og
vinnur á, en í Reykjavik situr hann
áfram á botninum, en talinn vinna
„varnarsigur“ af Þórarni Þórarinssyni
ritstjóra, væntanlega vegna þess, að
samstarfsflokkarnir í fyrrverandi meiri-
hluta guldu meira afhroð en Framsókn-
arflokkurinn. Það hefur hins vegar
algerlega láðst að finna hina raunveru-
legu skýringu á því, að 3-4 þúsund
atkvæði hafa horfið út um gluggann, ef
miðað er við kjörfylgi í borgarstjórnar-
kosningunum 1970 og 1974 og þingkosn-
ingum 1979. Það er ekki haldgott að
skella skuldinni á kvennaframboðið.
Það er aðeins litill hluti skýringar.
Menn verða að átta sig á þvi, að ef
árangur á að nást i kosningum verða
þrjú höfuðatriði að vera í lagi. í fyrsta
lagi hæfir og frambærilegir frambjóð-
endur í efstu sætum listans. { öðru lagi
verða stefnumál að höfða til kjósenda.
Og í þriðja og siðasta lagi verða störf
flokksins á kjörtímabilinu að hafa verið
með þeim hætti, að kjósendur hafi trú á
störfum hans. Ef eitt þessara atriða er í
ólagi, getur illa farið. En ef þau eru öll
i ólagi, eins og var hjá Framsóknar-
flokknum fyrir siðustu kosningar, er
óhjákvæmilegt, að útkoman verði
hörmuleg.
Endurnýjun
ar er þörf
Enda þótt Kristján Benediktsson
borgarfulltrúi sé á margan hátt hinn
mætasti maður með mikla reynslu i
borgarmálum, þá var það áreiðanlega
rangt af honum að sækjast eftir
endurkjöri í borgarstjórn. Hvort tveggja
var, að hann hafði setið of lengi i
borgarstjórn til að þykja líklegur til
nýrra átaka, og hins vegar hafði hann
hagað gerðum sinum svo í samvinnu við
Alþýðubandalagið, að það var litt
traustvekjandi í hugum fjölmargra
Framsóknarmanna, sem hafna vilja
forræði Alþýðubandalagsins. Sama má
segja um Gerði Steinþórsdóttur. Af
sömu ástæðum þykir hún lítt spennandi
kostur. f stuttu máli má segja, að þetta
hafi ekki verið heppilegasta framboð,
sem kostur var á, ekki sist, þegar það er
haft i huga, að boðið var upp á sömu
frambjóðendur og hafnað hafði verið af
kjósendum i kosningunum 1978.
Áreiðanlega hefði það orðið farsælla,
ef ný andlit hefðu birst í efstu sætum
listans. En Framsóknarmenn voru settir
í mikinn vanda, þar sem Kristján gaf
kost á sér áfram. Það er ekki
skemmtilegt að hafna opinberlega
manni, sem gegnt hefur trúnaðarstöðu
svo lengi fyrir flokkinn. Sú afstaða
Kristjáns að gefa ekki skýr svör um það
fyrir prófkjör flokksins, hvort hann gæfi
kost á sér eða ekki, fældi ýmsa frá, sem
annars hefðu gefið kost á sér. Þeir
reiknuðu dæmið svo, að fyrst Kristján
gæfi ekki afdráttarlausa yfirlýsingu um
að hann ætlaði að hætta, þýddi það
einfaldlega, að hann ætlaði sér að halda
áfram. Og það kom í ljós, eftir að
framboðsfrestur rann út. Þeir aðilar,
sem ekki gáfu kost á sér, voru mjög
ósammála stefnu og störfum Kristjáns í
borgarstjórn og það hefði leitt til mikilla
átaka i prófkjöri, hefðu þeir farið fram.
Afdrifarík
mistök
Söguleg rök kröfðust þess, að Fram-
sóknarflokkur, Alþýðubandalag og Al-
þýðuflokkur tækju höndum saman eftir
kosningasigurinn 1978 og mynduðu
meirihluta i borgarstjórn Reykjavíkur
eftir 50 ára valdaferil Sjálfstæðisflokks-
ins. Annað kom ekki til greina. Hins
vegar var ekki nauðsynlegt fyrir borgar-
fulltrúa Framsóknarflokksins að haga
gerðum sinum í þessu meirihlutasam-
starfi svo, að ekki kæmist hnifurinn milli
■ Atkvæði talin i borgarstjórnarkosningunum í Revkjavík 1982.
menningarrrtál
Klassískt rit
í endurútgáf u
H.A.L. FishertA History of Europe.
Vol I. From the Earliest Times to 1713.
Voi. II. From the Beginning of the
Eighteenth Century to 1935.
Fontana 1982 (19.útg.).
1376 bls.
Fá rit enskra fræðimanna í sögu munu
hafa notið jafn almennra vinsæida og
Evrópusaga H.A.L. Fishers. Hún kom
fyrst út árið 1935 og hlaut þá þegar mjög
góðar viðtökur og hefur verið endurút-
gefin alls 19 sinnum, alltaf óbreytt.
Fisher hóf frásögn sina á steinaldar-
manninum og hann lýkur henni með þvi
að segja frá þeim kumpánum Hitler,
Stalin og Mússólini. Á síðunum á milli
er saga Evrópu sögð frá upphafi vega og
fram til ársins 1935.
Eins og gefur að skilja hafa viðhorf
manna til margs þess, sem hér er fjallað
um, breyst stórlega frá þvi Evrópusaga
Fishers kom fyrst út og á það jafnt við
um forsöguna og sögu 20. aldar. En
þctta er ekki rit sem byggir á fræðilegri
nákvæmni og nýjustu upplýsingum,
miklu fremur klassiskt rit. Fisher var
mikill stilsnillingur, skrifaði afbragðs-
góða ensku og lét einkar vel að segja
frá. Hefur honum stundum verið skipað
á bekk með ekki minni mönnum en
Gibbon og Macaulay. Af þessum sökum
nýtur Evrópusagan stöðugt vinsælda,
ekki sist hjá þvi fólki, sem öðru fremur
vill lesa skemmtilegar og fróðlegar
bækur en lætur deilur og hugleiðingar
um fræðileg smáatriði lönd og leið.