Tíminn - 21.07.1982, Blaðsíða 8

8
MIÐVIKUDAGUR 21. JÚLÍ 15>82.
Útgefandl: Framsóknarflokkurlnn.
Framkvœmdastjórl: Glsll Slgurðsson. Auglýslngastjórl: Stelngrlmur Glslason.
Skrlfstofustjórl: Jóhanna B. Jóhannsdóttlr. Afgrelðslustjórl: Slgurður Brynjólfsson
Rltstjórar: Þórarlnn Þórarlnsson, Ellas Snœland Jónsson. Rltstjórnarfulltrúl:
Oddur V. Ólafsson. Fróttastjóri: Krlstinn Hallgrimsson. Umsjónarmaður Helgar-
Tlmans: lllugl Jökulsson. Blaðamenn: Agnes Bragadóttlr, Atli Magnússon,
Bjarghlldur Stefánsdóttlr, Frlðrlk Indrlðason, Helður Helgadóttlr.lngólfur Hannes-
son (Iþróttlr), Jónas Guðmundsson, Kristin Uelfsdóttlr, Slgurjón Valdlmarsson,
Skaftl Jónsson, Svala Jónsdóttlr. Útlltstelknun: Gunnar Traustl Guðbjörnsson.
Ljósmyndir: Guðjón Elnarsson, Guðjón Róbert Águstsson, Elln Ellertsdóttlr. Ari
Jóhannesson. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttlr. Prófarklr: Flosl Krlstjánsson,
Krlstln Þorbjarnardóttlr, Marla Anna Þorstelnsdóttlr.
Rltstjórn, skrlfstofur og augiýslngar: Slðumúla 15, Reykjavlk. Slml: 86300.
Auglýsingastml: 18300. Kvöldslmar: 86387 og 86392.
Verð I lausasölu 8.00, en 10.00 um helgar. Áskrift á mánuðl: kr. 120.00.
Setning: Tœknideild Timans. Prentun: Blaðaprent hf.
Ríkisstjórnin þarf
ad sýna manndóm
■ Austri birtir 16. þ.m. grein eftir Tómas Árnason
viðskiptaráðherra, þar sem rætt er um stöðu
efnahagsmála. í greininni segir m.a. á þessa leið:
„Ríkisstjórnin setti sér það mark í janúar sl. að
koma verðbólgu niður í 35% frá upphafi til loka
ársins. Auðvitað samrýmist það alls ekki þessari
stefnu að hækka öll grunnlaun í landinu um 6% 1.
júlí. Ríkisstjórnin lék veikan biðleik í þessum málum
með niðurgreiðslum á búvörur, lækkun tolla og
sparnaði í ríkisrekstri. En hét því að stofna til
viðræðna við samtök launafólks og aðra hagsmuna-
aðila atvinnulífsins um viðmiðunarkerfi, sem gæti
komið í stað núverandi vísitölukerfis og tryggt
kaupmátt og jöfnun lífskjara, en væri laust við
höfuðókosti þess kerfis, sem nú gildir. Auk þess hét
ríkisstjórnin að hefja viðræður við aðila að
verðmyndunarkerfi sjávarútvegs og landbúnaðar um
breytingar á skipan þeirra mála, sem stuðlað gætu að
hjöðnun verðbólgu, en tryggt afkomu í þessum
greinum.
Frá því ríkisstjórnin var með þessar ráðagerðir hefir
skjótt skipazt veður í lofti. í stað þess að þjóðartekjur
hafa yfirleitt verið vaxandi um langan tíma hefir
aflabrestur og treg sala afurða valdið straumhvörfum.
Nú er skyndilega spáð 3-6% samdrætti í þjóðarfram-
leiðslu. Hvernig er hægt að hækka launakjör um 6%,
þegar þjóðartekjur dragast saman um allt að 6%? Spyr
sá, er ekki veit. Auðvitað er þetta ekki hægt og það
vita menn. Niðurstaða þessa dæmis. eru fleiri,
verðminni krónur í launaumslagið og afleiðingin er
aukin verðbólga og ótryggari atvinna. Pá er nú einnig
spáð neikvæðum viðskiptum við útlönd, sem nemi
8-9% af þjóðartekjum á þessu ári. Þetta nálgast
ástandið 1974 og 1975, en þau ár voru viðskipti
neikvæð um 11% hvort ár. Hér er um mjög alvaríega
þróun að ræða, sem verður að stöðva.
Það er ljóst, að ríkisstjórnin þarf að sýna manndóm
í þessum málum og gera ráðstafanir í efnahagsmálum,
sem hægja á verðbólgu, treysta viðskiptin út á við og
tryggja viðunandi afkomu atvinnuveganna, en leggja
jafnframt áherzlu á að verja kaupmátt þeirra, sem
erfiðast eiga um afkomu. í samræmi við þessi markmið
þarf að gera efnahagsáætlun a.m.k. fram á haust 1983.
Kjarni hennar verður að vera ný viðmiðun í okkar
hagkerfi, þar sem gripið er inn í hömlulausan víxlgang
kaupgjalds og verðlags.“
Greininni lýkur Tómas Árnason með þessum
orðum:
„Við búum við mikla erfiðleika í efnahags- og
atvinnumálum. Heildarútflutningur sjávarafurða hef-
ur dregizt saman um tæp 20% fyrstu fimm mánuði
ársins. Við sitjum uppi með mjög mikið magn af
skreið, sem þó vonandi selst síðar á árinu. Erlendir
kjötmarkaðir eru lokaðir og því offramleiðsla á kjöti.
Iðnaðurinn býr við óhagstæða gengisþróun, þjóðar-
tekjur dragast saman. Framsóknarflokkurinn vill gera
efnahagsáætlun a.m.k. til haustsins 1983. Með þeim
hætti að líta raunsætt á staðreyndir efnahagsmálanna
og haga aðgerðum í samræmi við það. Æskilegast væri
að fá sem almennasta samstöðu um aðgerðir.
íslendingar eiga vissulega mikla framtíð og standa
betur að vígi en nokkru sinni fyrr til að mæta
erfiðleikunum. Hér þarf öflugar og markvissar
aðgerðir til þess að ná jafnvægi og styrkri stjórn
efnahags- og atvinnumála.“ Þ.Þ.
menningarmál
■ Þegar menn tala um skilningarvit,
eiga þeir oftast við þessi venjulegu, sjón
heym, o.s.frv. Og þessum skilningarvit-
um treysta menn yfirleitt og segja, ég sá
það með minum eigin augum, ég heyrði
það sjálfur, eða ég er nú ekki
tilfinningalaus.
Að vísu era til ýms orðatæki, þar sem
skilningarvitunum, hinum viðurkenndu,
er vantreyst: Betur sjá augu en auga,
Heyrðist mér rétt?, að ekki sé nú talað
um þetta fræga: Mér fannst ég finna til,
P ~ Lyg* er lygi, jafhvel þótt hún sé Ijósmynduð, sagði frægur stjóramálamaður.
I sjálfur sér er þetta ekki flókinn smiðisgripur, en gætir þú smíðað þennan hlut?
Að trúa sfnurr
eigin augum
-erþaðóhættl
en þessi eina setning, varð til þess að eitt
efnilegasta skáld okkar, lagði skáldskap-
inn á hilluna.
Sjónin
Margir telja að sjónin sé það
skilningarvit, er við treystum mest á í
daglega lifinu og að það sé áhrifamesti
fjölmiðill líkamans. Frá augunum fær
heilinn með öðrum fleiri upplýsingar en
frá öðrum skynfærum. En hversu örugg
eru augun. Um það má nú deila, en þó
eru „sjónarvottar" yfirleitt taldir hin
áreiðanlegasta heimild, til dæmis i
lögreglumálum og þegar eitthvað dular-
fullt er talið hafa átt sér stað.
Sjónarvottar sjá fljúgandi diska, sjá
glæpamenn á óhentugum tíma fyrir þá
o.s.frv.
Enginn efast um heiðarleika sjónar-
votta, en þó hefur það skeð oftar en
tvisvar, að augunum er ekki alltaf
treystandi.
í einföldu máli þá starfar augað
þannig, að það tekur stöðugt á móti
ljósmerkjum og breytir þeim í rafbylgj-
ur, sem berast heilanum og þannig er
ljósinu breytt í rafmagnsmál, sem
heilinn, eða við skiljum. Ljósið skellur
stöðugt á augunum og með rafmagni er
þvi breytt i það sem fyrir augun ber, þótt
það sem við sjáum sé í fjarlægð.
En hversu áreiðanlegt er þetta. Um
það má deila. Ljósið er að vísu fljótt í
förum, en ljóshraðinn er um 300.000 km
á sekúndu.
Fjarlægð til sólar er á hinn bóginn um
149.6 milljón kílómetrar, þannig að það
tekur ljósið um það bil 8 mínútur að
berast til augans. Þeir sem horfa á
sólarlagið, sólina hverfa undir sjóndeild-
arhringinn, sjá hana því í raun og veru
ekki ganga undir, hún er löngu horfin
undir sjóndeildarhringinn, þegar við
sjáum hana gjöra það 8 mínútum eftir
'að það skeði.
Er þetta aðeins eitt dæmi um, að
augað er ekki óskeikult, en fleiri má
nefna. Sjónhverfmgarmenn byggja t.d.
oft töfrabrögð sín á sjónfræði, eða
takmörkunum á sjón. Og margt sem
fyrir augun getur borið, er ofar okkar
skilningi. (sjá mynd af mönnum og
trégrind)
Ymsir myndlistarmenn, t.d. Hollend-
ingurinn Maurits Escher, en grafik-
myndir hans voru nýverið kynntar á
íslandi, varði mestum hluta ævi sinnar
við að teikna byggingar og umhverfi, þar
sem náttúrulögmálin virtust ekki lengur
vera í gildi.
Pappírshringirnir tveir
Svo virðist sem heilinn taki við
ljósgeislunum og „tölvuvinni“ síðan
upplýsingarnar frá augunum, þannig að
það sem við sjáum komi heim og saman
við lögmálið. Er við horfum t.d. á
teikningu, sem gengur í berhögg við
almenna skynsemi og smíðar, t.d. eins
og þrihyminginn, sem hér er sýndur.
(sjá mynd). Augað heldur áfram að
safna upplýsingum, en heilinn botnar
ekki neitt í neinu.
Gott dæmi um sjónskynið er Moebius-
ræman. Maður býr til pappírsrenning
ca. 30 cm langan og 3 sentimetra
breiðan. Snýr siðan upp á hann einu
sinni (180°) og límir siðan endana
saman þannig að renningurinn myndi
hring með snúningi á. Siðan er að klippa
renninginn í tvennt eftir endilöngu,
Sumarferð Framsóknarfélaganna í Reykjavík:
Mikil eftirspurn
eftir miðum