Tíminn - 18.03.1984, Qupperneq 6

6
SUNNUDAGUR 18. MARS 1984
S/fin er siður í landihverju og víst er nokkuð
til i því. Um langan aldur hafa svöluhreiður
þótt herramahnsmatur, sérstaklega í austur-
löndum fjær og er þessi sérkennilegi réttur
talinn ómissandi hlekkur í kínverskri matar-
gerð. í gegnum tíðina hafa orðið til ýmsar
venjur og siðir tengdar þessari fæðu og í
kringum öflun og dreifingu hennar hafa sprott-
ið upp heilar atvinnugreinar. Við munum hér
á eftir reifa ýmislegt varðandi þessa furðulegu
fæðutegund og skyggnast þar með inn í
undraheim kínverskrar matargerðar.
„HEYRÐU
ÞJÓNN,
ÞAÐ ER
FUGLS-
HREIÐUR
í SÚPUNNI
MINNI”
■ Á kínverskum veitingastöðum má fá yfir 40 mismunandi rétti sem
gerðir eru úr hreiðrum svölunganna. Hér gefur að líta tvo þeirra, svölu-
hreiðursbollur með fersku grænmeti innvafðar i þunnar f lesksneiðar og sæta
svöluhreiðurssúpu með vatnsmelónubitum og fleira góðgæti.
■ Myndin er tekin í Gomantong hellunum á Borneo en þar er að finna mikla byggð svölunga. Fuglarnir byggja
hreiður sin hátt í klettaveggjunum og þangað verða innfæddir að klifra ef þeir vilja ná sér í ef ni til súpugerðar.
Fæða úr fuglsmunni
Það er reyndar gamall og gróinn
misskilningur að það séu svölur sem gera
hin ætu hreiður. Hér er á ferðinni fugl
sem er skyldur svölunni og oft nefndur
svölungur. Kínverjar töldu til skamms
tíma að fugl þessi lifði á loftinu, í orðsins
fyllstu merkingu, því aldrei hafði svöl-
ungurinn sést éta nokkurn skapaðan
hlut. Fólk trúði því að næringu sína fengi
fuglinn með því að teyga í sig sjávarloftið
og þetta gerði hann goðum líkan. Síðar
kom þó í Ijós að, eins og margar aðrar
skyldar tegundir, tekur fuglinn til sín
fæðu með því að fljúga með opinn
munninn og éta ýmis konar skordýr sem
með vindinum berast.
Hreiðrum sínum velur svölungurinn
stað í hellum nálægt sjávarströnd og lifir
hann aðallega við strendur Kínahafs og
við Indlandshaf. Þegar karlfuglinn er
tilbúinn til hreiðurgerðar velur hann sér
stað hátt í veggjum þessara hella og úr
munni hans kemur límkenndur vökvi
sem hann spinnur úr hreiðrið og festir
það jafnóðum við vegginn. Karfan
harðnar smám saman og situr föst á
klettaveggnum. I þennan unaðsreitverp-
ir svo kvenfuglinn og elur unga sína, þar
til þeir eru orðnir rúmlega tveggja mán-
aða gamlir en þá yfirgefa þeir hreiðrið.
Það situr síðan eftir og bíður þess að
verða slitið af veggnum og matreitt á
kínverska vísu.
Ekki er vitað hvenær menn uppgötv-
uðu að hreiðrin væri hægt að nota til
matar en heimildir eru til um kínverskan
mann að nafni Hao Yieng sem settist að
í Siam í kringum árið 1750 eða um líkt
leyti og Skúli fógeti gerði garðinn
frægan. Sagan segir að Hao Yieng hafi
boðið Konunginum í Siam allar eigur
sínar þar á meðal konu sína, börn og
þræla auk 50 kassa af tóbaksblöðum en
í staðinn fengi hann leyfi til að safna
svölungahreiðrum í landinu og væri einn
um hituna. Konungurinn tók þessu boði
og taldi sig hafa gert góð kaup. Það leið
þó ekki á löngu þar til Hao Yieng var
kominn með eins konar einokunarað-
stöðu hvað öflun og dreifingu hreiðranna
■ Í Hong Kong er að finna fjölda verslana sem aðallega selja svölunga-
hreiður til matargerðar. Að baki kaupmannsins má sjá glerkrukkur fullar af
svölungahreiðrum tilbúnum í pottinn eða á pönnuna.