Tíminn - 03.10.1982, Síða 6

Tíminn - 03.10.1982, Síða 6
SUNNUDAGUR 3. OKTÓBER 1982 innlendir leigupennar • • I ® é L , yaMl Islenskar alþýðuhetjur ■ íslenskar alþýðuhetjur? Er átt við Gunnar Hámundarson sem atti kinn- hestum, Illuga Tagldarbana eða öxina Rimmugýgi? Ellegar þá Árna skinnið Magnússon, Jón biskup Arason eða Þórð Steindórsson á Ingjaldshóli sem lét gesti sína þvo sér upp úr víni heldur en vatni af tómum flottræfilshætti og dó öreigi? Hvað þá um Jón Sigurðsson, forseta alþingis, Skugga-Svein eða Fjölnismenn hina fyrri? Ólafur Thors; kemur hann til mála, eða Jónas frá Hriflu? Kannski Halldór Kiljan Lax- ness? Því miður, herrar mínir, reynið aftur næst. Hin íslenska alþýðuhetja númer eitt, tvö og þrjú (eins og þeir segja um vinsældalista dægurlaga) er Ómar Ragnarsson. í næstum sætum þar fyrir neðan er mislitur söfnuður. Margt er sér til gamans gert Ég hef hreint ekkert á móti Ómari Ragnarssyni, skal ég taka fram undireins svo alþýðan rísi nú ekki upp gegn mér. Þegar ég var ungur og áhyggjulaus úti á Nesi hlustaði ég á plöturnar hans mér næstum til óbóta, og þegar við systir mín fórum að gefa út barnablaðið Margt er sér til gamans gert og fengum þrjátíu áskrifendur (fyrst var það vélritað með kalkipappír, þá fjölritað í Letri og loks Ijósritað í álverinu í Straumsvík), þá lá beint við að eiga viðtal við Ómar Ragnarsson og hafa innan um gátur, leiki og þrautir, fréttir af útlenskum leikurum (oftast upplognar að sið barna) og framhaldssöguna um Jim Jarvis. Ómar kom og var hinn alþýðlegasti, eins og gefur að skilja, og það var með naumindum að tókst að hindra mig í að setja plötu með honum á grammófóninn meðan hann stóð við og ansaði fábjánalegum spurningum systur minn- ar (því sjálfur var ég feimið barn og húkti úti í horni). Hins vegar er kyndug sú aðferð sem íslenska þjóðin notar til að velja sér alþýðuhetjur að tala um og dást að á dimmum vetrarkvöldum eða lokkandi björtum sumarnóttum. Við grobbum okkur af því við útlenska menn hvað við erum sprenglærð og vel að okkur, stórkostlega greind og afbragð annarra þjóða í andlegum efnum, en einn maður varð íslensk alþýðuhetja út á það að ipismæla sig í útvarpinu! Hann var meira að segja fenginn til þess að stýra spurningaþætti í sjónvarpi og hafði sér við hlið aðra íslenska alþýðuhetju; snaggaralegan veðurfræðing sem var orðinn svo vinsæll að sló út hinn sadistíska leik músarinnar að kettinum, sem sjónvarpið sýnir handa börnum og kemur í stað ævintýra úr því búið er að sensúrera Rauðhettu og leggja niður mannát í krakkasögum. Einu sinni átti ég býsna yfirborðs- kenndar samræður við mann um hinn þriðja. Sá síðastnefndi bjó nokkuð afskekkt og ástæða þótti til að ætla að hann hefði ekki fylgst ýkja vel með fréttum síðustu áratugina. í könnunar- skyni var prófuð þekking hans á íslenskum alþýðuhetjum. „Hann þekkti ekki einu sinni Ómar Ragnarsson!" hrópaði viðmælandi minn svo undir tók og rak upp stór augu. Úr því sem komið var, var aðeins eitt til ráða; gera þennan afskekkta sveitamann sjálfan að alþýðu- hetju og einhver maður norður á Akureyri teiknaði myndir af honum upp úr sjónvarpinu og seldi víða um land á hundrað krónur stykkið minnir mig. Sem betur fer mun þessi nauðuga alþýðuhetja varla fást til að syngja inn á plötu eða stjórna bingó-leikjum lífsþreyttra húsmæðra, en þetta tvennt er talið hæfilegt fyrir alþýðuhetjur. Heimspckifyrirlestrar á laugardögum Eitthvað virðist hafa dregið úr því hin síðustu misseri en um tíma virtist vera að myndast undarlegur hringur í andlegu lífi íslendinga og var ekki síst borinn uppi af alþýðuhetjum. Þorgeir Ástvaldsson var eins lags æðsti prestur í þessari reglu, einnig Ólafur Laufdal og tískusýningarfólk, pylsusali kom við sögu og knattspyrnufélagið Valur og átöppunarfyrirtækið Kók og þar fram eftir götunum. Þarna stigu margar af hinum íslensku alþýðuhetjum sín fyrstu skref á framabrautinni og er skemmst að minnast Hermanns Gunnarssonar, fyrr- verandi boltamanns. Hann segir þakk- látum landsmönnum ekki aðeins hverjir hlaupa hraðast, stökkva hæst eða setja flest mörkin; hann er líka orðinn einn áhrifamesti heimspekingur þjóðarinnar og syngur inn á plötur. Heimspekifyrir- lestra sína heldur Hermann þessi í útvarpið skömmu eftir hádegi á laugar- dögum og kryddar heilræði sín og athugasemdir um lífsins ólgusjó með danslögum og gamansögum, enda hefur heimspekin tekið stakkaskiptum með þjóðfélaginu og aðferðir Kants duga ekki lengur, enda annars staðar. Nú er til lítils að eida rófnastöppu, nema helst það væri gert á hringferð um landið með Sumargleðinni. Heimspeki Hermanns er í takt við tímann og hnitmiðun orðskviða hans (og skeyta) er blátt áfram aðdáunarverð. Má þar ei'nkum og sér í lagi nefna þennan hér: „Ekkert stress - veriði hress!“ en þannig endar hann jafnan erindi sín og hefði sjálfur Schopenhauer ekki getað orðað þetta betur. Leið heldur ekki á löngu þar til önnur íslensk alþýðuhetja fékk heim- speking þennan til að raula boðskap inn á plötu, og tvær heldur en eina, og vera sögumaður í ævintýrum. Svo ástsæll er hann orðinn með þjóð sinni að hann er tæpast nefndur á nafn núorðið, en þess í stað kallaður gælunafni sínu, sem ég veigra mér - af augljósum orsökum - við að tilfæra hér. Hitt er skaði að gælunafn (gælunafn?) Þorgeirs Ástvaldssonar er skammarlega lítið útbreitt og þyrfti að verða þar breyting á hið bráðasta. í Helgarpóstinum var fyrir ekki nema viku síðan svokölluð yfirheyrsla yfir einni nýjustu alþýðuhetju okkar íslend- inga, sem er kaupsýslumaður og selur hakkaða kjötbita innan í brauði. Eins og venja er þegar splunkunýjar íslenskar alþýðuhetjur stökkva fullskapaðar úr höfði þjóðarinnar hafa öll blöðin fyrir löngu tekið opinská og persónuleg viðtöl við þennan mann (Tíminn er þó líklega undanskilinn), en aldrei er góð vísa of oft kveðin eins og skáldið sagði og kvað vísu sína, hlustendum til leiðinda. Þessi alþýðuhetja hefur reyndar stigið skrefi lengra en aðrar viðlíka því hakkabuffið í brauðinu er heitið eftir hetjunni sjálfri og man ég ekki í fljótu bragði eftir öðru fordæmi en Jesú Kristi. Nú fer stór hluti þjóðarinnar réglulega til altarisgöngu hjá Tómasi Tómassyni og étur hold af hans holdi, en kirkjur standa auðar. Drykkjarföng við þessar athafnir bera aftur á móti nafn guðsins Pefsí-Kóla. í stað eldvagns spámannanna er kominn Mercedes Benz, líkt og alþjóð veit, en um tengsl þeirrar bílategundar við guðdóminn vísa ég til söngkonunnar góðkunnu, Janis Joplin. Illugi Jökulsson skrifar Munu blóm springa út á haustin... En það sem ég vildi sagt hafa - Tómas þessi hefur mjög greinilega mun ríkari skilning á eðli alþýðuhetjunnar íslensku en títt er, og má ráða það af áformum hans um hótelbyggingar í Vatnsmýrinni, sem hann skýrði frá í tilvísaðri yfirheyrslu í Helgarpóstinum. Tómas vill skíra hótel sitt eftir Einari skáldi Benediktssyni sem var þjóðhetja, en aðeins er stigsmunur milli þess að vera þjóðhetja og alþýðuhetja. Af því Vatnsmýrin er talin næsta blaut geta höfuðborgarbúar innan skamms fylgst með Einari Benediktssyni sökkva, rétt einu sinni enn. Tómas alþýðuhetja vill aukinheldur reisa annað hótel og kalla Hótel Bjarna frá Vogi og er það vel, enda er Bjarni vanmetin þjóðhetja, ekki síður en Illugi Tagldarbani, þó svo hann hafi af stórmennsku sinni látið vefja íslendingum vindla og merkt þá sér. íslenskar alþýðuhetjur eiga góða tíð og brakandi þurrk í vændum, þótt vetur fari að á veðurstofunni. Vil ég af því tilefni beina því til blaðanna að þau verði ekki eftirbátar þjóðarinnar og taki upp fasta dálka þar sem skýrt verði frá sérhverri athöfn frægs fólks innanlands. Má hugsa sér ljósmyndara sem liggja í leynum fyrir utan skemmtistaði og smelli af vélum sínum þegar alþýðuhetjurnar velta út, mismunandi á sig komnar, og blaða- menn sem beita nefinu til að komast að því hver heldur fram hjá hverjum með hverjum og af hverju, hvaða konur eru óléttar og eftir hverja og hver lítur hvern hýru auga hvenær. Er löngu tímabært að við eignumst okkar eigin Heddu Hopper og þó fyrr hefði verið, enda er það fyrir neðan virðingu bókmennta- þjóðarinnar að þurfa, út úr neyð, að fylgjast sýknt og heilagt með raunum furstafjölskyldu í Mónakó en hafa fáar áreiðanlegar fréttir af eigin höfðingjum og einkamálum þeirra. Þegar þetta verður munu blóm springa út á haustin og margir syngja inn á plötur.

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.