Tíminn - 08.02.1986, Blaðsíða 6

6Tíminn
Timiim
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Ritstjóri: NíelsÁrni Lund
Auglýsingastjóri: SteingrímurGíslason
Innblaðsstjóri: OddurÓlafsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686392 og
686495, tæknideild 686538. Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsimar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 45.- kr. og 50.- kr. um helgar. Áskrift 450.-
Bati framundan
Á undanförnum árum hefur kaupmáttur dregist nokkuð
saman og staða þjóðarbúsins versnað. Ástæður þessa má
rekja til ytri aðstæðna sem stjórnvöld ráða ekki við.
Nú virðast svo sem sé að rofa til og horfur á að bati sé
framundan. Ber þar hæst lækkun olíuverðs og hækkandi
verðlag á sjávarafurðum. í þeim samningaviðræðum
sem átt hafa sér stað að undanförnu hjá aðilum vinnu-
markaðarins hefur verið bent á þessar jákvæðu horfur
og hafa þeir farið fram á það við ríkisstjórnina að hún
taki tillit til þessara þátta í komandi kjarasamningum.
Pað er eftirtektarvert að aðiljar vinnumarkaðarins eru
sammála um ýmsar þær aðgerðir sem gera verður og að
ríkisstjórnin hefur tekið vel í sameiginlegar hugmyndir
þeirra sem miða að, að skynsamlegri kjarasamningar
takist og verðbólgan lækki.
Ekki síst er eftirtektarverð skynsamleg afstaða Ás-
mundar Stefánssonar forseta ASÍ til þessara mála. Hann
gerir sér fulla grein fyrir þeim erfiðleikum sem steðja að
þjóðarbúinu og vill leggja sitt að mörkum til þess að
skynsamlegir kjarasamningar náist. Hann lítur raunsætt
á málin.
En hættur leynast víða og ábyrg afstaða hans er þyrnir
í augum þeirra sem vilja æsa til ófriðar.
Fyrir skömmu var formaður Alþýðubandalagsins,
Svavar Gestsson í yfirheyrslu sjónvarpsins og var þar
m.a. spurður út í komandi kjarasamninga.
Afstaða hans var vægast sagt furðuleg og vakti undrun
flestra sem á hlýddu.
Hann var með eintómar stríðsyfirlýsingar og boðaði
átök átakanna vegna. Formaður Alþýðubandalagsins
opinberaði betur en nokkru sinni fyrr óábyrga afstöðu
síns flokks til þessara mála. Hann virðist ekkert vita uin
erlendar skuldir þjóðarinnar eða hvernig eigi að bregð-
ast við þeim. Hann lætur sig engu skipta erfiða stöðu
margra fyrirtækja sem þó eru undirstaða atvinnunnar í
landinu. Hann fer einungis fram á að aðiljar vinnumark-
aðarins fari í hár saman til þess eins að klekkja á ríkis-
stjórninni.
Ríkisstjórnin hefur brugðist rétt við málaleitan aðilja
vinnumarkaðarins. Hún hefur boðist til þess að endur-
skoða hækkanir á opinberri þjónustu og skattheimtu
ríkissjóðs. Sjálfsagt er og eðlilegt að sá bati sem fyrirsjá-
anlegur er verði til þess að bæta kjör manna en ekki til að
auka enn frekar eyðslu þjóðarinnar um skamman tíma.
Leggja verður áherslu á að styrkja kaupmátt þeirra
sem lægstu launin hafa. Pað er allt of stór hópur fólks
sem berst í bökkum við að ná endum saman og nauðsyn-
legt er að þeirra kjör batni frá því sem nú er.
í öðru lagi verður að nota tækifærið til að draga hratt
úr verðbólgunni. Verðbólgan er og hefur verið mesti
skaðvaldur launþega og fyrirtækja á íslandi um langan
tíma. Mikils er um vert að ná henni niður svo sem kostur
er.
í þriðja lagi verður að draga úr viðskiptahallanum og
erlendri skuldasöfnun. Erlendar skuldir þjóðarinnareru
orðnar langt umfram það sem eðlilegt getur talist og
þjóðinni stafar hætta af þeim.
Þessum atriðum þarf að taka á. Forsenda þess að það
megi takast er að friður og samningsvilji ríki milli manna
og því ber að varast upphrópanir og áróðursöfl sem
kynda undir óánægju.
Laugardagur 8. febrúar 1986
■lllllll ORÐ i TÍMA TÖLUÐ lllllllllllllllTO^^ . ..................................................................................... ............................III........... .:-'l

Lengra þinghald
108. löggjafarþingið verður
stutt. Alla vega í samanburði við
það sem stóð veturinn 1984-1985.
Þingmenn komu saman til þing-
funda í byrjun október samkvæmt
venju, en jólaleyfi þeirra hófst
skömmu fyrir hátíðar og lauk fimm
vikum síðar í lok janúar. Nú er
fyrirsjáanlegt að þinghald lamast
að meira og minna leyti í byrjun
marsmánaðar vegna þings Norður-
landaráðs í Kaupmannahöfn, í lok
þess mánaðar vcgna páskaleyfis,
og Ijúki svo endanlega í þettaskipt-
ið í apríllok vegna komandi sveit-
arstjórnakosninga. f fyrra var enn
fundað í Alþingishúsinu við sumar-
sólstöður.
Sívaxandi umfang
löggjafar
Það er Ijóst að yfirstandandi lög-
gjafarþing mun að öllum líkindum
ekki standa meir en 22 vikur
samtals. Það vekur ýmsar spurn-
ingar, þar sem þinghald af þeirri
lengd er fremur regla en undan-
tekning, þingið þar áður stóð
óvenju lengi. Spurningarnar varða
fyrst og fremst tvennt. í fyrsta lagi
hvort það sé forsvaranlegt að sívax-
andi uinfang löggjafar rúniist á
hefðbundnum þingtíma. f öðru lagi
hvort að þessi vettvangur aðhalds
og eftirlits eigi að vera óvirkur
meirihluta hvers árs.
Þjóðin hefur hvað eftir annað
orðið vitni að því að jólaleyfi eða
þingslit hafa boðað sérkennilegan
vængjaslátt á Alþingi. Afgreiðsla
„mikilvægra mála“, sem á aðallega
við stjórnarfrumvörp, hefur oftast
kostað kvöld- og næturfundi þing-
heims síðustu vikuna meðan stofn-
unin starfaði hverju sinni. Við slík-
ar kringumstæður er ekki óalgengt
að vcrðandi lögum sé „ýtt“ í gegn-
um deildir Alþingis með afbrigð-
um, án þess að þingmönnum hafi
gefist nægilegt tækifæri til að fjalla
urn viðkomandi mál í nefnd eða
umræðum á tilhlýðilegan hátt.
Þetta stafar hvort tveggja af skipu-
lagningu starfa, þá m.a. af hálfu
ríkisstjórna, og af miklum fjölda
margþættra mála. Ný þingsköp
virðast ekki ætla að breyta miklu
um afgreiðsluhraðann, þannig að
ekki er við umræður utan dagskrár
eða fyrirspurnir að sakast. Það er
því Ijóst að seinvirkt stjórnkerfi og
flókið þjóðfélag nútímans valda
því að hefðbundinn þingtími nægir
varla lengur.
Eftirlit og aðhald
Þó svo að hlutverk Alþingis sem
vettvangur eftirlits og aðhalds hafi í
raun aldrei verið viðlíka og gerist
með flestum þjóðþingum í lýðræð-
isríkjum, þá virðist tilhneigingin í
þá átt fara blessunarlega vaxandi.
Enda ekki vanþörf á. Svo fátt eitt sé
nefnt af viðburðum vetrarins, má
telja okurmál, gjaldþrotamál og
kjör námsmanna sem dæmi um
málaflokka þar sem umfjöllun á
Alþingi hefur orðið til að beina at-
hyglinni að þjóðfélagsmcinum,
vanda og valdníðslu sem ella hefði
ekki farið hátt. Hvað hefði orðið
um nauðsynlega athygli almenn-
ings ef hneyksli af fyrrnefndu tagi
hefðu komið upp á yfirborðið í
upphafi sumars og þingmenn hefðu
ekki átt þess kost að láta í sér heyra
samstundis í þingsölum? Ef einn
einstakur þáttur er tekinn út, þá má
gera ráð fyrir að upplýsingar um
hag Hafskips hf. og Útvegsbanka
íslands hefðu orðið af skornari
skammti en raun bar vitni.
Það er ekki langt um liðið síðan
að það þinghald sem nú tíðkast var
fullgott miðað við allar aðstæður
hér á landi. En róttækar breytingar
hafa óneitanlega átt sér stað með
undraverðum hraða á flestum svið-
um íslensks þjóðlífs, ekki síst á
undanförnum tuttugu árum eða
svo. Umbyltingarnareru öllunt sjá-
anlegar og óþarft að fjölyrða þar
um. Þessar breyttu aðstæður kalla á
breytta starfshætti Alþingis í þá átt
að hvert þing ætli sér rýmri tíma til
að takast á við þau verkefni sem
krefjast þinglegrar meðferðar. Þó
ekki væri nema að júnímánuði og
septembermánuði yrði skeytt við
lok og upphaf hvers þings, þá yrði
slíkt strax til bóta.
Magn og gæði
fylgistað
Nú kann einhver að spyrja hvað
vinnist með slíkri framlengingu
annað en viðbótar þras og þjark unt
viðbótarmál sem fáa varðar um.
Með bættum starfssháttum þing-
nefnda og fylgni við fyrrnefnd ný
þingsköp, þá gæti lengra þinghald
orðið til að auka „framleiðni" lög-
gjafarsamkundunnar í þeim skiln-
ingi að magn og gæði fylgist að.
Eins og áður var minnst á, þá veitir
ekki af auknum tíma og ólíklegt er
að þingmenn sjái sér hag í því að
fjölga málum í samræmi við slíka
aukningu. Það er ekkert sem bend-
ir til þess að einhvers konar Parkin-
son-lögmál í smækkaðri mynd ríki á
Alþingi.
Aukin geta þingmanna til að láta
til sín taka í málflutningi um ein-
stök mál er varða atburði utan við
sjálfa löggjöfina gæti orðið til þess
að styrkja fúin bönd milli þings og
þjóðar. Skammur þingtími hér-
lendis er t.d. óefað ein af ástæðum
þess hversu tiltölulega sterkt fram-
kvæmdavaldið stendur gagnvart
löggjafarvaldinu á íslandi. Lengri
vökutími þings gagnvart ríkisstjórn
hvers tíma gæti orðið til að gera alla
stjórnarandstöðu virkari en löng-
um hefur verið. Hvort sem um al-
menna málsvakningu eða beina
stjórnarandstöðu er að ræða, þá
gæti hlutfallslega lítil framlenging
þinghalds orðið til að færa Alþingi
nær sambærilegum systurþingum.
-SS