Tíminn - 11.06.1982, Blaðsíða 19

FÖSTUDAGUR 11. JÚNÍ 1982
23
og leikhús - Kvikmyndir og leikhús
kvikmyndahornid
m
.
Fassbinder
er allur
■ Rainer Werner Fassbinder, sem fannst látinn i gxr aðeins 36 ára að aldri,
hafði þegar gert fleiri kvikmyndir en margir aðrir kvikmyndaleikstjórar á
helmingi lengri starfsæfi. Kvikmyndir hans munu vera hátt i fjöruiu talsins,
fyrir utan ýmis sjónvarpsverk. Og siðasta kvikmyndin, sem hann lauk við -
„Die Sehnsucht Der Veronika Voss“ - hlaut Gullbjörninn á kvikmyndahátið-
inni í Berlin fyrr á þessu ári. Það var því ekkert lát á starfsþreki hans og
fráfallið þvi þeim mun óvæntara.
Fassbinder fæddist 31. mai árið
1946 i Bad Wörishofen i Bæheimi í
suðurhluta Vestur-Þýskalands, og
var þvi nýorðinn 36 ára. Hann lét að
sér kveða á fjölmörgum sviðum: sem
leikari, leikstjóri, rithöfundur, sjón-
varpsmaður og kvikmyndaleikstjóri,
og var löngum helsti talsmaður
hinnar svokölluðu nýju þýsku kvik-
myndagerðar. En hann byrjaði sem
leikari, hlaut menntun sem slíkur og
lék síðan með svonefndu „Aktion"-
leikhúsi í Munchen árið 1967. En ,
hann vildi þá þegar fara síðan eigin
leiðir og árið eftir stofnaði Fassbind-
er eigin leikhúsflokk, sem hann
nefndi „and-leikhús“. Hér var um
tilraunaleikhús að ræða, sem fór
mjög óhefðbundnar leiðir.
Fassbinder gerði ýmsar tilraunir
með stuttar kvikmyndir á þessum
árum, en fyrsta leikna kvikmynd
hans i fullri lengd var frumsýnd árið
1969, eða fyrir tæpum fjórtán árum
siðan. Og siðan hefur hann nánast
aldrei litið til baka og stundum sent
frá sér þrjár eða fjórar kvikmyndir á
hverju ári. Sumir hafa gagnrýnt hann
fyrir þessi miklu afköst, sem lýsi ékki
mikilli vandvirkni og vissulega eru
kvikmyndir hans mjög misjafnar að
gæðum. En þær eru þó yfirleitt
forvitnilegar, og einstök atriði i þeim
flestum talin frábær. Og fordæmi
hans varð öðrum mönnum í Vestur-
Þýskalandi hvatning til dáða á
kvikmyndasviðinu, enda er nú svo
komið, að umtalsverður hópur ungra
Vestur-Þjóðverja gerir kvikmyndir,
sem vekja athygli á alþjóðavettvangi.
Hér verður að sjálfsögðu ekki
reynt að gera kvikmyndum Fassbind-
ers skil, enda vart rými til að telja
þær allar upp hvað þá að segja nánar
frá þeim. íslendingar hafa haft
tækifæri til þess að sjá nokkrar af
nýrri kvikmyndum Fassbinders, og
má þar minna á „Hjónaband Mariu
Braun" og „Lili Marlene", og
nokkrar eldri mynda hans hafa verið
sýndar á vegum „Fjalakattarins" og
í sjónvarpinu. „Lola“, ein af slðustu
kvikmyndum Fassbinders, er einnig
væntanleg hingað á næstunni.
1 í kvikmyndum Fassbinders hafa
gagnrýnendur séð áhrif frá ýmsum
eldri leikstjórum, einkum þó Jean-
Luc Godard og bandarískum leik-
stjórum frá sjötta áratugnum, svo
sem Douglas Sirk, sem reyndar var
þýskur að uppruna en flúði til
Bandarikjanna undan nasistum. En
Fassbinder mótaði sinn eigin stil, og
viðfangsefni hans einkenndust mjög
af gagnrýninni afstöðu til ríkjandi
valdhafa i svonefndu allsnægtaþjóð-
félagi Vestur-Þýskalands, enda oft á
þær litið sem eins konar dæmisögur
um þýskt þjóðfélag.
Hin allra siðustu ár hafði Fassbind-
er snúið sér að gerð dýrri og
viðameiri kvikmynda, svo sem „Lili
Marlene", og hafði þá um leið náð
til mun stærri áhorfendahóps en
áður. Það hefði því mátt ætla, að
ýmis bestu verk hans væri framund-
an. En, því miður, myndavél
Fassbinders festir ekki fleiri hugverk
hans á filmu.
£5
Elias
Snæland ,Æ
Jónsson,
skrifar
Langur föstudagur
Sekureða saklaus
Forsetaránið
Með hnúum og hnefum
Ránið á týndu örkinni
Gereyðandinn
Lögreglustöðin í Bronx
Framísviðsljósið
Konan sem hljóp
Stjörnugjöf Tímans
**** frábær ■ * * * mjög góð ■ * ★ göö • * sæmlleg ■ O léleg