Tíminn - 23.02.1983, Page 6

6______________
í spegli tímans
MIÐVIKUDAGUR 23. FEBRÚAR 1983.
■ Lárus Ýmir Óskarsson, sem Svíar binda miklar vonir við
sænskri kvikmyndagerð til lianda. Gagnrýnendur hafa hrósað
mynd hans, „Andra dansen", óspart, en nú er eftir að sjá, hvort
almenningur tekur henni eins vel. Aðalhlutverk í myndinni leika
þær Lisa Hugoson og Kim Anderzon, en í baksætinu má sjá Sigurð Sigurjónsson.
íslenskur leikstjóri
helsta von Svía
í kvikmyndagerd
■ Kvikmynd Lárusar Ýmis
Óskarssonar, „Andra
dansen", hefur hlotið mjög
góðar viðtökur gagnrýnenda.
I Aftonbladet 14. febrúar si.
birtist viðtal við hann, sem Jan
Olov Andcrsson hefur tekið
og ber yfirskriftina: ”Vonir
sænskrar kvikmyndagerðar
bundnar við íslending." Hér á
eftir fara glefsur úr því.
1 upphafi greinarinnar víkur
Jan-Olov að því, hversu góða
dóma myndin hafi fengið. Einn
gagnrýnandi hafi m.a.s. gengið
svo langt, að segja á þá leið, að
loks hefðu komið fram sænskir
töfrar. I'ylíir honum þetta
merkileg umsögn, þegar haft
er í huga, að leikstjóri og
höfundur myndarinnar er alls
ekki sænskur, hcldur ís-
lenskur!
Talið berst að söguþræði
myndarinnar, sem þykir í rýr-
ara lagi. Lárus segir það með
vilja gert. - Mér finnst kvik-
myndin eiga að hafa leyfi til að
lifa í sínum eigin heimi, hún á
ekki alltaf að þurfa að vera í
tengslum við raunveruleikann.
Vilji maður koma einhverjum
boðskap á framfæri, eru aðrir
miðlar heppilegri, t.d. dag-
blöðin, segir Lárus og lætur í
það skína að Svíar geri þær
kvikmyndir, sem þeir eigi
skilið. Hann lætur að því
liggja, að eftirstöðvar frá 1968
ráði of miklu enn þann dag í
sænsku menningarlífi, en þá
hafi nýtnisjónarmið verið fært
yfir á listasviðin. Það átti
stöðugt að vera að uppfræða
fólk, sá sem meira vissi átti að
miðla hinum síður lærðu af
þekkingu sinni. En nú segir
Lárus finna breytingu liggja í
loftinu.
Sem vísbendingu um þessa
breytingu nefnir Lárus þá
staðreynd, að fjárveitingar
fengust til geröar „Andra
dansen“, sem er gcrsneydd,
því að hafa nokkurn boðskap
fram að færa. Myndin sýnir
tvær konur á ferð með bíl um
Svíþjóð. Þær hitta hið aðskilj-
anlegasta fólk, á ferðalagi sínu,
þ.á.m. nokkra nauðgara, Ekki
vill Lárus þó meina, að hann
sé að lýsa í myndinni skoðun-
um sínum á Svíþjóð og sænsku
þjóðlífi. Fyrirsér hafi vakað að
setja fram stemmningar og
hann segir sig og handritahö-
fundinn, Lars Lundholm, hafa
rætt um hana sem fcrðalag í
innra og ytra landslagi og fjalli
hún einfaldlega um tvær
konur, sem notfæra sér hvor
aðra.
„Andra dansen“ er tekin í
svart/hvítu og kostaði ekki
nema tvær og hálfa milljón
sænskra króna, eða þriðjung
af verði venjulegrar sænskrar
kvikmyndar. Ekki vill Lárus
taka undir það, að það hafi
verið til að halda kostnaðinum
niðri, sem hann gerði myndina
í svart/hvítu. - Eg valdi þessa
aðferð til að ná fram ákveðinni
stemmningu í myndinni, segir
hann. - Reyndar býst ég við,
að hún hefði verið ódýrari í lit,
bætir hann við.
En þó að dómar gagnrýn-
enda séu allir á einn veg og þeir
hrósi myndinni í hástert, stend-
ur hún þó og fellur fyrst og
fremst með undirtektum al-
mennings.
■ Hinum vinsælu gamanleik-
urum Marx-bræðrum var eink-
«>jir lagið að gera allt vel vitlaust
í kvikmyndunum sínum, en
kunnugir segja, að það hafi þó
verið barnaleikur, miðað við
þau ósköp, sem nú ganga á í
Kaliforníu, vegna erfðaskrár
Grouchos Marx.
Enn þann dag í dag, 5 árum
eftir dauða Grouchos, sem þá
var orðinn 86 ára, eru erf-
ingjarnir í hávaðarifrildi um
þær ríflega 46 milljónir króna,
■ Síðustu 7 ár ævinnar bjó Groucho Marx með Erin Flemming.
Enn þann dag í dag, 5 árum eftir dauða hans, eru erfingjar hans
í hávaðarifrildi
Réttarhöld í Kaliforníu vekja athygli:
RIFIST UM
REYTUR
GROUCHOS
sem honum hafði tekist að
nurla saman á langri, vinnu-
samri og sparsamri ævi.
Ein aðalpersónan í togstreit-
unni er 42 ára gömul fyrrver-
andi Shakespeare-leikkona,
Erin Flemming, sem bjó með
Groucho síðustu 7 æviár hans.
Hún hefur nú verið sökuð um
að hafa haft út úr gamla inann-
inum yfir 4 milljónir króna og
til þess á hún að hafa keypt bíla
og tvö hús, auk annars. Ákær-
andinn í þessu máli er hvorki
meira né minna en sjálfur
„Bank of America“ og gerir
hann kröfu um að Erin skili
þessum fjármunum, auk þess
sem hún verði dæmd í margra
milljón dollara sekt.
Vegna þessa máls fara nú
fram miklar vitnaleiðslur. Þar
hefur m.a. borið vitni fyrrum
kokkur á heimili Grouchos.
Hann ber Erin Flemming ekki
vel söguna, segir hana hafa
verið grófyrtan harðstjóra,
sem neyddi Groucho til að
koma fram, eftir að hann var
oðinn svo veikur, að hann var
í rauninni ekki vinnufær. Ann-
ar starfsmaður á heimilinu seg-
ir Erin hafa hótað að drepa
gamla manninn, nema því að-
eins hann ættleiddi hana.
Einn bróðursonur Grouc-
hos, sonur Harpos, hefur gefið
skrautlegar lýsingar á því,
hvernig Erin hafi haldið jafn-
aldra félögum sínum villtar
veislur fram á morgun, en
aumingja Groucho hafi fundist
sem hann væri útundan, þar
sem hann vildi fara snemma að
sofa.
En Erin Flemming er greini-
lega kona með bein í nefinu,
það er ekki nóg með að hún
hafi neitað öllum ákærum,
heldur hefur hún hafið mál
gegn bankanum á móti fyrir að
hafa valdið henni andlegum
óþægindum með þessum, svo
og fyrrí, réttarhöldum. Hún er
svo tilþrífamikil í vitnastúk-
unni, að hvað eftir annað hefur
dómarinn fundið sig tilknúinn
að setja ofan í við hana. Hún
hefur m.a. sagt að lögfræð-
ingur bankans sé geðveikur,
viðtal dagsins
Fyrirhuguð stofnun Félags forræðislausra feðra:
„NÚ MA HEITA IÍTI-
LOKAÐ FYRIR FÖDUR
AÐ FÁ FORRÆÐI”
— rætt við Grétar Jónasson, einn af
hvatamönnum félagsstofnunarinnar
■ „Eins og iöggjöfin er nú má
heita útilokað fyrir föður að fá
fo' æði fyrir börnuin sínum,
•:«>? vþeim tilvikum að móðirin
ykkýuyjúklipgur <eða af
;ii: ástæðum tálin algeétega
óhæf til að annast forræði harn-
anna. Það er ekki tekið með í
reikninginn hvort faðirinn sé
hæfur eða hæfari, en konan móð
urrétturinn er alger í þessum
segir Grétar Jónasson
sölumaður, er, hann er einn af
hvatamönnum að stofnun nýs
félgsskapar, Félags forræðis-
lausra feðra, en stofnfundur hef-
ur verið boðaður laugardaginn.
19. mars n.k.
Eru margir sem hafa gefið sig
fram sem stofnfélagar?
„Ekki nógu margir ennþá vildi
ég segja, það er reyndar stutt
síðan undirbúningur hófst. Þetta
byrjaði raunar nú fyrir skömmu
með blaðagrein sem ég skrifaði
um málið, og það hafa gefið sig
fram nú þegar eitthvað um 20
manns sem vilja gera eitthvað í
þessu máli og reka það áfram.“
Og hvert verður markmið
þessa félags?
Markmiðið er að ná fram jafn-
ræði milli karla og kvenna í
þessum málum. Ég hef lent í því
persónulega sjálfur að við skiln-
að var ekki tekið neitt tillit til
mín varðandi forræði barnanna.
Ég hafði söniu ntöguleika og
móðirin, en af gainalii hefð var
henni dæmt forræði yfir báðum
börnunum. Og mitt mál er ekki
undantekning heldur er það
regla að svona sé dæmt þegar
mál af þessu tagi koma upp. Þú
þarft ekki annað en að kynna þér
opinberar skýrslur til að komast
■ Grétar Jónasson.
Tímamynd Ámi.