Tíminn - 17.04.1983, Blaðsíða 7

SUNNUDAGUR 17. APRIL 1983
7
■ Þá höfum við hjálpað upp á sakirnar þannig að fólk sé ekki vegalaust.
lækkað eigin útlansvexti nokkuð. Banka-
samkeppni í Danmörku er hörð og
vextir ekki bundnir af seðlabanka eins
og hér. svo þessi lækkun hefur verið
aðeins misjöfn, en hún hefur verið á
bilinu 1.5-2.5 prósent á ársgrundvelli.
Þetta, ásamt nokkrum ráðstöfunum,
sem hin nýja stjórn hefur gert. hefur
aukið Dönum bjartsýni. Ég vona að
þessi hagstæc t áhrif sem Danir þarna
hafa orðið va ir við muni brátt einnig
skila sér hin^að. Þá held ég að við
íslendingar ættum brátt að geta horft
nokkuð bjartari augum fram á við en
mér finnst að margir hér hafi gert um
skeið.
En éf við berum saman ástand á
íslandi og í Danmörku. þá höfum við
náttúrlega ákaflega mikið fram yfir Dani
þar sem er sú staðreynd að hér er ekki
teljandi atvinnuleysi. Nýjasta tala sem
ég hef heyrt um atvinnuleysi hjá Dönum
er 330 þúsund manns. Hjá þjóð sem
telur um 5 milljónir er þetta gífurlegt
atvinnuleysi, líklega um tíu prósent af
vinnufærum mönnum. Þá held ég að
almannatryggingakerfið hjá Dönum hafi
verið komið í allmiklar ógöngur, þar
sem atvinnuleysisbætur hafa verið það
háar að vart hefur borgað sig að taka upp
almenna vinnu. Þetta tel ég hafa verkað
lamandi á ungt fólk og vilja þess til að
brjótast í að fá sér starf, því hitt er svo
auðvelt, - að ganga vikulega á kontórinn
og sækja þessar bætur. Ég hef meira að
segja látið eftir mér að segja það í
dönsku blöðunum að ég sé hræddur við
þá þróun að ungt fólk kunni að svara er
það er spurt hvað það vilji verða:
„Atvinnulauseinsogpabbi ogmamma."
Auðvitað tala pólitíkusarnir um að
það þurfi að „vinna sig út úr þessu
atvinnuleysi'* eins og það heitir á máli
núverandi ríkisstjórnar, sem merkir að
það þurfi að hjálpa atvinnufyrirtækjun-
um að halda rekstrinum áfram og auka
hann. En það er mjög mikið um gjald-
þrot í Danmörku og mér skilst að stærstu
erfiðleikarnir séu hjá þeim sem verið
hafa í byggingariðnaði. Stórir verktakar
á því sviði hafa oltið og þar með margir
misst vinnuna. Menn sem voru bjartsýnir
fyrir um það bil 20 árum og keyptu lóðir
og lendur í grennd Kaupmannahafnar
hafa orðið að reyna það að lóðirnar
standa enn eins og þær voru, meðan
vaxtabyrðin hvílir áfram á þeifn. í
mörgum tilvikum hefur sú byrði orðið
það þungbær að menn hafa ekki risið
undir henni...
En eins og ég sagði þá virðist sem
bjartari tímar séu að koma og ég tel að
menn hér ættu að taka mið af því, en mér
hefur þótt talsverður svartsýnistónn í
mörgum sem ég hef hitt hér.
Mér er auðvitað Ijóst að vöxtur fiski-
stofna og fiskveiða hefur ekki orðið sá
sem við gerðum okkur vonir um, þegar
við færðum landhelgina út. Það er Ijóst
að komið hefur verið nær öngþveiti en
við héldum og málflutningur okkar á
sínum tíma var síst í neinu orðum
aukinn. Það sýna tölur fiskifræðinga um
það magn sem þeir telja fært að taka úr
sjónum.
Um tíma olli það okkur miklum
áhyggjum að svo var að sjá sem Banda-
ríkjamarkaðurinn væri heldur á niður-
leið, en nú benda síðustu fréttir til þess
að hann sé að ná sér á strik aftur. Þá hef
ég sérstaklega í huga þann glæsilega
árangur sem sambandsfyrirtækið í
Bandaríkjunum hefur náð og er stórt
skref fram á við. Síldin sem á sínum tíma
hvarf fyrir okkar tilverknað og annarra
virðist nú hcldur að ná sér og nú er að
vita hvort loðnan, sem. einnig hefur
horfið okkur, gerir það líka. Menn
verða að vona það besta."
En ef við víkjum aftur að sendiráðs-
störfunum. Fylgir þeim mikill erill?
„í heildina tekið mundi ég svara þessu
neitandi. Mér þykir starfið hæfilega
erilsamt. Þessu fylgir óhjákvæmilega
nokkuð samkvæmislíf, sem ég er ef til
vill orðinn nokkuð of gamall til þess að
hafa ánægju af, enda búinn að fá
nægilega mikið af því. En það er samt
talinn liður í því að kynna land sitt að
taka þátt í því og halda boð, eins og
aðstæður leyfa. Mér líður þarna ákaflega
vel og leiðist ekki sem sannar að það er
nægilegt að gera og dagarnir eru fljótir
að líða. En þessi gamla kvöð sem fylgdi
mér í mörg ár að fara heim með verkefni
á kvöldin, hún er nánast úr sögunni. Það
eru geysileg umskipti."
Hvað um samskipti á milli diplómat-
anna?
„Við erum þarna 55 sendiherrar og
samskipti okkar á milli eru mikil. Konum
meðal lesenda Tímans má segja það til
upplýsingar og ánægju að í hópi sendi-
herranna í Kaupmannahöfn er stór
hópur kvenna, - líklega óvíða fleiri. Nú
eru þær níu og návist þeirra finnst okkur
karlmönnunum prýðileg.
Þarna er mikið um skyndikynni, því
hreyfingin á sendiherrum og sendiráðs-
starfsmönnum er ákaflega ör og loks
þegar maður er farinn að kynnast ein-
hverjum góðum hjónum, þá er það næst
að kveðja þau. En svo heilsar maður
nýjum og alltaf tekur nokkurn tíma að
kynnast. En þetta er mér ekkert nýnæmi,
því slíkt fylgir þessum störfum, hvort
sem er á íslandi eða annars staðar.
Já, ég get því sagt að þegar á allt er
litið þá líki mér vel þarna ytra. Auðvitað
kemur það fyrir að mann langar til þess
að taka upp símtólið og hringja í vini og
kunningja heima. vegna þess hvað það
er auðvelt. en ég læt það sjaldnast eftir
mér, vegna kostnaðarins. Oft finnst mér
líka að mig vanti aðgang að bókum. Ég
á nokkrar bækur. en því miður cngan
veginn allt sem ég hefði hug á að fletta
upp í. Ég hef gluggað nokkuð í ættfræði
og skrifað dálítið hjá mér, þótt ekki sé
það til birtingar. Þá kemur oft upp í
hugann bók sem gott væri nú að gcta
flett upp í, en er þá ekki tiltæk.
Oft vildi ég líka geta hitt menn, til þess
að ræða við þá landsins gagn og nauð -
synjar, sem þó er ekki alltaf hægt. En ég
vil taka fram að ég er tnjög þakklátur
þeim löndum og vinum mínum, ekki síst
úr stjórnmálunum, - hvaða flokki scm
þeir tilheyra, - fyrir hve elskulegir þeir
eru að koma við hjá mér, þegar þeir eru
á ferðinni. Ég vil koma þakklæti á
framfæri til þeirra fyrir það.
Auk ættfræðiathugana er það helst
bóklestur og hljómlist sem ég stytti mér
stundir við. Mér voru gefin í afmælisgjöf
fyrir nokkru mjög góð hljómflutnings-
tæki, sem hafa veitt mér mikla ánægju
og ég hef reynt að bæta við góöuni
tónverkum í það fátæklega plötusafn
sem ég átti fyrir. Mitt uppáhaldscfni er
nú orðið cinkum æfisögur og þjóðlegur
fróðleikur. Áður fyrr las ég (nikið svo-
nefndar fagurbókmenntir og þá mest þá
höfunda sem í mestu áliti voru þegar ég
var ungur maður. En eftir að ég byrjaði
á pólitískum afskiptum lagðist það mikið
niður, því miður."
Saknar þú ekki stjórnmálanna á
dögum eins og nú, þegar kosningabarátt-
an er hafin?
„Ég er mikið spurður að þessu og ég
get svarað spurningunni ákaflega hrein-
skilnislega með einu „neii“. Ég öfunda
ekki þá menn sem standa í stjórnmála-
baráttunni núna, eins og hún er. Það
hafa gengið yfir erfiðleikatímar, bæði
utanaðkomandi og innan flokkanna og
allir vita að heimilisbölið er þó þyngst.
Ég neita því ekki að oft koma fram í
blöðum fréttir sem maður hefur afar
ákveðnar skoðanir á, bæði nýjar og
gamlar, og þá þykir manni stundum
verra að mcga ekki leggja orö í belg.
Einnig sakna ég oft þess félagsskapar
sem var með alþingismönnum, meðan
ég var þar. Ég var viðloðandi Aiþingi í
ein 20 ár, þótt þingmaður væri ég ekki
nema í 16 ár, því ég greip oft inn í sem
varamaður á einu kjörtímabili. Ég á líka
marga vini frá þessum tíma og það fcr
ekkert eftir stjórnmálaflokkum - alls
ekki neitt. Það fer eftir því hver áhuga-
málin hafa verið og hve mikið maður
hefur með þeim unnið í nefndum og
slíku. Þar hafa myndast vináttubönd,
sem hafa haldist í mörgum tilvikum.
Ég á líka margra fleiri góðra manna
að minnast og á þar við samvinnuhreyf-
ingarmennina, sem ég starfaði með í
mörg ár og menn sem ég starfaði með í
ráðuneytunum. Þetta er sjálfsagt saga
sem margir þekkja, að það fylgir því
dálítil eftirsjá að skipta um störf. En eins
og áður segir þá sakna ég stjórnmálanna
ekki og get bætt því við að það þarf
enginn að óttast það að ég hugsi til
endurkomu í íslensk stjórnmál. Menn
geta sofið vært þess vegna.“ - AM
■ Sendiherra Islands í Danmörku, Einar Ágústs-
son, var staddur hér á landi á dögunum. Einar hélt
utan ad nýju sl. laugardag og því gripum við
tækifærið á föstudaginn og báðum hann um að ræða
við okkur stutta stund og tók hann því vel. Spjall
okkar snerist fyrst og fremst um störf og hagi Einars
eríendis, en minna um langan stjórnmálaferil hans,
en hann var þingmaður í 16 ár og mun hafa setið á
19 þingum. Þar af var hann utanríkisráðherra í sjö
ár.
Freistandi hefði verið að leita álits Einars á
stjórnmálaástandi og horfum þessa dagana, en um
það urðum við að neita okkur, þar sem staða hans
bannar slíkt. En eigi að síður var víða komið við,
eins og lesa má í viðtalinu hér á eftir. Líkt og venja
er, þegar við hittum góða gesti, menn sem um hríð
hafa ekki orðið á vegi okkar, spurðum við Einar
fyrst af ferðum hans:
^ VÉIADEILD SAMBANDSINS
BÚVÉLAR Ármúla 3 Reykjavik S. 38 900
BÆNDUR
Hugsið snemma til
vorverkanna
Eigum til afgreiðslu strax
Guffen 2,6 mykjudreifara
Guffen 4,2 mykjudreifara
Bögballe 221 fyrir tilbúinn áburð
Bögballe 600 fyrir tilbúinn áburð % r
r