Tíminn - 15.04.1983, Blaðsíða 9

Tómas Arnason, viðskiptaráðherra:
Iðnaðarráðherra
á að stjórna mál-
efnum iðnaðarins
■ Það er furðulegur málflutningur
Þjóðviljans og Hjörleifs Guttormssonar
að ráðast að mér vegna málefna iðnaða.r-
ins.
Lækkun verðbólgu besti
stuðningurinn við iðnaðinn
Iðnaðarráðherra áttar sig ekki á því.
að besti stuðningurinn við iðnaðinn er
að skapa iðnfyrirtækjunum rekstr.ar-
grundvðll.
Alþýðubandalagið hefir ekki fengist
til að taka raunhæft á verðbólgumálun-
um. Þann flokk skortir allt þrek til þess
eins og dæmin sanna. Þeir svikust undan
því að breyta vísitölukerfinu, sem
gengur gegnum allt hagkerfið, en ríkis-
stjórnin hafði lýst því tvisvar yfir að svo
yrði gert. Endalokin urðu þau, að þeir
heyktust á að samþykkja vísitölufrum-
varp forsætisráðherra. hans manna og
okkar framsóknarmanna.
Veiki hlekkurinn í ríkisstjórninni hefir
verið Alþýðubandalagið gagnvart verð-
bólgumálunum.
En vegna þessa héfirverðbólgan vaxið
og torveldað rekstur iðnaðarins. Þetta
virðist iðnaðarráðherra ekki skilja.
Verðbólgan er versti óvinur iðnaðar-
ins.
Iðnaðarráðherra ber skylda til að
reyna að skapa iðnaðinum rekstrarskil-
yrði. sérstaklega mcð lækkun verðbólgu.
Alþýðubandalagið á móti
lækkun skatta á iðnað
Það er raunalegt að vita til þess. að
það skyldi þurfa að vera viðskiptaráð-
þær tillögur voru samþykktar. Hvers
vegna lagði sjálfur iðnaðarráðherra
þetta ekki til? Alþýðubandalagiö barðist
gegn þessu en neyddist til að lækka
gjöjdin. að vísu minna en ég lagði til.
Það var einnig ég. sem lagði til að gcfa
frjálsa álagningu á innlenda iðnaðar-
framleiðslu.
Ræfíldómur
Alþýðubandalagsins
Ráðuneyti Alþýðubandalagsins. iðn-
aðarráðuncytii télagsmálaráðuneyti og
fjármálaráðuneyti, liafa liáft ótal tæki-
færi til að styðja iðnaðinn. Það tók
Svavar Gestsson þrjú ár að láta setja
reglur um íslenskar gæðakröfur til inn-
■ Tómas Árnason
Það er heimilt að leggja á svonefnda
undirboðsskatta á innfluttar iðnaðar-
vörur. sem eru boðnar undir kostnaðar-
verði. Hvað hefir fjármálaráðherra gert
í þcssu? Nákvæmlega ekkert. Það er og
heimilt að leggja tolla á innfluttar vörur.
sein njóta ríkisstyrks í öörum löndum.
Hvaö hefir fjármálaráðherra gert í
þessu? Ekkert. Iðnaðarráðherra heldur
að þetta heyri undir mig, en svo er ekki.
Ég segi því við þá Alþýðubandalags-
menn! Mcnn.lítið ykkur nær.
Fjármálaráðherra hefir þveröfugt við
sósíalista í Frakklandi fjölgað innflutn-
ingshofnum til að flýta tollafgrciöslu.
Hann hefir einnig flutt frunivarp um
greiðslufrest á aðflutningsgjöldum og
■ Hjörleifur Gultormsson
innfluttum vörum. Allt þetta eykur
samkeppni við íslenskan iðnað.
Verðbólgan og aftur verð-
bólgan
Ein stærstu svik Alþýöuhandalagsins
viö iðnaðinn eru þreklcysið í verðbólgu-
málum. Þaö skapar mesta erfiðleika
fyrir iðnaðinn.
Iðnaöarráðhcrrann á að stjórna mál-
cfnum iðiiaöarins og skapa honum eöli-
leg vaxtarskilyröi. í stað þess æpa
Alþýðubandalagsmenn á viöskiptaráð-
herra og ætla honum að sjá fyrir iönaðin-
um.
herra, sem lagði til í ríkisstjórn að lækka
launaskatt og aðstöðugjald á iðnaði. En
fluttra húsa til að hefta innflutning á
þeim, en byggingareglugerðir eru scttar
af Félagsmálaráðuneytinu.
Halldór Kristjánsson:
STEFNA BANDALAGS JAFN-
AÐARMANNA ER ÓGÆFULEG
Stefna Bandalags
jafnaðarmanna er
ógæfuleg
■ Sagt er að skoðanakannanir bendi til
þess, að Bandalag jafnaðarmanna eigi
nokkru fylgi að fagna í höfuðstaðnum.
Vera má, að þar eigi hlut að máli sú
tilfinning, að formaðurinn sé einn að
berjast gegn sameinuðu flokkavaldi og
þar með öllu valdakerfi þjóðarinnar.
Ætla verður þó, að þegar til alvörunnar
kemur, ráði hitt afstöðu manna, hvort
þeir hafa trú á þeirri stefnu sem Banda-
íagið boðar.
Því skal nú fara fáeinum orðum um
meginatriði stefnunnar.
Einkenni þingræðis
Þingræðið byggist á því, að þjóðkjörið
þing myndar ríkisstjórn og meirihluti
þings styður hana. Missi hún meirihluta
hættir hún og önnur tekur við.
Þetta fyrirkomulag á að tryggja að
þing og stjórn vinni saman. Stjórnir
ýmsra þýðingarmikilla stofnana eru
kosnar hlutfallskosningu á Alþingi. Það
á að tryggja að minnihlutinn hafi ítök í
stjórn þjóðfélagsins og hans sjónarmið
komi fram sem víðast þegar málum er
ráðið og ákvarðanir teknar.
Auðvitað er ekkert mannlegt alfull-
komið og stjórnendum verða á mistök.
Þó mun ekki auðvelt að benda á nokkurt
stjórnarform, sem betur hefur gefizt en
þetta. En auðvitað má kalla alla mála-
miðlun hrossakaup, allt samkomulag
helmingaskipti, alla samstjórn sam-
ábyrgð o.s.frv.
Hugsjón Bandalags
jafnaðarmanna
Bandalag jafnaðarmanna vill taka
myndun ríkisstjórnar úr höndum Al-
þingis. Það vill iáta kjósa með almennri
kosningu allra landsmanna, forsætisráð-
herra, sem síðan velur eftir eigin höfði
menn í ríkisstjórn með sér. Sömuleiðis
mun hann og stjórn hans skipa valda-
stofnanir, svo sem bankaráð, stjórn
Framkvæmdastofnunar o.s.frv. Hér
skiptir engu máli þó að einhverjir tali um
að leggja núverandi Framkvæmdastofn-
un niður. Allir vilja hafa einhverja
framkvæmdastjórn.
Þessi hugsjón Bandalags jafnaðar-
■ Halldór Kristjánsson
manna er sögð stefna að því að losa
framkvæmdavaldið úr pólitískum viðj-
um Alþingis.
Nýtt í sögu veraldarinnar
Formaður Bandalags jafnaðarmanna
er sagnfræðimenntaður. Hann hlýtur
því að vita að allt framkvæmdavald
hefur verið pólitískt frá því sögur hófust.
Hann veit, að allir stjórnendur hafa
verið gagnrýndir fyrir að halda sínum
gæðingum fram til metorða, auðs og
valda. Því er það í meira lagi skrítið, ef
hann telur sig nú hafa fundið leið
framhjá öllum pólitískum viðhorfum.
Samanburður við
Frakkland og Bandaríkin
Hér er vitnað til Frakklands og Banda-
ríkjanna. Þar er þjóðhöfðinginn þjóð-
kjörinn og myndar ríkisstjórn.
Á það er að líta, að Bandaríkin eru
sambandsríki - bandaríki - þar sem
hvert ríki hefur sitt löggjafarþing, setur
sér sjálft félagsmálalöggjöf, fræðslulög-
gjöf, fjárlög o.s.frv.
í Frakklandi hygg ég að sjálfsstjórn
héraða hafi allmjög verið aukin með
þeirri stjórnarskrá sem ákvað vald for-
setans eins og það er.
Þetta gerir ærinn mun á stjórnskipan
okkar annars vegar og Frakka og Banda-
ríkjamanna hins vegar.
Við erum svo fá, að við eigum óhægt
um fylkjaskipan hvers konar. Um það
þarf varla að fjölyrða hér.
■ Vilmundur Gylfason
Hver trúir því að
þetta yrði ópólitískt?
Hugsum ökkur nú að Bandalag jafn-
aðarmanna væri komið til valda og við
ættum að fara að kjósa formann ríkis-
stjórnar. Hverjir skyldu verða í kjöri?
Sem sennilega frambjóðendur getum
við nefnt Albert Guðmundsson, Kjartan
Jóhannsson eða Jón Baldvin, Stcingrím
Hermannsson, Svavar Gcstsson og
Vilmund Gylfason. Dcttur svo nokkrum
í hug, að þetta yrði ópólitísk kosning?
Halda menn kannski að forsetakosning-
ar í Frakklandi og Bandaríkjunum séu
flokkslega ópólitískar eins og forseta-
kosningar á Islandi?
Um hvað er verið að tala?
Ofríki meirihlutans
Auðvitað yrði kosning forsætisráð-
herrans pólitísk. Sá pólitíski meirihluti,
sem réði kosningu hans, réði ríkisstjórn-
inni. Og ekki nóg með það. Sá mcirihluti
yrði nú einn um að skipa bankaráðin,
framkvæmdastjórnir o.s.frv. Þannig er
það í Bandaríkjunum.
í Bandaríkjunum kemur það fyrir að
forsetinn. fær ekki samþykkt frumvörp
sem hann leggur fyrir þingið. Einser það
til, að þingið neiti honum um fjárveiting-
ar sem hann telur miklu skipta.
Þannig eru stjórnarkrcppurnar í
Bandaríkjunum.
En þegar forsetinn hefur tryggan
meirihluta í báðum deildum þings, er
ríkisstjórnin sterk. Þá þarf ekki að taka
tillit til minnihluta.
íslenzk ríkisstjórn sem kosin væri eftir
forskrift Bandalagsins, myndi að sjálf-
sögðu reyna að halda þeim meirihluta,
sem kæmi henni að. Það mundi hún gcra
með því aö vera honum eftirlát, því aö
allir valdhafar og stjórnendur eru háðir
þeim sem þeir hafa vald sitt frá.
Svo vcrða mcnn að ráða af líkum,
hvcrju þetta myndi breyta í raun frá því
sem cr.
Hættulegur rógburður
Bandalag jafnaðarmanna ræöir margt
um að alþingismcnn sitji í bankaráöum
og þykir það illa sæma. Þcgar fortíðin cr
rifjuð upp og sagan athuguð, mun óhætt
að fullyrða, að ýmsir þeir sem setið hafa
í bankaráði, cn aldrci átt sæti á Alþingi,
hafa sízt þótt minni flokksmenn cn
þingmennirnir.
Hitt cr satt, að þingmenn ýmsir mættu
einbeita sér betur að þingmannsskyldun-
um. En hvar sem litið er til þeirra sem
velja menn til trúnaðarstarfa, vcrður
þess vart, að athyglin beinist mjög í cigin
hóp. Svo cr þegar Alþingi kýs nefndir og
ráð, en engu síður þegar sveitarstjórnir
búa til nefndir.
Hér langar mig til aö skírskota til
persónulegrar reynslu. Ég hef flutt mál
við pólitíska andstæðinga og mér hefur
fundizt að þcir litu á málefnalegar ástæð-
ur og vildu afgreiða mál samkvæmt því
án tillits til þess hver flytti. Ég get nefnt
til dæmis Bjarna Benediktsson, Emil
Jónsson og Gylfa Þ. Gíslason.
Það er hættulcgur rógburöur. þegar
sagt er um slíka menn, að flokksleg
viðhorf séu þar allsráðandi.
Viö þurfum farsæla,
samhenta stjórn
Sumir halda að það væri skynsamlegt
að hafa landið allt eitt kjördæmi svo að
auðveldara væri fyrir smærri hópa að
gera sig gildandi á Alþingi. Þetta er
heldur skammt hugsað, því að allt er
ónýtt nema brotin raði sér saman svo að
fram komi stjórnhæfur meirihluti. Líkur
fyrir hæfri og góðri stjóm minnka eftir
því sem flokkum fjölgar og brotin
smækka.
Líkurnar fyrir dugandi farsælli stjórn
minnka líka ef þingræðið er afnumið og
reynt að koma á ríkisstjórn sem getur átt
í langvinnu stríði við þingmeirihluta sem
hefur löggjafarvald og fjárveitingavald.
Þess vegna er enginn gæfuvegur að
efla Bandalag jafnaðarmanna.
menning
Deutschland
im
Ersten
Weltkrieg
Herau»B«geb«n von tllrlch Csrtartu*
Nýlendusaga
og Þýskaland
í fyrri heims-
styrjöld
Deutschland im Ersten Weltkrieg. Texte
und Dokumente 1914-1918. Herausge-
geben von Ulrich Cartarius.
Deutscher Taschenbuch Verlag 1982.
371 bls.
I
■ Margt og mikið hcfur verið rætt og
ritað um heimsstyrjöldina 1914-1918, þá
sem við íslendingar af bjartsýni köllum
fyrri heimsstyrjöldina en flestar aðrar
þjóðir þá fyrstu.
I þessu riti, sem er eitt bindi í stóru
ritsafni heimildarútgáfu, eru birtar alls-
kyns heimildir, sem snerta sögu Þýska-
lands á styrjaldar árunum 1914-1918.
Hér gefur að líta ræður Þýskatendskeis-
ara, umræður úr þýska RRcisþiaginu,
dagskipanir til hersveita, bréf, dagbók-
arbrot og margt fleira. Og höfundarnir
eru alls ekki allir úr hópi forystumanna,
hér er einnig birt ótal margi, sem komið
er frá almenningi og því gefaf ritið á
margan hátt aðra mynd af stríðinu og
viðhorfi Þjóðverja til þess en sögubækur
og frásagnir í hefðbundnum stíl geta
gert. Hér er brugðið upp ótal mörgum
svipmyndum úr þýsku þjóðlífi stríðsár-
anna og má með nokkrum rétti segja að
við lestur bókarinnar renni líf Þjóðverja
á þessum árum framhjá eins og á'
kvikmynd.
Jón Þ. Þór