Tíminn - 10.07.1983, Side 4

SUNNUDAGUR 1«. JULI1983
Breska sjónvarpið afhjúpar flótta Klaus Barbie í lok heimsstyxjaldarinnar:
Bandar íkj amenn bj ör guðu
„Slátraranum frá Lyon”
Segjast ekki hafa gert sér grein fyrir grimmdarverkum hans í Frakklandi
■ Að síðari heimsstyrjöldinni lokinni leituðu
hundruð nasista, sem sakaðir voru um stríðs-
glæpi, skjóls í Suður-Ameríku. Einn þeirra,
var Klaus Barbie, „Slátrarinn frá Lyon“, en
hann bíður nú dóms í Frakklandi. Því hefur
hingað tii verið haidið leyndu að flótti Barbies
var hvorki skipulagður né framkvæmdur af
fyrrverandi nasistum heldur voru það Banda-
ríkjamenn sem komu Barbie heilum á húfi til
Suður-Ameríku. Nokkrir þeirra manna sem
skipulögðu flótta hans komu nýlega fram í
breska sjónvarpinu BBC og greindu þá í fyrsta
sinn opinberlega frá þessari aðgerð sem er
jafn ógeðfelld og nafnið sem hún hlaut: Rottu-
leiðin.
Ætlunarverk Rottuleiðar-aðgerðar-
innar var svo sem nógu lofsvert. Hún
var sett í gang í Austurríki árið 1945 til
þess að aðstoða erlent fólk sem unnið
hafði fyrir Bandaríkjamenn í stríðinu til
þess að flýja. Það opnaði Rússum sem
voru hliðhollir Bandaríkjunum, og
öðrum vildarvinum þeirra sem voru
komnir í hættu vegna tengsla sinna við
unarstaður þeirra alþjóðlega höfnin í
Trieste en í raun og veru ætluðu þau til
Genúa. Til smá vandræða kom á Aust-
urrísku landamærunum þegar landa-
mælavörður uppgötvaði að eitthvað var
bogið við vegabréfið.
Þegar Barbie rifjaði þetta atvik upp
mörgum árum seinna sagðist hann hafa
sagt við landamæravörðinn. „Ég á börn,
■ Klaus Barbie alias „Slátrarinn frá Lyon.“
Myndin til vinstri er frá 1940, en sú til hægri er
frá því í fyrra.
Flóttaleið Barbie.
Vestrið, leið til þess að komast út úr
hernámssvæði Rússa. En þegar fram
liðu stundir var aðgerðinni beitt í þágu
ýmissa vafasamari manna.
Klaus Barbie komst á launaskrá hjá
bandaríska hemum í Þýskalandi árið
1947 en hans var þá leitað vegna stríðs-
glæpa í Frakklandi. í febrúar árið 1951
var honum laumað út úr Ágsborg í
Bavaríu. í fylgd með honum voru eigin-
kona hans og tvö börn og fyrmm erind-
reki Bandarísku gagnnjósnaþjónustunn-
'ar (CIC) sem þá var nýtekinn til starfa
hjáCIA.
Nokkrum dögum fyrr hafði Leo
Hecht, starfsmaður CIC í Ágsborg, þá
23ja ára gamall, komið í kring kveðju-
fundi Barbies og móður hans. „Hann
hlakkaði til þess nýja lífs sem hann átti
í vændum," segir Hecht „og hann var
fullur eftirvæntingar.“
Barbie var útbúinn bráðabirgðavega-
bréfi sem ætlað var ríkisfangslausu fólki.
Vegabréfið var nr. 01211454 og gefið út
af aðalskrifstofu bandaríska hersins í
Múnchen 21. febrúar árið 1951. í vega-
bréfinu er Barbie sagður vera Klaus
Altmann, fæddur 25. október 1915 í
Kronstad í Þýskalandi, vélvirki að at-
vinnu. Vegabréfið útvegaði 430. deild
CIC.
„Altmann" fjölskyldunni var ekið, í
flutningabíl sem bandaríski herinn átti,
yfir landamærin til Salzburgar í Austur-
ríki. Samkvæmt vegabréfinu var ákvörð-
sjáðu til.“ Landamæravörðurinn hróp-
aði þá: „Komið ykkur af stað og ég vil
ekki sjá ykkur héma aftur.“ Barbie
svaraði: „Þú getur étið hattinn þinn upp
á það.“
í Genúa tók á móti þeim annar
mikilvægur tengiliður sem var á snæmm
Bandaríkjamanna, króatíski presturinn
Dr. Krunoslav Draganovic, sem starfs-
menn Bandaríkjahers þekktu sem „hinn
góða föður.“ Aðalkostir Draganovics
voru sambönd hans við þær stofnanir
sem sáu um að fylla flóttamannakvóta
hinna ýmsu ríkja í Suður-Ameríku.
Barbie sagði í viðtali sem haft var við
hann árið 1979 að starfsmenn Banda-
ríkjahers hefðu verið búnir að senda
Draganovic mynd af Barbie sem hann
hefði verið með þegar hann tók á móti
fjölskyldunni á járnbrautarstöðinni í
Genúa. Hann fór þá þegar með þau á
lítið hótel þar sem fyrir vom nasískir
flóttamenn á leið til Suður-Ameríku,
eins og Barbie komst að síðar.
Þrátt fyrir það að Barbie haldi því
fram að Draganovic hafi skipulagt flótt-
ann upp á sitt einsdæmi em þeir fyrmm
starfsmenn CIC sem nú hafa leyst frá
skjóðunni sannfærðir um að bandarískur
leyniþjónustumaður hafi fylgt Barbie
alla leið til Genúa og stjórnað flóttanum
alveg þar til að hann var kominn um
borð í skipið sem flutti hann til Suður-
Ameríku.
Gestapo-
foringjar
vinna fyrir
Bandaríkjaher
Næstu dagana undirbjó Draganovic
sérhvert smáatriði sjóferðarinnar fyrir
fjölskylduna. Barbie hafði hugsað sér að
búa í Argentínu og hafði orðið sér úti
um kynningarbréf sem hann hugðist
sýna ríkisstjórninni þar í landi til þess að
auðvelda sér inngöngu í hin nýju heim-
kynni. En Draganovic sannfærði hann
um það að í Bólivíu biði bjartari
framtíð og það varð úr að fjölskyldan
stefndi þangað. Þau lögðu af stað 11.
mars og komu til Buenos Aires um
miðjan apríl, en þaðan héldu þau með
lest til La Paz í Bolivíu átta dögum síðar.
Leo Hecht sem nú býr í Washington
minntist þessara áhrifamiklu atburða
með talsverðri eftirsjá: „Ágsborg var
fremur tómleg eftir að Barbie var
farinn", sagði hann. „Það munaði mikið
um hann og þá höfðum við enga hug-
mynd um það sem hann gerði í Frakk-
landi á stríðsárunum."
Spurninguna um það hversu mikið
Bandaríkjamenn vissu um fortíð Barbies
má rekja allt aftur til dagsins sem hann
var tekinn til starfa hjá CIC í apríl 1947.
Það var fyrrverandi foringi í þýsku
leyniþjónustunni, Joseph „Kurt“ Merk,
sem rakst á Barbie á jámbrautarstöð, en
„Merk“ þessi var þá þegar farinn að
vinna fyrir Bandaríkjamenn.
Merk, sem hafði verið í Abwehr
(þýsku leyniþjónustunni) í Dijon á
stríðsámnum hafði kynnst Barbie þegar
%.v
11
■ „Slátrarinn frá Lyon“, vafinn í ullarteppi, kernur úr fangelsinu í Bolivíu á leið í
flugvél sem flutti hann til Frakklands.
■ -Gestapóforinginn Klaus Barbie. Innfellda myndin er tekin eftir stríð þegar hann
hafði afklæðst einkennisbúningi nasista.