Tíminn - 17.12.1982, Qupperneq 8

8
FÖSTUDAGUR 17. DESEMBER 1982
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gísli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrímsson. Umsjónarmaður Helgar-Tímans: Atli
Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Eiríkur St.
Eiríksson, Friðrik Indriðason, Heiður Helgadóttir, Sigurður Helgason (íþróttir), Jónas
Guðmundsson, Jón Guðni Kristjánsson, Kristín Leifsdóttir, Skafti Jónsson.
Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón
Róbert Ágústsson, Elín Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi
Kristjánsson, Kristín Þorbjarnardóttir, María Anna Þorsteinsdóttir. Ritstjórn,
skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: 86387 og 86392.
Verð í lausasölu 11.00, en 15.00 um helgar. Áskrift á mánuði: kr. 150.00.
Setning: Tæknideild Tímans. Prentun: Blaðaprent hf.
á vettvangi dagsins
Björn Líndal:
Taugaveiklun í
Alþýdubandalagi
Ummaeli
Steingríms
um álmálid
■ í byrjun maí fóru fram viðræður milli fulltrúa
ríkisstjórnarinnar og svissneska álhringsins, án þess
að nokkuð þokaði þar til samkomulags. Eftir viðræður
þessar, fóru fram umræður um þær utan dagskrár á
Alþingi.
I þessum umræðum gerði Steingrímur Hermannsson
sjávarútvegsráðherra grein fyrir afstöðu Framsóknar-
flokksins. Rétt þykir að rifja upp meginatriði í
málflutningi hans vegna þess, sem síðar hefur gerzt.
Steingrímur Hermannson sagðist ekki vera þeirrar
skoðunar, að deilan um verðlagningu á súráli gæti
fallið undir þá skilgreiningu að vera sviksamlegt
athæfi. Deilan um súrálsverðið væri fyrst og fremst
lagatúlkun. íslendingar og fulltrúar Alusuisse væru
ekki sammála um niðurstöður skýrslu Coopers &
Lybrands. Það þyrfti að fá úr því máli skorið og væri
sjálfsagt að vísa deilunni í gerðardóm eins og
samningur íslendinga og Alusuisse gerði ráð fyrir.
Steingrímur vék síðan að meginkjarna þessa máls:
„Við framsóknarmenn leggjum á það höfuðáherzlu,
að sem fyrst náist samningar um verulega hækkun á
raforkuverði. Við teljum að það verði að koma öðrum
ágreiningi til hliðar, setja hann í gerðardóm, til þess
að viðræður geti hafizt nú þegar um hækkun á
rafprkuverði.
Ágreiningurinn um skattsvikin nemur sem svarar 27
milljónum króna, en verði raforkuverð hækkað um
helming fáum við 80 milljónir króna á ári framyfir
það, sem nú er.
Við framsóknarmenn viljum að við eigum helzt
meirihluta í þeim fyrirtækjum, sem hér eru reist. Rétt
er að athuga mjög vandlega, hvort við getum orðið
eignaraðilar að álverinu. Viðræður við ýmsa erlenda
aðila, Japani og fleiri, um leiðir til að við getum
eignazt álverið eru að mínu viti mjög athyglisverðar
og sjálfsagt að skoða það vandlega.
Mér þykir athyglisverðar hugmyndir, sem fram hafa
komið um þriðja aðila að þessu álveri, t.d. í því
hlutfalli, að Islendingar ættu einn þriðja, Svisslending-
arpinn þriðja og svo þriðji aðilinn einn þriðja.
í þessu sambandi er töluvert rætt um stækkun
álversins og kemur hún vel til greina í sambandi við
slíka samninga um verulega hækkun raforkuverðs,
aukna eignaraðild og fleira. Álverið er orðið gamalt
tæknilega. Miklar breytingar hafa orðið í þessari
grein. Það er einnig langtum minna en nú er talið
hagkvæmt að reka. I Straumsvík er góð höfn og ýmis
aðstaða önnur, sem nýtist að fullu við stærra álver.
Það er því mjög athyglisverður möguleiki fyrir okkur
að standa að stækkun álversins og það gæti orðið
skynsamlegur orkunýtingarkostur.“
I forustugrein, sem birtist í Tímanum 9. maí, voru
þessi ummæli Steingríms rifjuð upp og lauk greininni
þannig:
„Hér er vissulega komið að kjarna málsins að því
er íslenzka hagsmuni varðar. Veruleg hækkun
raforkuverðs er auðvitað brýnasta hagsmunamálið og
að því ber að einbeita sér, en láta deilur um súrálsverð
í gerðardóm. Þá ber einnig að skoða mjög vandlega,
hvort íslendingar geta orðið eignaraðilar að fyrirtæk-
inu, ekki sízt ef í leiðinni er hægt að stækka álverið
og gera það þar með hagkvæmara í rekstri.“
Þ.Þ.
■ Alþýðubandalagið virðist vera af-
skaplega taugaveiklaður flokkur þessa
dagana. Ekki verður annað séð en stefna
flokksins stangist á frá einum degi til
annars. Enginn virðist vita hvert flokkur-
inn stefnir né hagsmuna hverra hann er
að gæta, allra síst foringjarnir sjálfir.
Vitaskuld er hér fyrst og fremst um
innanhússvandamál hjá Alþýðubanda-
laginu að ræða sem flokksmenn verða
sjálfir að leysa. Hringlandahátturinn
hjá flokknum hefur þó óhjákvæmilega
áhrif á störf innan ríkisstjórnarinnar og
tefur þau. Það er t.d. alkunna hvernig
Alþýðubandalagið reynir nú að tefja
framgang vísitölumálsins þrátt fyrir fyrri
yfirlýsingar. Afstaðan til áframhaldandi
setu í ríkisstjórninni virðist líka vera á
reiki ef marka má sérviðræður Alþýðu-
bandalagsins við stjórnarandstöðuflokk-
ana um kjördæmamálið.
Kostulegt plagg
Önnur dæmi um hringlandahátt Al-
þýðubandalagsins síðustu vikurnar eru
sennilega ekki eins vel þekkt. í þeim
efnum er þó af ýmsu að taka. Til að
mynda virðast ráðherrar Alþýðubanda-
lagsins að ýmsu leyti fylgja allt annarri
stefnu en felst í þeirri kosningastefnu-
skrá sem samþykkt var á flokksráðsfundi
hjá bandalaginu í síðasta mánuði.
Stefnuskrá þessi mun bera heitið áætlun
gegn kreppu og atvinnuleysi og skyldi
engan undra þótt ráðherrarnir hafi misst
fótanna við að fylgja henni eftir því hún
er hið kostulegasta plagg. Líkist einna
helst einhvers konar fimm ára áætlun.
í áætluninni er því t.d. lýst á hvern
hátt Alþýðubandalagið vill vinna bug á
viðskiptahallanum við útlönd. Helsta
ráðið er að draga úr innflutningi. í því
skyni vill flokkurinn ekki aðeins beita
óbeinum takmörkunum heldur einnig
beinum innflutningshömlum sem gætu
stórskaðað útflutningshagsmuni okkar.
Sú staðreynd skiptir hins vegar ekki
höfuðmáli í því sambandi sem hér um
ræðir heldur hitt hvernig forystu Al-
þýðubandalagsins hefur tekist að fram-
fylgja þessu stefnumiði flokksráðsfund-
arins.
Gleymska
ráðherrans
Fáeinum dögum eftir að fundinum
lauk lagði fjármálaráðherra fram frum-
varp á Alþingi sem gerir ráð fyrir að
heimilt verði að veita greiðslufrest á
aðflutningsgjöldum af innfluttum
vörum. Það liggur í augum uppi að verði
þetta frumvarp að lögum mun það hafa
flestar aðrar verkanir en að draga úr
innflutningi. Að öllum líkindum mun
það auðvelda og um leið örva innflutn-
ing. Það er engu líkara en ráðherrann
■ Stefán Júlíusson er mikilvirkur og
vandvirkur rithöfundur. Frá hendi hans
hafa nýlega komið tvö söguleg skáldrit,
sem ég hefi lesið mér til ánægju og
fróðleiks og finnst því rétt að vekja
athygli á þeim.
Fyrra skáldritið, sem nefndist Stríð-
andi öfl, kom út fyrir tveimur árum, en
hið síðara, Átök og einstaklingar, kom
út í haust. Þótt það sé sjálfstætt, er það
á vissan hátt framhald af því fyrra.
Þessi skáldrit eru öðrum þræði stjórn-
málasaga Hafnarfjarðar á árunum 1925-
1950.
Á þessum tíma gerðust miklir stjórn-
málaviðburðir í Hafnarfirði. Verkalýðs-
■ Kjartan Ólafsson ■ Emil Jónsson
Stjórnmál
og ástir í
Hafnarfirði
hreyfingin komst á legg og Alþýðuflokk-
urinn náði völdum í bæjarstjórninni.
Hann mátti heita nawtum allsráðandi í
Hafnarfirði um skeið.
Hinir nýju valdhafar í Hafnarfirði
voru stórhuga menn og djarfir. Erlent
togarafélag sem hafði rekið útgerð frá
Hafnarfirði, hætti skyndilega og skildi
við atvinnulífið í hálfgerðri rúst.
Leiðtogar Alþýðuflokksins hófust þá
handa um bæjarútgerð og varð vel
ágengt um skeið.
Síðan gekk heimskreppan í garð,
ásamt aflaleysi. Erfiðleikar urðu miklir
í Hafnarfirði, eins og annars staðar, og
bitnaði það á stjórnendum bæjarins,
þótt þeir gerðu sitt bezta.
Árið 1938 náðu kommúnistar völdum
í verkalýðsfélaginu með tilstyrk Sjálf-
stæðisflokksmanna og tólf helztu
leiðtogar Alþýðuflokksins voru reknir
úr því. Um þetta leyti studdi Stjálfstæð-
isflokkurinn kommúnista víðar meðan
verið var að brjóta Alþýðuflokkinn svo
á bak aftur, að hann hefur aldrei borið
sitt barr síðan.
Söguhetjan í umræddum ritum Stef-
áns nefnist Ásgeir Ólafsson, en glöggt
má þar kenna Kjartan Ólafsson, einn
glæsilegasta og gáfaðasta stjórnmála-
mann þjóðarinnar á fyrri helmingi
þessarar aldar. Myndin, sem Stefán
Júlíusson dregur upp af Kjartani, ber
augljósan vott um aðdáun höfundarins
á honum, en eigi að síður virðist hún
sönn. A.m.k. samrýmist hún þeim
takmörkuðu kynnum, sem ég hafði af
Kjartani.
Það er nokkur vitnisburður um glæsi-
leik Kjartans, að það var eitt síðasta
verk Jónasar Jónssonar frá Hriflu í
hárri elli að fá Ríkarð Jónsson til að gera
brjóstlíkan af Kjartani og kostaði Jónas
það verk af eigin fé. Jónas Jónsson taldi
að slík mynd ætti að geymast af Kjartani