Fréttablaðið - 18.12.2008, Blaðsíða 28

28 18. desember 2008 FIMMTUDAGUR
Þvæla útvarpsstjóra
UMRÆÐAN
Bergsteinn Sigurðs-
son skrifar um starfs-
reglur RÚV
Í reglum um fréttir og dagskrárefni tengt
þeim í Ríkisútvarpinu,
segir meðal annars:
„Útvarpsstjóri setur
starfsmönnum Ríkisút-
varpsins sem vinna að frétta-
skrifum, fréttaflutningi og
tengdu dagskrárefni eftirfar-
andi reglur: [...] 9. „Óheimilt er
að útvarpa án leyfis ummælum
manns ef hann vissi ekki að
þau voru hljóð- eða myndrituð,
nema ummælin hafi verið við-
höfð á opnum vettvangi.“
Í Fréttablaðinu 17. desember
var Páll Magnússon útvarps-
stjóri spurður hvort rétt hafi
verið af Kastljósi að spila upp-
tökur af samtali Reynis
Traustasonar, ritstjóra DV, við
fyrrverandi blaðamann blaðs-
ins. Páll taldi svo vera, almanna-
heill hafi verið í húfi. Hann
sagði enn fremur að birtingin
stangaðist ekki á við 9. grein
starfsreglna RÚV. Sagði Páll
hana eingöngu lúta að sam-
skiptum RÚV við viðmælendur
sína en hefði ekkert
með upptökur þriðja
aðila að gera. Slíkar
upptökur bæri að meta
út frá þeim forsendum
hvort það hefði mikla
samfélagslega þýðingu
að birta þær.
Þarna fer útvarps-
stjóri með rangt mál,
eins og má sjá þegar
reglurnar eru lesnar.
Þar er ekkert kveðið á
um uppruna slíkra upptakna.
Það stendur skýrum stöfum að
starfsmenn RÚV mega ekki
birta ummæli manns án leyfis
ef þau voru tekin upp án hans
vitundar. Reglurnar gefa ekk-
ert svigrúm í þessum efnum.
Starfsfólki RÚV er einfaldlega
bannað að útvarpa slíkum upp-
tökum.
Það má færa gild rök fyrir
því að stundum geti verið rétt-
lætanlegt að birta upptökur á
borð við þá sem Kastljós spil-
aði á mánudag. Ég er sammála
Páli að sú upptaka átti erindi til
almennings. Túlkun hans á
starfsreglum RÚV er aftur á
móti fráleit. Það er útvarps-
stjóra ósæmandi að bera á borð
slíka þvælu.
Höfundur er blaðamaður.
BERGSTEINN
SIGURÐSSON
UMRÆÐAN
Guðbergur Egill
Eyjólfsson skrifar um
landbúnað
Í nýju fjárlagafrumvarpi boðar ríkisstjórnin ein-
hliða riftun á búvörusamn-
ingum til bænda. Ríkis-
stjórnin ætlar að fella
niður þá vísitölutengingu sem
bundin er í búvörusamningum.
Þetta þýðir, ef verðbólguspár
ganga eftir, skerðingu upp á 9–10
prósent. Þetta er skerðing á tekj-
um til bænda sem nemur 700–800
milljónum.
Bændur eru margir hverjir í
mjög slæmri stöðu, helst þeir sem
yngri eru og þeir sem staðið hafa í
framkvæmdum á jörðum sínum.
Misjafnt er ástandið eftir búgrein-
um. Kúabændur hafa margir hverj-
ir staðið í miklum framkvæmdum
og kvótakaupum og skuldar grein-
in um 35 milljarða. Þessir 35 millj-
arðar skiptast niður á um 700 bú.
Sum þeirra eru næsta skuldlaus en
önnur þeim mun skuldsettari. Kúa-
bóndi einn sagði á dögunum, að
honum hefði dottið í hug að hætta,
ganga bara í burtu, því að hann sæi
hvort eð er ekki fram á að geta
nokkru sinni borgað af búi sínu.
Sauðfjárbændur eru í nokkuð
annarri stöðu hvað skuldsetningu
varðar en hafa þeim mun lægri
tekjur. Sú grein átti reyndar í krísu
fyrir kreppu þar sem meðalaldur
sauðfjárbanda er 58 ár og fer
hækkandi. Lítil sem engin nýliðun
á sér stað. Ungt fólk sættir sig
greinilega ekki við þau kjör sem
sauðfjárbændum er boðið upp á.
Nú ætlar ríkisstjórnin enn frekar
að herða að þessum greinum með
hinu nýja frjárlagafrumvarpi.
Eiga bændur að láta bjóða sér
einhliða samningsrof ríkisstjórn-
arinnar? Eiga bændur að
grípa til einhverra
aðgerða? Eiga þeir að beita
frönsku leiðinni og dreifa
skít um götur Reykjavík-
ur? Eiga þeir að hætta að
borga af lánum sínum og
að framleiða matvæli? Sú
hætta er fyrir hendi ef
þrengir frekar að, að fjöldi
bænda fari á hausinn. For-
maður Landssambands
kúabænda skrifaði á heimasíðu
landssambandsins að um 40 pró-
sent allrar mjólkur á Íslandi koma
frá kúabúum sem eru skuldsett að
eða yfir hættumörkum.
Með þessum samningsrofum
sem fjárlagafrumvarpið felur í sér,
er stórlega vegið að matvælaör-
yggi þjóðarinnar. Við Íslendingar
framleiðum ekki nema um helm-
ingi þess matar sem við neytum.
Matarbirgðir landsins duga ekki
nema í um tvo og hálfan mánuð,
það fer eftir árstíðum.
Einnig er uggur í bændum vegna
ESB-umræðunnar. Bændur færu
mjög halloka ef af inngöngu Íslands
yrði. Svína- og kjúklingarækt legð-
ist af og öll önnur landbúnaðar-
framleiðsla drægist saman. Þetta
er reynsla sænskra og finnskra
bænda. Um sex þúsund manns
starfa við landbúnað og matvæla-
framleiðslu á Íslandi í dag og ætla
má að við bætist 3.000-4.000 afleidd
störf. Ríkisstjórnin er enn frekar
að ógna afkomu þessa fólks með
einhliða riftun búvörusamninga,
lögleiðingu umdeilds matvæla-
frumvarps og daðri við ESB.
Væri ekki nær að snúa vörn í
sókn, efla landbúnaðinn og fá
jákvæða byltingu í stað neikvæðr-
ar? Það er nauðsynlegt hverri sjálf-
stæðri þjóð að vera sjálfri sér næg
um mat. Atvinnuleysi eykst nú
sífellt og umræðan snýst um
nýsköpun og um menntun. En það
eru ónýtt tækifæri til staðar sem
hægt væri að nýta hér og nú. Þau
eru kannski ekki jafn fín og nýmóð-
ins og nýsköpun eða æðri menntun
en við erum í vandræðum og verð-
um að taka því sem býðst.
Eins og fyrr segir framleiðum
við ekki nema um helming þeirra
matvæla sem við þörfnumst. Við
framleiðum ekki nema um 40 pró-
sent af grænmetinu sjálf. Þarna
felast mikil tækifæri. Um 900
manns starfa við að framleiða inn-
lenda grænmetið. Ef vilji er fyrir
hendi er hægt að tvöfalda þessa
framleiðslu og um leið skapa nokk-
ur hundruð störf. Þarna er tæki-
færi fyrir Húsvíkinga að byggja
upp sjálfbæra stóriðju. Þeir gætu
byrjað strax á morgun í stað þess
að bíða eftir álbræðslu sem kemur
kannski aldrei. Hægt væri að skapa
fjölda starfa með alhliða eflingu
landbúnaðarins.
Hægt er að ákveða að fullvinna
meira af þeim sjávarafurðum sem
við seljum úr landi. Frystihúsin
eru til og fólk vantar vinnu. Er ekki
nær að við vinnum fiskinn sjálf í
stað þess að veita hundruðum ef
ekki þúsundum Breta þá vinnu,
þegar okkur sárvantar störfin
sjálf?
Nú er tími aðgerða. Við verðum
að nýta þau tækifæri sem við
höfum og það strax. Hvað er ríkis-
stjórnin að gaufa? Við verðum að
losna við þessa þurrpumpulegu
stjórnmálamenn sem vilja bara
tryggja eigin stöðu og sigla okkur
aftur inn í það gamla kerfi sem er
þeim svo þægilegt. Losna við kerf-
ið sem kom okkur almenningi í þá
slæmu stöðu sem við erum nú í.
Við þurfum fólk við stjórnvölinn
sem er ekki of fast í formi kerfis-
ins og getur komið með nýjar hug-
myndir til þess að skapa hið nýja
Ísland.
Höfundur er bóndi og nemi við
Háskólann á Akureyri.
Bændabylting?
GUÐBERGUR EGILL
EYJÓLFSSON
Fjármálakreppan og
niðurlæging Alþingis
UMRÆÐAN
Loftur Altice Þor-
steinsson skrifar um
IceSave-samninginn
Nú er svo komið, að hörðustu stuðnings-
menn ríkisstjórnarinnar
eins og ég, verða að játa
að hún er ekki á vetur
setjandi. Samfylkingin
beitir Sjálfstæðisflokkinn bola-
brögðum með hótun um stjórn-
arslit, ef ekki er gengið í átt að
ESB-aðild. Geir Haarde hefur
kiknað í hnjánum og tekið þann
kost að kljúfa Sjálfstæðisflokk-
inn fremur en missa stól forsæt-
isráðherra.
Þáttur Alþingis á síðustu
vikum er aumkunarverður.
Mánudaginn 08. desember 2008
samþykkti þingið heimild til rík-
isstjórnarinnar að ganga frá
Smánarsamningnum við ESB án
nokkurra fyrirvara, svo sem því
að hann kæmi fyrir þingið til
endanlegrar samþykktar. Einn
þingmaður Sjálfstæðisflokksins
hafði þó þrek til að standa gegn
ósómanum, en það var Pétur
Blöndal.
Smánarsamningurinn fór í
gegnum þingið á 29 atkvæðum,
eða minnihluta alþingismanna.
Lítið leggst því fyrir heiður þing-
manna, þegar þeir skjóta sér
undan að taka afstöðu til svona
mikilvægs máls. Getur niður-
læging þingsins orðið meiri?
Rifja má upp atkvæðagreiðsl-
una frá 12. janúar 1993, þegar
landráðasamningurinn um Evr-
ópska efnahagssvæðið (EES) var
samþykktur með naumum meiri-
hluta. Þar stóð Alþýðuflokkur-
inn, forveri Samfylkingarinnar
fremstur í flokki. Allir þingmenn
Alþýðuflokksins samþykktu
landráðasamninginn.
Ekki þarf mikla skarpskyggni
til að skilja, að yfirstandandi
efnahagshörmungar eru bein
afleiðing af landráðasamningn-
um. Án hans hefði hin ógæfulega
bankaútrás aldregi orðið og án
hans hefði ESB ekki tekist að
knýja okkur til þess auðmýkj-
andi samkomulags, sem innsigl-
að var 08. desember 2008.
Á hátíðastundum er talað um
lýðræði á Íslandi. Ekki var það
mjög lýðræðislegt að hafna þjóð-
aratkvæði um EES-
samninginn 1993. Ekki
er það mjög lýðræðis-
legt að Alþingi leggi lík-
lega meira en 1000
milljarða króna álögur
á landsmenn, með
atkvæðum minni-hluta
þingmanna. Hefði ekki
verið meiri sómi af
þjóðaratkvæði um
svona byrðar, sem kom-
andi kynslóðir munu
verða að rogast með?
Svo er verið að tala um lýð-
ræðislega ákvörðun varðandi
inngöngu landsins í ESB. Dettur
nokkrum hugsandi manni í hug,
að þeir sem aldregi hafa virt lýð-
ræðið fari nú að lúta vilja lands-
manna? Dettur nokkrum manni í
hug að harðasti kjarni Samfylk-
ingar fari að beita öðrum vinnu-
brögðum en þeir beittu 12. jan-
úar 1993 og 08.desember 2008?
Er til annarra úrræða að leita,
en að forseti landsins svipti Geir
H. Haarde umboði til forustu
ríkisstjórnar og að forsetinn feli
síðan einhverjum að mynda
utan-þings-stjórn?
Þessir þingmenn samþykktu
Smánarlögin 08.12.2008:
Arnbjörg Sveinsdóttir, Ágúst
Ólafur Ágústsson, Ármann Kr.
Ólafsson, Árni Páll Árnason,
Árni M. Mathiesen, Ásta R.
Jóhannesdóttir, Ásta Möller,
Birgir Ármannsson, Bjarni
Benediktsson, Björk Guðjóns-
dóttir, Einar K. Guðfinnsson,
Ellert B. Schram, Geir H. Haar-
de, Guðbjartur Hannesson, Guð-
finna S. Bjarnadóttir, Gunnar
Svavarsson, Helgi Hjörvar, Her-
dís Þórðardóttir, Ingibjörg Sól-
rún Gísladóttir, Jóhanna Sigurð-
ardóttir, Jón Gunnarsson, Karl
V. Matthíasson, Katrín Júlíus-
dóttir, Kjartan Ólafsson, Lúðvík
Bergvinsson, Ólöf Nordal, Rósa
Guðbjartsdóttir, Sturla Böðv-
arsson, Össur Skarphéðinsson.
Höfundur er verkfræðingur og
vísindakennari.
Ekki þarf mikla skarpskyggni
til að skilja, að yfirstandandi
efnahagshörmungar eru bein
afleiðing af landráðasamn-
ingnum.
LOFTUR ALTICE
ÞORSTEINSSON
verð: kr. 1.000.- fyrir fullorðna
og kr. 400 fyrir börn